روز 13 آبان که در تقویم به عنوان روز مبارزه با استکبار جهانی نام‌گذاری شده، یادآور سه واقعه مهم در تاریخ معاصر ایران یعنی تبعید امام خمینی(ره) به ترکیه در 13 آبان 1343، شهادت و زخمی شدن تعدادی از دانش‌آموزان در 13 آبان 1357 و تسخیر لانه جاسوسی در 13 آبان 1358 است.
در ادامه شرح یکی از وقایعی که منجر به ثبت شدن نام 13 آبان 1357 در تاریخ انقلاب اسلامی شد، را می‌خوانید.
دانش آموزان که به حق یکی از ارکان و پایه‌های مهم پیروزی انقلاب اسلامی بودند، همچون دیگر گروه‌ها در اطاعت از فرمان حضرت امام (ره) که همه را دعوت به مبارزه بی امان با رژیم شاه کردند، سر از پا نشناختند.
صبح روز 13 آبان 1357، دانش‌آموزان در حالی که مدارس را تعطیل کرده بودند، به سمت دانشگاه تهران حرکت کردند تا صدای اعتراض خود را به گوش همگان برسانند. این جوانان پر شور و خداجو گروه گروه، وارد دانشگاه شدند و به همراه دانشجویان و گروه‌های دیگری از مردم اجتماع کردند.
بعد از این تجمع نیروهای نظامی مستقیم به سوی جمعیت تیراندازی کردند و به دلیل بسته بودن درهای دانشگاه هیچ یک از دانش‌آموزان نتوانستند از آتش گلوله‌‌های مأموران فرار کنند و این امر تلفات آنان را افزایش داد و تعدادی زیادی از دانش آموزان و دانشجویان شهید و یا مجروح شدند.
این جنایت توسط دولت «آشتی ملی» شریف امامی صورت گرفت. حادثه 13 آبان 1357 بعد از حادثه 17 شهریور آن سال، دومین خونریزی عمده دولت شریف امامی بود.در حالی که عمر سیاسی این دولت از 70 روز تجاوز نمی‌کرد. ابعاد حادثه دانشگاه به حدی بود که وقتی در برنامه اخبار شبانگاهی گزارش تیراندازی مستقیم سربازان به روی دانش‌آموزان در دانشگاه از شبکه سراسری تلویزیون پخش شد، وزیر علوم بلافاصله استعفا داد و فردای آن روز کابینه شریف امامی نیز سقوط کرد. از آن پس روز 13 آبان «روز دانش‌آموز» نامیده شد.
در آن زمان امام راحل به فرانسه مهاجرت کرده بودند، به همین علن فردای آن روز پیامی از پاریس برای امت قهرمان ایران فرستادند و فرمودند: "عزیزان من صبور باشید که پیروزی نهایی نزدیک است و خدا با صابران است. ایران امروز جایگاه آزادگان است… من از این راه دور چشم امید به شما دوخته ام… صدای آزادیخواهی و استقلال طلبی شما را به گوش جهانیان می‌رسانم".
یوم اللّه سیزده آبان، یادآور حماسه‌ها، ایثارها و فداکاری‌های دانش آموزان عزیزمان است. این روز باشکوه بدین سبب روز «دانش آموز» نامیده شد، تا خاطره فرزندان دلیر انقلاب برای همیشه جاودان بماند و درسی فراموش ناشدنی برای تمام دانش آموزان در سراسر گیتی باشد که با ابرقدرت‌های چپاول گر به مبارزه بی امان بپردازند و عزّت را بر زندگی ذلت بار ترجیح دهند.
روز سیزدهم آبان به همه مستضعفان جهان آموخت که بر ضد مستکبران قیام کنند و حقوق از دست رفته خویش را از چنگال استکبار و استعمار بیرون کشند. پیام روز سیزدهم آبان به مسلمانان این است که تنها در برابر پروردگار جهانیان و مکتب توحید به نماز بایستند و فقط در پیشگاه خدا به کرنش بنشینند و تا همیشه زمان در برابر ظلم و زورگویی ابرقدرت‌ها سرتسلیم فرود نیاورند.
قسمت‌هایی از بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با دانش‌آموزان و دانشجویان در 95/08/12
روز سیزدهم آبان که نام آن را در کشور روز [مبارزه با] استکبار نهاده‌اند، به نظر من -ضمن اینکه آن نام، نام درستی است- روز جوان است؛ روز جوان مؤمن، جوان انقلابی، جوان شجاع، جوان دلاور، جوان مبتکر، جوانی که دست به کاری میزند که دشمن را از ابتکار، و از حرکت بازمیدارد. به این معنا روز جوان است.
بخش‌هایی از بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار با دانشجویان و دانش‌آموزان در 1381/08/13
اوّلین مضمون سیزده آبان عبارت است از رویارویی رژیم امریکا با نهضت اسلامی و بیداری اسلامی. علّت هم این بود که آنها حدس میزدند اگر اسلام در دل مسلمانان احیاء شود و در عمل آنان تجلّی پیدا کند، این قضیه منحصر به ایران نخواهد ماند و دنیای اسلام را فراخواهد گرفت؛ همچنان که بعد از پیروزی انقلاب، در فلسطین، لبنان و بسیاری از کشورهای اسلامی و عربی، همین معنا تجربه شد. با گذشت چند سال، نهضت اسلامی در ایران اوج گرفت. در سیزده آبان سال پنجاه‌وهفت - قبل از پیروزی انقلاب - کشتار دانش‌آموزی پیش آمد؛ یعنی باز چهره خشن رژیم که پشت سرش دستگاههای اطّلاعاتی امریکاییها بود، نمایان شد. این هم باز مقابله با نهضت اسلامی بود؛ البته با خشونت حیوانی. همان روزها رئیس جمهور امریکا و دست‌اندرکاران رسانه‌اىِ امریکایی، از ایران به عنوان یک نقطه ایده‌آل و جزیره ثبات و امنیت اسم میآوردند و به آن تفاخر میکردند و از حرفهای حقوق بشر و چیزهایی که الان میشنوید امریکاییها دائم تکرار میکنند، هیچ خبری نبود!
