پنجشنبه 25 خرداد 96 بود که پس از دوبار تاخیر، سرانجام سنای آمریکا با 98 رای موافق، تحریم‌های جامع غیرهسته‌ای موسوم به «قانون مقابله با اقدامات بی‌ثبات‌کننده ایران- 2017» را علیه ملت ایران وضع کرد؛ تحریم‌هایی که به تصریح همه طرف‌ها، ناقض برجام است و نیروهای دفاعی ایران را هدف گرفته است. این تحریم‌ها را به دلیل گستردگی دایره شمول،«تحریم های مادر» نیز نامیده‌اند.
31 تیر 1396 ؛ تحریم مادر ؛ به بهانه موشکی
این طرح پس از تصویب در سنا، در مجلس نمایندگان آمریکا به سبب اختلاف میان نمایندگان دموکرات و جمهوریخواه بر سر طی تشریفات قانونی، معطل ماند؛ اما دیروز(شنبه 31 تیر96) خبر رسید که ظاهرا این اختلاف داخلی در آمریکا حل شده و رهبران دموکرات و جمهوری خواه مجلس نمایندگان آمریکا توانسته‌اند در رابطه با تصویب این طرح تحریمی که علاوه بر ایران، دو کشور روسیه و کره شمالی را هم شامل می‌شود؛ به توافق برسند.
این طرح در صورت تصویب با عنوان «قانون تحریم‌های روسیه، ایران و کره شمالی» شناخته می‌شود و بر اساس آن، وزرای دفاع، خارجه و خزانه‌داری به همراه رئیس اطلاعات ملی آمریکا باید ظرف ۱۸۰ روز و پس از آن هر دو سال، مشترکا راهبردی برای مقابله با ایران به کنگره ارائه کنند.
راهبرد کوتاه و بلندمدت در قبال ایران، ارزیابی توانمندی‌های نظامی ایران، برنامه‌های ایران برای ارتقاء توانمندی‌هایش، فعالیت‌های ایران در حوزه‌های اطلاعاتی و تبلیغاتی و فعالیت‌های سپاه و نیروی قدس و میزان حمایت‌های ایران از گروه‌های مقاومت باید از جمله مفاد این گزارش باشد.
این طرح رئیس‌جمهور آمریکا را موظف می‌کند برای مقابله با برنامه موشکی ایران، افراد و شرکت‌های زیر را در فهرست تحریم قرار دهد:
هر فردی که عامدانه در هر فعالیتی که عملا به توسعه برنامه موشکی ایران کمک می‌کند، مشارکت داشته باشد یا به ایران در دریافت، انتقال و توسعه این توانمندی‌ها کمک کند؛ شرکت‌های تحت مدیریت یا مالکیت این افراد؛ شرکت‌هایی که برای دور زدن تحریم‌ها ایجاد شده باشند؛ هر فرد یا شرکتی که عامدانه به افراد بند یک، کمک مالی، فنی، خدماتی یا حمایت‌های دیگر ارائه کند؛ دولت باید دارایی‌های افرادی را که در شمول بندهای فوق می‌گیرند، در آمریکا بلوکه کرده و مانع ورود آنها به این کشور شود.
این طرح با متهم کردن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و نیروی قدس به حمایت از تروریسم، رئیس‌جمهور را ملزم می‌کند ۹۰ روز پس از تصویب قانون، «مقامات، عوامل و وابستگان به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» را در فهرست تحریم قرار دهد. دارایی‌های افرادی که در این فهرست قرار گیرند در آمریکا بلوکه شده و اتباع آمریکا از مبادلات مالی با آنها منع می‌شوند.
دولت آمریکا در صورت تصویب این طرح موظف خواهد بود ظرف ۹۰ روز فهرستی از افرادی را که آنها را عامل «نقض حقوق بشر» در ایران می‌داند، به کنگره ارائه داده، دارایی‌های آنها را در آمریکا بلوکه کرده و مراوده مالی با آنها را ممنوع کند.
این قانون همچنین بر لزوم ممانعت از فروش تسلیحات سنگین از جمله تانک، خودروهای زرهی، توپ‌های کالیبر بالا، هواپیماهای جنگی، بالگردهای تهاجمی، کشتی‌های جنگی و سامانه‌های موشکی به ایران، تأکید دارد. طرح یادشده، رئیس‌جمهور آمریکا را ملزم می‌کند افرادی را که به فروش این تجهیزات به ایران کمک می‌کنند یا چنین تجهیزاتی را به ایران می‌فروشند، در فهرست تحریم قرار دهد.
نقض آشکار برجام
در اینکه مصوبه تحریمی اخیر سنای آمریکا، ناقض روح برجام و فضای حسن نیت حاکم بر این معاهده بین المللی است اندک تردیدی وجود ندارد؛ البته آمریکایی‌ها در این 18 ماه که از عملیاتی شدن برجام می‌گذرد به کرات روح برجام را لکه‌دار کرده اند.
به گفته فلاحت‌پیشه عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس از زمان عملیاتی شدن برجام در 27 دی 1394 تا زمان روی کارآمدن ترامپ در اول بهمن 1395، در مجموع ۹۱۱ نوع تحریم ایران از جانب دولت آمریکا برداشته شد و ۲۴۸ نوع تحریم باقی ماند. اما در طول ۳ ماهه نخست ورود ترامپ به کاخ سفید تنها سه تحریم رفع شد یعنی روند تحریم زدایی ایران کاهش یافت و در مقابل تحریم‌های غیر هسته‌ای پیرامون اشخاص و شرکت‌های ایرانی و غیرایرانی مرتبط با ایران توسط دولت ترامپ شکل گرفت.
نقض روح و جسم
اما به نظر می‌رسد تحریم اخیر موسوم به «تحریم مادر» همانطور که اخیرا ظریف هم به آن اشاره کرده است علاوه بر روح، جسم و نص برجام را هم نقض کرده است.آمریکایی‌ها در برجام (مشخصا بندهای 26 و 29) متعهد شده بودند تا تحریم‌هایی را که تعلیق کرده‌اند، تحت عناوین دیگر بازنگرداند.
کمال خرازی وزیر امور خارجه پیشین و رئیس فعلی شورای راهبردی روابط خارجی دو روز پیش که در جریان سفر یک‌روزه در لندن به سر می‌برد، گفت: آمریکایی‌ها به صراحت نگفته‌اند که ما برجام را اجرا نمی‌کنیم و از آن خارج می‌شویم، اما عملا کارهایی می‌کنند که در واقع جلوی اجرای برجام را بگیرند.قطعا تحریم‌های جدید آمریکا نقض روح برجام و بعضا نقض متن برجام است. زمانی که اجرای برجام با مشکل روبه رو شود این خود نقض برجام محسوب می‌شود.
در بند 26 برجام تصریح شده است که«ایالات متحده، با حسن نیت، نهایت تلاش خود را برای دوام این برجام و پیشگیری از ایجاد تداخل در تحقق متمتع شدن ایران از لغو تحریم‌های مشخص‌شده در پیوست دو به عمل خواهد آورد. دولت ایالات متحده، در چارچوب اختیارات قانونی رئیس جمهور و کنگره، از بازگرداندن یا تحمیل مجدد تحریم‌های مشخص‌شده در پیوست 2 که اعمال آنها را وفق این برجام متوقف کرده است، خودداری می‌نماید، فارغ از فرآیند حل و فصل اختلافات پیش‌بینی شده در این برجام».
همچنین در بند 29 برجام آمده است: «اتحادیه اروپایی و دولتهای عضو و همچنین ایالات متحده، منطبق با قوانین خود، از هرگونه سیاست با هدف خاص تأثیرگذاری خصمانه و مستقیم بر عادی‌سازی تجارت و روابط اقتصادی با ایران، در تعارض با تعهداتشان مبنی بر عدم اخلال در اجرای موفقیت آمیز این برجام خودداری خواهند کرد».
15 بهمن 1395 ؛ تحریم 13 فرد و 12 شرکت
تقریبا ترامپ از زمان ورود به کاخ سفید و پوشیدن ردای ریاست جمهوری آمریکا، هر ماه یکبار ایران را مورد تحریم قرار داده است. 15 بهمن 1395 به فاصله دو هفته از آغاز کار ترامپ بعنوان رئیس جمهور آمریکا، وزارت خزانه داری این کشور، 13 فرد و 12 شرکت مرتبط با ایران را به بهانه نقش آفرینی در توسعه سیستم موشکی تهران، مورد تحریم قرار داد.
4 فروردین 1396 ؛ تحریم 30 فرد و شرکت
حدود دو ماه پس از تحریم‌های موشکی، در 4 فروردین 1396، وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد این کشور تحریم‌هایی را علیه 30 فرد یا شرکت خارجی به علت انتقال فناوری حساس به ایران برای برنامه موشکی این کشور یا به علت نقض کنترل صادرات بر ایران، کره شمالی و سوریه اعمال کرده است.
وزارت خارجه آمریکا در بیانیه‌ای در این رابطه اعلام کرد «11 شرکت یا فرد از چین ، کره شمالی یا امارات عربی متحده به علت انتقال فناوری به ایران که می تواند در برنامه موشکی بالستیک تهران به کار گرفته شود تحریم شده اند».
در این بیانیه آمده بود«19 شرکت یا فرد نیز به علت دیگر تخلفات براساس قانون منع تکثیر ایران، کره شمالی و سوریه تحریم شده‌اند. گمان می‌رود این شرکت‌ها و افراد فناوری حساسی را که می‌تواند در توسعه تسلیحات کشتار جمعی به کار گرفته شود به دست آورده یا منتقل کرده‌اند».
24 فروردین 1396
درست 20 روز بعد از تحریم یادشده، در بیست و چهارم فروردین ماه در شرایطی که سرخط خبری رسانه‌های دنیا به تجاوز آمریکا به فرودگاه «الشعیرات» واقع در حمص سوریه و استفاده ارتش این کشور از «مادر بمب‌ها» در افغانستان معطوف بود وزارت خزانه‌داری آمریکا در بیانیه‌ای، از تحریم «اداره کل زندان‌های استان تهران» و «سهراب سلیمانی» سرپرست معاونت امنیتی و انتظامی سازمان زندان‌ها، خبر داد.
این وزارت‌خانه در ادامه بیانیه خود اعلام کرد که واشنگتن در صورت نیاز همچنان از اختیارات خود برای اعمال تحریم‌های غیرهسته‌ای برای مقابله با آنچه «حمایت از تروریسم، برنامه موشکی، نقض حقوق بشر و اقدامات بی‌ثبات‌کننده ایران در منطقه» خوانده شده، استفاده خواهد کرد.
27 اردیبهشت 1396 ؛ تحریم هفت شخص حقیقی و حقوقی
سرانجام، دولت دونالد ترامپ حدود یک ماه بعد، همزمان با تمدید 120 روزه تعلیق تحریم‌های هسته‌ای ایران، تحریم‌های جدیدی علیه تهران باز هم به بهانه فعالیت‌های موشکی وضع کرد. تحریم‌های جدید که روز 27 اردیبهشت اعلام شدند هفت شخص حقیقی و حقوقی ایرانی و چینی را هدف قرار دادند.
28 تیر 1396 ؛ تحریم 7 فرد و 11 شرکت
دو ماه بعد یعنی در 28 تیرماه، وزارت خزانه داری آمریکا ، 7 فرد و 11 شرکت و سازمان مرتبط با ایران را مشمول تحریم کرد. بنا بر اعلام وزارت خزانه‌داری آمریکا، این افراد و شرکت‌ها در به روزرسانی توان نظامی ایران از جمله از طریق کمک به خرید و تعمیر قایق‌های پرسرعت و تجهیزات هواپیماهای بدون سرنشین، تقویت توان موشکی ایران یا انتقال نرم‌افزارهای اروپایی و آمریکایی به ایران، ایفای نقش کرده‌اند.
در اطلاعیه وزارت خزانه داری آمریکا آمده بود که دارایی‌های این افراد و نهادها در آمریکا بلوکه شده، ورود آنها به آمریکا ممنوع شده و اتباع و شرکت‌های آمریکایی از مراوده با آنها منع شده‌اند.
آمریکا همچنین تهدید کرده است که شرکت‌های خارجی که مراودات اقتصادی قابل توجه به این افراد و شرکت‌ها داشته باشند، ممکن است تحریم شوند.
خانه‌ای برای پاسخ
نمایندگان در جلسه علنی روز سه شنبه ۲۷ تیرماه با یک فوریت طرح «مقابله با اقدامات ماجراجویانه و تروریستی آمریکا در منطقه» با ۲۱۳ رای موافق، ۶ رای مخالف و یک رای ممتنع موافقت کردند.
رئیس مجلس پس از تصویب این طرح گفت: رای قاطع نمایندگان مجلس در طرح مقابله با اقدامات ماجراجویانه و خصمانه دولت آمریکا نشان دهنده عزم ملت در مبارزه با آمریکا است.
وی افزود: نمایندگان مجلس که علایق سیاسی متنوعی دارند کاملا در این رای گیری و مقابله یک صدا هستند.
لاریجانی گفت: پیام این رای بالا و استثنایی را باید آمریکایی ها به درستی درک کنند که این کارهایی که شما می خواهید انجام دهید، مقابله با ملت ایران است و مجلس با همه وجود در مقابله با آنان خواهد ایستاد.
بنابراین باید تا 14 مرداد منتظر ماند و دید که وکلای ملت پس از بازگشتن از سرکشی یک هفته‌ای به حوزه های انتخابیه چه پاسخی به تحریم های ضد ایرانی مجلسین آمریکا خواهند داد.
انتهای پیام/
