در یک دهه اخیر، سیر تکاملی و پیشرفت تانک‌های تولیدی در ارتش جمهوری اسلامی ایران بسیار سریع بوده به طوری که در تولید این ماشین جنگی قدرتمند به خودکفایی رسیده است.
ذوالفقار 1
ذوالفقار۱ اولین مدل این تانک بود که در سال 1380 تولید شد. این تانک از یک موتور دیزلی با قدرت ۷۸۰ اسب بخار استفاده می‌کند و سیستم کنترل آتش آن امکان شلیک در حرکت را برای تانک فراهم می‌کند. در ذوالفقار1، می‌توان سیستم هشدار دهنده و پدافند لیزری ساخت سازمان صنایع دفاع ایران را نیز دید.
این سیستم می‌تواند کاربران خود را با تابش پرتوهای لیزر هدایت کننده، از جنگ افزارهای هدایت شوندهٔ ضدتانک آگاه کند. پدافند مورد استفاده این سیستم به صورت انتخابی، می‌تواند ترکیبی از پرتاب کننده‌های نارنجک دودزا باشد. این کار باعث شکستن قفل لیزری پرتابگرهای دشمن میشود. پوشش این سیستم هشدار دهنده ۳۶۰ درجه در افق و ۶۰ درجه در ارتفاع است.
ذوالفقار 3
ذوالفقار3 سومین و پیشرفته ترین تانک خانواده ذوالفقاراست. یکی از نکات بسیار مهم در این تانک، سامانه کنترل آتش این تانک است. سامانه کنترل آتش این تانک موسوم به «EFCS3» یک سیستم چند منظوره است که توانایی‌های قابل توجهی را دراختیارافراد نظامی قرار می‌دهد، ازجمله ثابت نگاه داشتن توپ در هنگام انواع مانورها و چرخش‌ها، امکان درگیری با اهداف ثابت و متحرک، قابلیت انتقال اطلاعات به کامپیوتر درون تانک برای تخمین زاویه مورد نظر برای شلیک، قابلیت شبکه شدن با سامانه‌های دید در شب موجود در تانک. متخصصان ارتش با افزودن بر عرض این تانک، باعث افزایش سرعت آن شده‌اند.
نیم‌رخ کوتاه، سیستم فشنگ‌گذاری تمام اتوماتیک و مسافت‌یاب لیزری، توپ 125 میلی‌متری بدون خان، قابلیت پرتاب موشک‌های کورکننده رادارهای دشمن و سیستم‌های آشکارسازی مادون قرمز، از دیگر خصوصیات این تانک پیشرفته ایرانی است.
مبارز
تانک مبارز در اصل مدل بهینه‌‌سازی شده تانک چیفتن در ایران است. تانک چیفتن در سال ۱۹۶۶ در بریتانیا تولید و از سال ۱۹۷۲ وارد ارتش ایران شد. در طول سال‌های اخیر، تغییرات زیادی بر روی تانک چیفتن انجام گرفت. مدل نهایی ارتقا یافته تانک چیفتن، توسط ارتش جمهوری اسلامی " مبارز" نام گرفت.
تعویض موتور ال۶۰ لیلاند با یک موتور پرقدرت‌تر با توان ۸۵۰ اسب بخار، تعویض محفظه سوخت، تغییراتی در چرخ دنده و شاسی تانک، نصب تجهیزات ضد ضربه جدید و افزودن یک سیستم هدفگیری لیزری، از جمله تغییراتی است که توسط متخصان نظامی ایران بر روی تانک چیفتن انجام گرفت. قدرت رزمی تانک مبارز به علت در اختیار داشتن سیستم‌های دید در شب و سیستم مسافت‌یاب لیزری افزایش زیادی یافته است.
سفیر
تانک سفیر مدل اصلاح شده تانک T54 است که در شوروی تولید شده و پرتیراژترین تانک تاریخ محسوب میشود. ارتش ایران در خلال دهه 1370 تصمیم گرفت تا برای استفاده بهینه از این تانک قدرتمند، اصلاحاتی را برروی آن انجام دهد. در نتیجه با کمک مرکز تحقیقات دفاعی لجستیک نیروی زمینی سپاه، با اعمال تغییراتی بنیادین در ساختار این تانک، تانک بهینه شده "مبارز" را عرضه کرد. عملکرد تانک سفیر 74 در تیراندازی و سرعت و دقت در هدفگیری در حالات سکون و حرکت یک تحول بزرگ زرهی برای نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران به شمار می‌رود.
این تانک قادر است با تجهیزات اضافه تا عمق 5 متری آب و بدون تجهیزات تا .51 متری آب حرکت کرده و عمل کند. افزایش قدرت موتور، قابلیت‌های زرهی، واکنش سریع و دقت و سرعت در تیراندازی، از امتیازهای بالای این تانک است.
صمصام
این تانک در واقع نتیجه اصلاح تانک M-60 در نیروهای مسلح ایران است. تجهیز به پایدارکننده توپ که در راستای عمودی و افقی عمل می‌کند از جمله تغییرات مهم در این تانک است. تجهیز به سیستم نوری پانوراما برای فرمانده تانک جزء ویژگی‌های بارز تانک "صمصام" است. این سیستم برای پوشش جهات افقی و عمودی به برجک نیاز ندارد. قدرت بزرگنمایی این سیستم 7 برابر تانک‌های M-60 است. یکی از مهم‌ترین جنبه‌های بهسازی این تانک، تجهیز آن به سامانه کنترل آتش EFCS-3 برای هدفگیری دقیق و مطمئن توپ است.
به کمک چنین سامانه‌ای، کار هدفگیری بسیار سریع، فوق‌العاده دقیق‌تر و در شب و روز صورت گرفته و احتمال اصابت گلوله توپ به هدف در اولین شلیک به میزان بسیار زیادی افزایش می‌یابد. مسافت‌یاب لیزری، دریافت و محاسبه خودکار پارامترهای بالستیکی و محیطی برای هدفگیری، سامانه دید درشب، و آینه‌های پایدارشده درجهات افقی وعمودی ازجمله ویژگی‌های نسل جدید تانک صمصام هستند.
تیام
در ساخت تانک تیام از شاسی و عراده‌های تانک "ام 47" و برجک تانک‌های سری تی استفاده شده که با اقدامات صورت گرفته بر روی آن، قابلیت‌های رزمی و تدافعی اش افزایش بارز و قابل توجهی کسب کردند. همچنین سامانه‌های پیشران و سامانه‌های ارتباطی و اپتیکی این تانک ارتقا یافته و با نصب پوشش زره واکنشی بر روی آن، به قابلیت‌های تدافعی و ماندگاری اش در صحنه رزم اضافه شده است.
تیام علاوه بر قابلیت های استراتژیکی که به آن اشاره شد، تانکی مسافت یاب از نوع لیزری نیز محسوب میشود؛ تا پیش از این "ام 60" های تحویل شده به ایران از نوع A1 بودند که فاقد مسافت سنج لیزری بود و پریسکوپ فرماندهی آن نیز از نوع M51، فاقد دید پانارومیک برای فرمانده بود. تیام علاوه بر مسافت‌یاب لیزری، " توپ با کالیبر 105 میلی متری خان دار EFCS3 " و یک قبضه "مسلسل دوشکا با کالیبر 12.7" را نیز در خود جای داده است.
کرار
تانک کرار دارای سامانه اتوماسیون تیربار برای شلیک از داخل دهلیز جنگی در شرایط مختلف است و در حوزه تحرک، تانک کرار دارای توانمندی عبور از مناطق ذوعارضه، گودال، رودخانه و حرکت در زیر آب را داشته و مجهز به سامانه ناوبری ونمایش آن برای راننده تانک می‌باشد. کرار دارای سامانه کنترل آتش الکترواپتیکی، سامانه فاصله یاب لیرزی، رایانه بالستیک و همچنین قابلیت شلیک به اهداف ثابت و متحرک در شب و روز است.
این تانک در حوزه بقاء و ماندگاری به حفاظت زرهی مقاوم در برابر انواع سلاح‌های ضد زره مجهز شده و با استتار در برابر انواع سلاح‌های ضد زره محافظت میشود. استتار چند طیفی، مخابرات و مدیریت صحنه نبرد دیجیتال و توانمندی در مقابله با جنگ های الکترونیکی از دیگر ویژگی‌های تانک کرار است.
