موشک‌های صیاد ایرانی در اصل بر پایه برنامه موشک استاندارد در ایران توسعه پیدا کردند. این موشک‌ها از چندین دهه قبل در خدمت نیروی دریایی آمریکا بوده و به کشورهای متحد نیز صادر شده بودند. ارتش ایران نیز قبل از پیروزی انقلابی اسلامی، تعدادی از موشک‌های استاندارد یک را از نیروی دریایی آمریکا تحویل گرفته بود. با توجه به ویژگی‌های این موشک، یکی از پروژه‌های اجرا شده در بخش خودکفایی نیروهای مسلح، مربوط به مهندسی معکوس و تولید مجدد موشک استاندارد است که خروجی این برنامه، موشک محراب نامیده می‌شد که در یگان‌های شناور نداجا نصب شده است. برد موشک محراب در حدود ۳۰ الی ۴۰ کیلومتر تخمین زده می‌شود.
موشک استاندارد
صیاد ۲ نمونه موفق ساخت موشک پدافندی.
اما به موشک ایرانی صیاد ۲ می‌رسیم. این موشک در سال ۱۳۹۲ رونمایی شده و این سامانه نیز در زمینه طراحی کلی از موشک استاندارد الگو گرفته است موشک صیاد- ۲ هر چند تا نزدیک انتهای بدنه شباهت بسیاری به موشک‌های استاندارد/محراب دارد، اما مهمترین تفاوت ظاهری آن در شکل بالک کنترلی نصب شده در انتهای بدنه است. تفاوت دیگر صیاد- ۲ با موشک‌های استاندارد موجود در ایران در طول آن‌ها است که با توجه به فاصله نوک دماغه از بال و فاصله بالک از انتهای بال، موشک جدید باید در حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد کشیدهتر از نمونه آمریکایی بوده و در واقع به ابعاد نسل‌های جدید موشک استاندارد نزدیک است.
موشک صیاد ۲
این موارد به علاوه تفاوتهای موجود در اندازه و زوایای لبه حمله و فرار بال دو موشک با وجود مشابهت کلی طرح، نشان دهنده اجرای فرایند طراحی روی موشک ایرانی و نه یک مهندسی معکوس از طرح آمریکایی است. همچنین هر چند از تصاویر نمیتوان اطلاعات قطعی در زمینه قطر بدنه موشک بدست آورد، اما به نظر میرسد در صورت بیشتر بودن قطر صیاد- ۲ از استاندارد، این اختلاف بسیار اندک است هر چند که تأثیر آن روی برد موشک به دلیل ایجاد فضای بیشتر برای پیشران می‌تواند قابل توجه باشد.
موشک پاتریوت
بنا بر این با توجه به اینکه بر مبنای مقایسه با موشک‌های همرده احتمالاً باید برد موشک صیاد- ۲ در حدود ۱۰۰ کیلومتر یا کمتر با بیشینه ارتفاع درگیری کمتر از ۳۰ کیلومتر باشد، لذا این موشک به خوبی بردهای متوسط و ارتفاعات بالا و متوسط را پوشش می‌دهد.
صیاد ۳: ترکییبی از پاتریوت و استاندارد
موشک صیاد ۳ که طی روزهای اخیر به پدافند هوایی تحویل شده نیز حاوی نکات جالبی در بخش طراحی است. بدنه و ظاهر کلی این موشک شبیه به خانواده استاندارد و باله‌های انتهایی موشک نیز شبیه به خانواده موشک‌های پاتریوت هستند. موشک صیاد ۳ دارای ۱۲۰ کیلومتر برد و ارتفاع درگیری ۲۷ کیلومتر است. از نظر ارتفاع درگیری این موشک هم طراز خانواده اس ۳۰۰ است و از نظر برد ۸۰ کیلومتر از اس ۳۰۰های تحویل شده به ایران پایین‌تر است. در حقیقت می‌توان صیاد ۳ را به نوعی پر کننده فاصله بین موشک هایی مثل تور ام ۱، سوم خرداد، طبس و هاوک با موشک اس ۳۰۰ دانست.
موشک صیاد ۳
در موشک صیاد ۳ با یک حالت ترکیبی از هدایت‌های مختلف برای موشک هستیم. بر اساس آنچه که اعلام شده است از سیستم‌های هدف یابی مادون قرمز، راداری نیمه فعال و فعال راداری در صیاد ۳ استفاده شده است. هنوز اطلاعات کاملی از نحوه عملکرد این سامانه‌ها در موشک مذکور منتشر نشده است، اما می‌توان این گونه این احتمال را مطرح کرد که حالت هدایت نیمه فعال راداری برای زمانی است که موشک به سمت هدف شلیک شده و تا قبل از فاز نهایی، اطلاعات لازم را از رادار زمینی دریافت می‌کند و در صورت لزوم نسبت به تغییر مسیر پروازی اقدام می‌کند.
پرواز با هدایت فعال راداری احتمالا مربوط به مرحله نهایی است که رادار نصب شده در خود موشک، هدف را کشف کرده و بدون نیاز به به ایستگاه رادار زمینی به سمت هدف حرکت می‌کند. با وجود رادار فعال در این موشک میزان نیازمندی آن به رادار زمینی کمتر است. در نمونه‌های راداری نیمه فعال تا لحظه برخورد نیاز به حفظ ارتباط با رادار درگیری مستقر در زمین، هوا یا دریا وجود دارد که سامانه مورد نظر را دربرابر جنگ الکترونیک دشمن آسیب پذیر می‌کند.
اما درباره بحث هدایت مادون قرمز احتمالا از این حالت برای درگیری با اهداف در فاصله کمتر بدون نیاز به استفاده از رادار استفاده می‌شود. جستجوگر فروسرخی که در سامانه زمینی نصب شده است بعد از کاوش فضای مورد نظر هدف را کشف و به موشک منتقل کرده و موشک تا لحظه برخورد با هدایت سامانه مادون قرمز به حرکت خود ادامه می‌دهد.
آیا صیاد از پس موشک‌های بالستیک هم بر می‌آید؟
یکی از ویژگی‌های مهم موشک‌های صیاد ۲ و ۳ که به لطف تلاش متخصصان دفاعی کشورمان فراهم شده، امکان استفاده از آن با لانچر‌ها و سامانه‌های راداری اس ۲۰۰ است. بر این اساس، علاوه بر انکه اضافه شدن هر پرتابگر موشک‌های صیاد- ۲ و ۳ (به عنوان محصولات بومی با تعداد تولید کافی) به سامانه اس- ۲۰۰ پایایی رزمی آن را در برابر حجم بالایی از حملات دشمن به میزان بسیاری افزایش می‌دهد، با توجه به توانمندی سامانه اس- ۲۰۰ در کشف و ردگیری موشک‌های بالستیک، موشک صیاد- ۲ و خصوصاً صیاد- ۳ احتمالا میتوانند در محدودههایی با طیفهایی از پرتابههای بالستیک و شبه بالستیک درگیر شوند.
تلفیق سامانه‌های جدید با سامانه اس- ۲۰۰ در قالب سه مجموعه تلاش- ۱ و ۲ و ۳ صورت گرفته که به ترتیب به بردهای کوتاه، متوسط و بلند مربوط می‌شود که در واقع تلاشی برای پر کردن کمبود پوشش بردهای مختلف با موشک‌هایی مناسب بوده است. در رده برد بلند سامانه تلاش- ۳ به عنوان کاربر موشک صیاد- ۳ تا برد بیش از ۲۰۰ کیلومتر را پوشش می‌دهد که آزمایش این سامانه نیز با موفقیت صورت گرفته بود.
بر این اساس با طراحی، ساخت و تست موشک جدید صیاد ۳ که می‌تواند علیه اهداف با ارتفاع بالا و برد بلند استفاده شود، سیستم پدافند هوایی کشور در حوزه تهدیدات ارتفاع بالا نیز غنی‌تر شده و در کل، چرخه پدافندی ایران در سه رده ارتفاع پست، متوسط و بالا کامل شده است
