در نتیجه بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران که در سال ۱۳۶۸ توسط یک همه‌پرسی مورد تایید مردم کشورمان قرار گرفت، ۴۶ ماده قانون اساسی سال ۱۳۵۸ مورد اصلاح، تغییر و یا تتمیم قرار گرفت و دو اصل ۱۷۶ و ۱۷۷ به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران اضافه شد؛ اصل ۱۷۶ قانون اساسی مربوط با شورای عالی امنیت ملی است.
تا پیش از بازنگری در قانون اساسی، شورای عالی دفاع به مدت ۱۰ سال، بخشی از وظایف شورای عالی امنیت ملی را انجام می‌داد و به دلیل نقایصی که در تعیین اختیارات و وظایف این شورا وجود داشت، در بازنگری قانون اساسی تصمیم گرفته شد که شورای عالی امنیت ملی جایگزین شورای عالی دفاع شود.
در اصل ۱۷۶ قانون اساسی آمده است: به منظور تأمین منافع ملی و پاسداری از انقلاب اسلامی و تمامیت ارضی و حاکمیت ملی شورای عالی امنیت ملی به ریاست رئیس جمهور و با وظایف «تعیین سیاست های دفاعی - امنیتی کشور در محدوده سیاست های کلی تعیین شده از طرف مقام رهبری» ، «هماهنگ نمودن فعالیت های سیاسی، اطلاعاتی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در ارتباط با تدابیر کلی دفاعی - امنیتی» و همچنین «بهرهگیری از امکانات مادی و معنوی کشور برای مقابله با تهدیدهای داخلی و خارجی» تشکیل می‌شود.
اعضای حقوقی
به موجب این اصل، رؤسای قوای سه گانه، رئیس ستاد فرماندهی کل نیروهای مسلح، مسئول امور برنامه و بودجه، دو نماینده به انتخاب مقام رهبری، عالیترین مقام ارتش و سپاه، وزرای امور خارجه، کشور و اطلاعات و همچنین حسب مورد نیاز وزیر مربوط اعضای شورای عالی امنیت ملی را تشکیل می‌دهند.
طبق این اصل، بنابر اقتضائات مباحث شورا، افراد دیگری از وزرا یا غیر آن می‌توانند به عنوان مهمان در جلسات شورای عالی شرکت کنند
دبیران شورای نگهبان
دبیر شورا، مسئولیت اداره دبیرخانه و نظارت بر اجرای صحیح تصمیمات و مصوبات شورا و امور اداری و اجرایی شورا را بر عهده دارد؛ حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی، علی لاریجانی، سعید جلیلی و عل شمخانی، ۴ دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان از سال ۱۳۶۸ تا کنون بوده‌اند.
تایید رهبری
بر اساس اصل ۱۷۶ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تمامی مصوبات شورای عالی امنیت ملی پس از تأیید مقام رهبری قابل اجراست.
یک حق رای
در همین زمینه ابوالفضل حسن بیکی عضو کمیسیون امنیت ملی و سباست خارجی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه سیاسی خبرگزاری میزان، می‌گوید: با وجود آنکه ریاست شورای عالی امنیت ملی بر عهده رئیس جمهور است، اما اعضای شورا هم در تصمیم سازی‌های مباحث امنیتی و نظامی نقش موثری دارند.
مشاور رئیس سابق ستاد کل نیروهای مسلح می افزاید: نباید اینگونه تصور شود که رئیس جمهور به عنوان رئیس شورای عالی امنیت ملی از توانایی تصمیم‌گیری فردی برخوردار است چراکه رئیس جمهور در شورای عالی امنیت ملی دارای یک حق رای است.
اعضای شورای عالی امنیت ملی
در حال حاضر اعضای شورای امنیت ملی عبارتند از:
۱. حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی _ رئیس جمهور
۲. آیت الله صادق آملی لاریجانی _ رئیس قوه قضائیه
۳. علی لاریجانی _ رئیس مجلس شورای اسلامی
۴. علی شمخانی _ نماینده مقام رهبری (دبیر شورا)
۵. سعید جلیلی _ نماینده مقام رهبری
۶. سرلشکر محمد باقری _ رئیس ستاد کل نیروهای مسلح
۷. سرلشکر عطاالله صالحی _ فرمانده کل ارتش
۸. سرلشکر محمدعلی جعفری _ فرمانده کل سپاه
۹. محمدباقر نوبخت _ رئیس سازمان برنامه و بودجه
۱۰. عبدالرضا رحمانی فضلی _ وزیر کشور
۱۱. حجت الاسلام سید محمود علوی _ وزیر اطلاعات
۱۲. محمد جواد ظریف _ وزیر امور خارجه
