سرلشکر محمد باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح کشورمان صبح روز سه شنبه هفته گذشته در پاسخ به دعوت رئیس ستاد ارتش ترکیه راهی آنکارا پایتخت ترکیه شد.
این سفر با موافقت فرمانده معظم کل قوا و در 3 روز انجام گرفت و در آن، سرلشکر باقری دیدارهای بسیار مهمی با مقامات سیاسی - نظامی کشور ترکیه انجام داد. این سفر، از آنجایی که تاکنون هیچ رئیس ستاد کل نیروهای مسلحی از ایران به کشوری خارجی سفر نکرده بود، از اهمیت فوق العاده مهمی برخوردار بود.
سرلشکر باقری را در این سفر، سردار پاکپور فرمانده نیروی زمینی سپاه، سردار رضایی فرمانده مرزبانی ناجا و جمعی از فرماندهان و مسئولان نظامی کشور، همراهی می‌کردند.
محورهای اصلی مذاکره شده با مقامات ترکیه
1- همه‌پرسی استقلال کردستان عراق
2- مبارزه با تروریسم در منطقه - تحولات سوریه
3- امنیت مرزی و مبارزه با اقدامات تروریست‌ها
4- گسترش همکاری‌های دفاعی
- استقلال کردستان عراق؛ "ایران و ترکیه مخالفند"
شاید مهمترین بخش این سفر را بتوان تبادل نظر و هماهنگی میان دو کشور در سطوح عالی دفاعی و امنیتی درباره موضوع برگزاری همه‌پرسی استقلال کردستان عراق عنوان کرد. همه‌پرسی استقلال اقلیم کردستان عراق علی‌رغم مخالفت کشورهای منطقه و دولت مرکزی عراق، طبق برنامه قرار است که اوایل مهر ماه سال جاری برگزار شود.
ایران و ترکیه هم همچون برخی کشورهای منطقه با طرح برگزاری همه‌پرسی استقلال خواهانه در کردستان عراق، مخالف است و در این سفر رایزنی‌های مهمی در این باره میان طرف ایرانی و طرف ترکیه‌ای صورت گرفته است.
آنطور که سرلشکر باقری پس از دیدار با رجب طیب اردوغان گفته است: در این دیدار دو طرف ایرانی و ترکیه ای تاکید و اعلام کردند که برگزاری این همه پرسی اگر چنانچه اتفاق بیفتد، مبنایی برای آغاز یک سری تنش و درگیری در داخل کشور عراق خواهد بود که تبعات آن دامنگیر کشورهای همجوار هم خواهد شد به نحوی که همه پرسی استقلال در اقلیم کردستان عراق، هم عراق، هم ایران و هم ترکیه را درگیر خواهد کرد.
وی گفته است: به همین علت مقامات دو کشور تاکید دارند که چنین کاری امکانپذیر نیست و نبایستی صورت بگیرد.
- ترکیه و بحران سوریه؛ "مذاکرات آستانه" محور شد
یکی از موضوعات مهمی که رئیس ستادکل نیروهای مسلح و هیئت همراه در این سفر پیگیری کرده‌اند، موضوع بحران در سوریه است. سوریه از چندین سال قبل تاکنون درگیری یک بحران تحمیلی است که در این بین، ترکیه در طول سالیان گذشته در قامت مخالف بشار اسد و دولت قانونی این کشور اقدام کرده است.
اقدامات تروریستی در شهرهای مختلف ترکیه و فشارهایی که کشورهای قدرتمندی چون روسیه وارد کرده‌اند، ترکیه را به این رسانده که دولت قانونی این کشور نباید سرنگون شود. مواضع اخیر اردوغان و نخست وزیرش، حاکی از این موضوع است که ترکیه از مواضع پیشین خودش کوتاه آمده و این بستر مناسبی است تا با مذاکرات سیاسی - دفاعی، این کشور را با طرح صلح در سوریه، همراه کرد.
بر همین مبنا، سرلشکر باقری در دیدار با مقامات کشور ترکیه، در مورد هماهنگی میان دو کشور برای ایجاد آرامش و امنیت در سوریه در ابعاد مختلف، بحث و تبادل نظر کرده است. طرفین در این دیدارها تاکید کرده‌اند که بر مبنای ساز و کاری که در "مذاکرات آستانه" دنبال می‌شود و بر اساس مذاکرات کارشناسی که در تهران و آنکارا بین مقامات سیاسی و کارشناسان انجام می‌شود، فرایند صلح سوریه دنبال شود. طرف ایرانی هم در دیدارهای مختلف، اطلاعات خوبی به مقامات ترکیه در خصوص مبارزه با تروریسم و تحولات منطقه داده است.
رئیس ستاد کل نیروهای مسلح در مذاکرات با ترک‌ها در خصوص تحولات سوریه و مبارزه با تروریسم در این کشور، گفته است: مقامات ترکیه اعلام کردند که کاملا با این فرآیند هماهنگ هستند و این کار دنبال خواهد شد.
دیدار سرلشکر باقری با وزیر دفاع ترکیه
سرلشکر باقری همچنین نکته‌ای ظریف را هم به مقامات ترکیه گفته که احتمالا کنایه از حضور نظامیان ترکیه در بخش‌های شمالی کشور سوریه بوده است. او خطاب به نورالدین جانیکلی وزیر دفاع ترکیه گفته بود: پایبندی به دو اصل احترام بر تمامیت ارضی و حاکمیت کشورها و عدم دخالت در امور داخلی یکدیگر می‌تواند تعیین کننده امنیت، صلح و ثبات برای همه کشورهای منطقه باشد.
اما در همین راستا و یک روز پس از این سفر مهم، روزنامه «دیلی صاباح» نزدیک به حزب حاکم ترکیه طی گزارشی از توافق مهم ایران و ترکیه درباره سرنوشت استان ادلب خبر داد. ادلب، استانی در شمال غرب سوریه است که از مدت‌ها پیش توسط تروریست‌ها به اشغال درآمده است.
هنوز هیچ منبع رسمی ایرانی یا ترکیه‌ای این خبر را تایید نکرده اما آنطور که دیلی صاباح خبر داده است، توافق ایران و ترکیه درباره ادلب، "دو جانبه"است اما طبق این توافق، ارتش روسیه هم در اجرای این سازوکار نقش‌آفرین خواهد بود. این خبر را خبرگزاری اسپوتنیک روسیه نیز به نقل از مقامات روس، تایید کرده است.
- همکاری مشترک علیه گروهک پژاک
اما جدای از موضوعات ذکر شده، سرلشکر باقری در دیدار با مقامات نظامی ترکیه، موضوع امنیت مرزی را نیز پیگیری کرده است. با توجه به اینکه ایران در مرزهای شمالغربی سال‌هاست که با تروریست‌های پژاک مقابله می‌کند، هماهنگی با کشور ترکیه برای مبارزه مشترک با این گروه تروریستی که شاخه‌ای از گروه پ.ک.ک است، می‌تواند مثمر ثمر باشد.
نکته قابل توجه این است که، با توجه به حضور سردار محمد پاکپور فرمانده نیروی زمینی سپاه و سردار رضایی فرمانده مرزبانی کشورمان در این سفر و از آنجایی که مرزهای شمالغرب کشور در اختیار نیروی تحت امر سردار پاکپور است، هماهنگی رو در رو با مقامات ترکیه درخصوص مبارزه با تروریست‌های پژاک، می‌تواند در ریشه‌کنی این گروهک تاثیر بسیار بالایی داشته باشد.
دیدار سردار پاکپور با فرمانده نیروی زمینی ارتش ترکیه
مقامات ایرانی در این سفر، اقدامات انجام شده در جهت مقابله با تروریسم مرزی و قاچاق (کالا و مواد مخدر) را برای مقامات ترکیه‌ای تشریح کرده‌اند و موضوع انسداد مرزی و دیوارکشی‌های کشور ترکیه در مرزهای مشترک با ایران نیز به بحث و تبادل نظر گذاشته شده است.
یکی از توافقات مهم در خصوص همکاری امنیتی - نظامی در مرزها، ادامه روند فعلی در انسداد مرزها و تقویت امنیت مرزهای دو کشور بوده است. این توافق که قاعدتا جزئیات زیادی هم داشته است که می‌تواند مرزهای شمالغربی را تا سطح بالایی زیر چتر امنیت، ببرد.
- همکاری‌های دفاعی گسترش می‌یابد
سفر سرلشکر باقری عالی‌ترین مقام نظامی جمهوری اسلامی ایران به ترکیه، یک سفر نظامی بوده و از این حیث، در آن موضوع همکاری‌های دفاعی - نظامی هم مطرح شده است. یکی از مهمترین موضوعات نظامی مطرح شده در مذاکرات طرفین، همکاری‌های آموزشی در حوزه نظامی بوده است.
بر همین اساس، سرلشکر باقری و وزیر دفاع ترکیه توافق کردند که پیش‌نویس سند تفاهم‌نامه همکاری‌های پژوهشی - دانشگاهی در صنعت دفاعی به‌زودی تهیه شده و برای امضای وزرای دفاع دو کشور آماده شود.
همچنین ایران و ترکیه در جریان سفر رئیس ستاد کل نیروهای مسلح توافق کرده‌اند که در قالب همکاری‌های آموزشی، دانشجوی نظامی با یکدیگر تبادل کرده و دوره‌های آموزشی مشترک برگزار کنند.
اعزام ناوگروه‌هایی نظامی به کشورهای یکدیگر و اعزام ناظر به رزمایش‌های نظامی دو کشور نیز از دیگر توافقات ایران و ترکیه در این سفر بسیار مهم بوده است.
در مجموع، می‌توان سفر رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران به یک کشور خارجی را از وجوه مختلف، "بسیار مهم" ارزیابی کرد ولی شاید مهمترین وجه، گفتگوی نظامی میان مقامات نظامی دو کشور در حوزه مقابله با تروریسم به خصوص در عراق و سوریه دانست.
