1- پس از نشست کمیسیون برجام در نیویورک علیرغم نقضهای مکرر برجام از سوی آمریکا، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرد «در این نشست همه طرفها اتفاقنظر داشتند که همه طرفها به برجام پایبند بودند و نقض برجامی انجام ندادند»! این موضع یعنی اینکه آمریکا هم نقض برجامی انجام نداده است که با سکوت محمدجواد ظریف به نوعی تایید شد و تیلرسون وزیر خارجه آمریکا بعد از سخنان موگرینی به نوعی دلیل سکوت آقای ظریف را اینگونه بیان میکند که «با وزیر امور خارجه ایران نه کفشی به سمت هم پرتاب کردیم و نه فریادی بر سر هم کشیدیم»! قطعا از نظر ملت ایران و هر کسی که با الفبای سیاست آشنا باشد، انتظار میرفت که وزیر امور خارجه در برابر این همه نقض برجام و تهدیدات و تحریمهای آمریکا بر سر تیلرسون فریاد بزند و از حق ملت ایران دفاع کند که متاسفانه نکرد!
2- سفرای کشورهای اروپایی در آمریکا در شورای آتلانتیک جمع شدند و اعلام کردند «تا زمانی که ایران به برجام پایبند باشد، ما هم به برجام پایبند خواهیم بود». رسانههای غربی و به ویژه برخی رسانههای داخلی حامی دولت هم به برجستهسازی و بزرگنمایی این موضعگیری اروپایی پرداختند و از خود بیخود شدند که «اروپا حامی برجام است»! اما برخلاف این فضاسازی رسانهای و اطلاعرسانی غیرحرفهای همراه با سانسور برخی روزنامههای دولتی: اولا در نشست آتلانتیک اصل حمایت اروپاییها از «مذاکره برای مقابله با قدرت دفاعی ایران» بود نه از برجام، و اروپاییها حفظ برجام را زمینه مناسبی برای مذاکره درباره مسائل منطقه اعلام کردند. نماینده اتحادیه اروپا در این نشست با تاکید بر آمادگی کامل اروپا برای گفتوگو با آمریکا گفت «رسیدگی به مسائل منطقه که از نظر ما و آمریکا مشترک و مهم است از طریق برجام راحتتر است و اگر برجام نباشد برخورد با ایران در منطقه مشکل خواهد بود» ثانیا اصل موضوع نشست اندیشکده آتلانتیک و سخنان سفرای اروپایی پیدا کردن راهکارهایی برای مقابله با قدرت دفاعی و نقش ایران در منطقه بود. چنان که سفیر فرانسه تاکید کرد «هیچ چیز در برجام مانع مقابله با دیگر مسائل مربوط به ایران نیست». ثالثا اعلام همنظر بودن اروپاییها با آمریکا برای مقابله با جمهوری اسلامی از طریق برجام کاملا فضای غالب نشست آتلانتیک بود. سفیر آلمان با بیان اینکه «درخواست آمریکا برای بازنگری در برجام یک امر طبیعی است» تاکید میکند «ما با آمریکا دغدغههای مشترکی درباره قدرت موشکی و نقش ایران در منطقه داریم که میتوانیم از طریق برجام با آمریکا گفتوگو کنیم». سفیر انگلیس هم از اتفاق نظر نخستوزیر این کشور با آمریکا درخصوص ضرورت مقابله با ایران در منطقه، خبر میدهد که ترازا می در دیدار با ترامپ آمادگی لندن را برای آغاز گفتوگوی مجدد با ایران درباره برجام اعلام کرده است. رابعا نشست آتلانتیک تاکیدی بر حفط محدودیتها و تحریمها علیه ایران با حفظ برجام و اهداف اصلی این تحریمها بود. چنانکه سفیر انگلیس در این نشست تاکید کرد «میزان تجارت اروپا و بهویژه انگلیس با ایران بعد از برجام با قبل از برجام تغییر چندانی نکرده و دلیل آن فعالیتهای ایران در منطقه است». نماینده اتحادیه اروپا هم تصریح کرد «علاوه بر تحریمهای حقوق و بشری و موشکی، حتی برخی تحریمهای هستهای اروپا علیه ایران با وجود برجام برداشته نشده و تا پایان برجام هم برداشته نخواهد شد». سفیر آلمان نیز علت پابرجا بودن تحریمها را اینگونه توضیح داد که «اروپا میخواهد ایران به سمت ارزشهای اروپا حرکت کند و برجام ابزار مفیدی برای رسیدن به این هدف است»!
3- با توجه به اینکه ساز «برجام 2» در نیویورک کوک شده، تحلیل موضعگیری اروپاییها در کمیسیون برجام و نشست آتلانتیک خیلی سخت نیست و به زبان ساده به این معنی است که اولا تا زمانی که ایران در برابر نقض برجام از سوی آمریکا، اقدامی نکند، اروپاییها هم به برجام پایبند خواهند بود! ثانیا در حقیقت اروپاییها با اعلام این موضع عملاً اعلام کردند که به تهدیدات آمریکا و عدم لغو تحریمها و ایجاد فضای ترس برای ورود سرمایهگذاران خارجی و همچنین تحریمهای جدید آمریکا پایبند هستند نه به رفع تحریمها و حل مشکلات اقتصادی مردم ایران! ثالثا با توجه به مواضع اروپاییها درباره «مکمل برجام» که اکنون آشکارا بیان میکنند، اگر ایران به «برجام 2» تن دهد، آنها به برجام پایبند خواهند بود. رابعا قرار است رئیسجمهور آمریکا 15 اکتبر نظر خود را درباره پایبندی ایران به برجام اعلام کند و اگر اعلام کند ایران به برجام پایبند نبوده، اروپاییها هم براساس نظر آمریکا تصمیم خواهند گرفت. خامسا آمریکا با فشار، آژانس بینالمللی انرژی اتمی را هم با خود همراه کرده و اگر یوکیا آمانو هم اعلام کند ایران به برجام پایبند نبوده- که از گزارشهای قبلی و مواضع کنونیاش آشکار است- آنگاه پایبند نبودن اروپاییها به برجام آسانتر خواهد بود. آنگونه که اروپاییها از درخواست آمانو برای شفافسازی بخش T برجام به «تحولی جدید و مهمی» با هدف همنظر شدن آژانس با خواستههای رئیسجمهور آمریکا در جهت بازدید از مراکز نظامی ایران یاد کردهاند.
4- لذا معرکه گرفتن روی حمایت اروپا از برجام بازی دیگری است که برخی برای فضاسازی رسانهای در افکار عمومی در جهت حفظ برجام و منافع حزبی خود به راه انداختهاند تا ساز خود را با ساز «برجام 2» در نیویورک کوک کنند! آنچه که از بازی متناقض آمریکا و اروپاییها با دولت دوازدهم آشکار میشود این است که آنها در حال خریدن وقت برای فضاسازی رسانهای – سیاسی و دست یافتن به یک اجماع حداکثری علیه ایران هستند که با انفعال دولت دور از انتظار نیست!
5- علیرغم هشدار رهبر معظم انقلاب و اعضای شورای عالی امنیت ملی درباره اینکه مذاکره مجددی با آمریکا درباره مسائل دیگر امکانپذیر نیست و ممنوع است، مواضع رئیسجمهور و وزیر امور خارجه در این خصوص قابل تامل است! در حالی که آمریکا با موضعگیریهایش علیه برجام تلاش دارد دولت دوازدهم را وادار به امتیاز دادن بیشتر کند، و اروپاییها هم راهکار آن را «مکمل برجام» اعلام کردهاند، آقای روحانی در مصاحبهها و سخنان متعددش در نیویورک پایبندی آمریکا به برجام را نشانه حسن اعتماد برای مذاکرات آینده!!! اعلام و تاکید میکند «حتی اگر آمریکا هم از برجام خارج شود، ما خارج نمیشویم»! وزیر امور خارجه نیز همنوا با آمریکاییها و اروپاییها اذعان میکند«برجام توافقی کامل نیست». اولا رهبر معظم انقلاب که بارها تاکید داشتند سعی کنید توافقی را امضا کنید که خلل و فرجی برای سوءاستفاده آمریکا باقی نگذارید، چرا گوش نکردید؟ ثانیا سخن آمریکا و اروپاییها هم همین است که میخواهند از آن نتیجه مذاکره مجدد را بگیرند و «برجام 2» را بر ایران تحمیل کنند. آقای ظریف باید پاسخ دهد با چه هدفی با بازی در زمین آمریکاییها و اروپاییها این سخن را تکرار میکند؟ محمدجواد ظریف با چراغ سبز نشان دادن به آمریکاییها برای مذاکره مجدد درباره مسائل منطقه در پاسخ به سؤال فرید زکریا مجری سیانان درباره مذاکره درخصوص قدرت دفاعی و موشکهای بالستیک ایران که از سوی رئیسجمهور فرانسه ارائه شده، میگوید «ایران از مذاکره نمیترسد و با جدیت راجع به سایر موارد گفتوگو مذاکره خواهد کرد»!!! نکته جالب این است که آقای ظریف خواستار مذاکره مجدد درباره همه برجام میشود و میگوید«اگر آمریکا امتیازات جدیدی میخواهد، ما هم میخواهیم» سخن این است که اگر قرار بود آمریکا امتیازی جدیدی به ایران بدهد که در برجام به تعهدات خود عمل و تحریمها را رفع میکرد نه اینکه مانع حضور سرمایهگذاران خارجی در ایران شود و تحریمها را تشدید کند و بر آنها بیفزاید! لذا با توجه به مواضع کنونی و عملکرد گذشته آقای رئیسجمهور و وزیرخارجهشان، به این سخن آقایان باید به دیده تردید نگریست که گفتهاند «برجام قابل مذاکره مجدد نیست و مذاکره مجدد افسانه است»! قبل از این نیز آقایان درباره صفر کردن ذخایر اورانیوم داخل لولهها و همچنین خروج آب سنگین از ایران بر خلاف هشدارهای صریح رهبر معظم انقلاب با آمریکاییها و اروپاییها مذاکره کردند و زیاده خواهیهای خارج از برجام آنها را پذیرفتند. آقایان روحانی و ظریف باید بهتر از هر فرد مطلع دیگری بدانند که با بدعهدیها و نقض مکرر برجام از سوی آمریکا، از نظر رهبر معظم انقلاب و مسئولان عالی نظام و ملت ایران باب مذاکره مجدد با آمریکا بسته است. لذا چگونه چراغ سبزِ مذاکره مجدد با آمریکا را روشن کردند؟!
6- اما آنچه که بسیار موجب تاثر و تاسف ملت ایران شد این است که آقای روحانی با این مواضع منفعلانه در نیویورک، حتی حاضر نشد هیئت دولت را تعطیل کند و در مراسم تشییع پیکر شهید مقاومت، شهید حججی حاضر شود. نکته جالب اینکه رئیسجمهور بهجای شرکت در مراسم تشییع پیکر شهید حججی، در جلسه هیئت دولت، امام حسین(ع) را «امام صلح» معرفی میکند! و همانگونه که برای توجیه مذاکره با آمریکا از صلح امام حسن(ع) «تطبیق بدون تفکر» کرده بود، این بار نیز برخورد امام حسین(ع) با حر را مصداق میآورد، بدون اینکه بگوید امام حسین(ع) در فضای جنگ برای نشان دادن مقاومت و ایستادگی خود به حر نهیب زد: «مادرت به عزایت بنشیند!» آیا امام حسین(ع) از سر صلحخواهی چنین به حر نهیب زد؟! رهبر معظم انقلاب مهر 94 با ابراز تاسف از اینگونه «نگاه عوامفریبانه برای توجیه مذاکره با شیطان بزرگ» تاکید کردند «چنین تحلیلی درخصوص مسائل تاریخ اسلام و مسائل کشور، نهایت سادهاندیشی و اشتباه است». آیا عدم حضور رئیسجمهور در مراسم تشییع پیکر این شهید عاشورایی، و به خلاف، سخن گفتن از صلحطلبی امام حسین(ع)، پیام و چراغ سبز دیگری برای مذاکره درباره قدرت دفاعی کشور و محور مقاومت در منطقه است؟
دکتر محمد حسینمحترم