بررسی نامه وزیر خارجه کشورمان به مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا موضوع گفتگوی ویژه خبری شبکه دو سیما در 23 خرداد ماه بود که ناصر هادیان و فواد ایزدی از اساتید روابط بین الملل دانشگاه تهران به بحث و گفتگو پیرامون آن پرداختند.
در ابتدای این بحث ناصر هادیان با بیان اینکه از جزئیات نامه وزیر خارجه کشورمان به مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اطلاعی ندارد گفت: انتظاراتی از اجرای برجام داشتیم که بسیاری از آن ها هم به جا بود اما این انتطارات برآورده نشده و طبیعی بود وزیر خارجه کشورمان نامه ای به خانم موگرینی بنویسد.
وی افزود: یکی از بندهای برجام تصریح دارد که دیگران باید کمک کنند تا تحریم ها برداشته شود و اگر مسایل روانی نسبت به مشارکت برخی شرکت ها و بانک ها در رابطه با ایجاد رابطه با ایران وجود دارد باید کمک کنند که این مسایل مرتفع شود، بنابراین ممکن است بگوییم متن صریح برجام نقض نشده اما می توانیم با قاطعیت بگوییم که روح برجام نقض شده است.
هادیان اظهار داشت: مجموعه دولت آمریکا از رئیس جمهور تا معاون و وزیر امور خارجه این کشور تمایلشان این بود که توافق برجام کار کند چون این توافق ، توافقی بود که حالت قرارداد یا توافق حقوقی نداشت و یک اراده سیاسی بین کشورهای ۵+۱ بودکه این توافق انجام شود تا نفع همه را تامین کند، بنابراین اگر قرار باشد نفع هریک از بازیگران تامین نشود دلیلی ندارد که آن ها بخواهند این راه را ادامه دهند.
علی رغم همه بدعهدی ها نفع ما بر اجرای برجام است
این استاد روابط بین الملل تصریح کرد: برداشت بنده این است که علی رغم همه بد قولی ها نفع ما بر ادامه راه است.
تمدید قانون تحریم های ایران نقض متن برجام بود
ایزدی اظهار داشت: یکی از مشکلات ریشه ای برجام این است که اگر ما اعتراض کنیم طرف مقابل این قابلیت را دارد که ما را به پله اول برگرداند و در برجام نیز این موضوع تاکید شده که اگر یک کشور اعلام نارضایتی از اجرای برجام کند به تنهایی می تواند ایران را به پله اول برگرداند و نیازی نیست که با دیگر کشورها مذاکره کند و به همین دلیل مقامات ما نمی توانند از مکانیزم موجود در برجام استفاده کنند.
وی با بیان اینکه تاکنون هیچ یک از اقدامات آمریکا نقض صریح برجام نبوده گفت: آنها بر جام را صریحا نقض نخواهد کرد بلکه برقرای تحریم تحت عناوین دیگر و اجرای سخت گیرانه برجام توسط دولت و ایالت ها به صورت مستقل را دنبال خواهند کرد.
هادیان با طرح این سوال که اگر آمریکا صریحا اعلام کند که قصد ادامه راه را ندارد باید چه کار کنیم؟ اظهار داشت: به هیچ وجه مصلحت ما عکس‌العملی برخورد کردن نیست بلکه ما باید با در نظر گرفتن جمیع مسائل و ملاحظات، کنش سیاسی کنیم و نه واکنش سیاسی.
ما نمی توانیم به طرف مقابل بگوییم که چرا شما متعهد به قیود و شروط رهبری نیستید
ناصر هادیان استاد روابط بین الملل دانشگاه تهران در ادامه برنامه با اشاره به اینکه بنده قائل نیستم که نقض برجام اتفاق افتاده است گفت: لایحه ای که در کنگره است نقض صریح برجام نیست ، طرف مقابل با مسئله ای به نام برجام روبرو است و با مسائل داخلی ما کاری ندارد و لذا آنها کاری ندارند که در برجام قیود و شروط رهبری رعایت شده است ما نمی توانیم بگوییم که چرا شما متعهد به قیود و شروط رهبری نیستید.
وی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه آیا نقض صورت گرفته را ناشی از ضعف ساختاری می دانید گفت: چند گزینه در برابر نقض عهد طرف مقابل وجود دارد که یکی از آنها این است که ما هم می توانیم اقدام متقابل انجام دهیم و می توانیم بگوییم آنها که متعهد نیستند ما هم متعهد نباشیم ، گزینه دوم اینکه ما می توانیم بگوییم برجام را اجرا می کنیم اما گزینشی انجام می دهیم یعنی یک جایی را اجرا می کنیم و جای دیگری را اجرا نمی کنیم، گزینه سوم این است که بگوییم تا الان هر کاری کرده ایم را دیگر متوقف می کنیم و گزینه چهارم این است که بگوییم باید دسترسی مدیریت شده باشد و انگار که آمریکا نیست و بقیه اعضا باید خود را متعهد بدانند و کاری به آمریکا نداریم .
این استاد روابط بین الملل دانشگاه تهران با بیان اینکه این گزینه ها در مقابل ما قرار دارد و هر کدام را باید به درستی مورد بررسی قرار دهیم و ببینیم که کدام به نفع مان است ادامه داد: چین کشوری است که به قطعنامه شورای امنیت رای داد و لذا چنین کشوری آیا جرات خرید نفت از کشورمان را دارد.
شکستن بن بست استراتژیک یکی از دستاورد های برجام است
هادیان با بیان اینکه برجام 5 دستاورد مهم داشت که یکی از آنها شکستن بن بست استراتژیک است اظهار داشت: ما باید حتما استراتژی و تاکتیک هایمان را عوض کنیم ، باید بنیه دفاعی خود را در عرصه نامتقارن تقویت کنیم، باید دیپلماسی فعال داشته باشیم و از فرصت ها استفاده کنیم.
ترامپ رئیس جمهور متعارف در دنیا تلقی نمی شود
وی با اشاره به اینکه ترامپ رئیس جمهور متعارف در دنیا تلقی نمی شود گفت: کنگره از اینکه ما بگوییم برجام را عملی نمی کنیم ذوق زده می شود، الان امکان اینکه قطب های متفاوت در نظام بین الملل شکل بگیرد وجود دارد.
این استاد روابط بن الملل دانشگاه تهران با اشاره به اینکه برای ما قدرت بازیگری به وجود آمده است خاطرنشان کرد: ما باید منتظر خیلی چیزها باشیم ، بنده می گفتم اگر کلینتون بیاید وضعیت خطرناک تر می شود، باید سفت بر روی برجام بایستیم، با روسیه و چین باید استراتژی فعال داشته باشیم و از روسیه استفاده خاص به دلیل ارتباط با ترامپ داشته باشیم .
ضرورت تشکیل کمیته ای برای تحت نظر قرار دادن تمام مسائل برجام
وی با تاکید براینکه با وضعیت به وجود آمده باید کمیته و یا شورایی تشکیل شود تا تمام مسائل برجام تحت نظر گرفته شود عنوان کرد: باید هر چیزی که قرار است در خارج از کشور اتفاق بیفتد زیر نظر این کمیته باشد .
فواد ایزدی کارشناس ارشد روابط بین الملل با اشاره به اینکه ایران هیچ مشکلی در پایبند بودن به برجام ندارد گفت: در قانون جدید آمریکا شرط مضاعفی گذاشته شده و برجام را منوط به پذیرش رییس جمهور جدید این کشور دانسته و این خلاف سبک مذاکرات است.
مجلس در حوزه برجام ضعف های مهمی را از خود به جا گذاشته است
وی با بیان اینکه در قانون جدید موارد متعددی از نقض را شاهدیم ادامه داد:در مجلس مصوبه ای تصویب شد تا در صورتی که آنها برجام را نقض کردند ما دست به کار شویم لذا مجلس می تواند قانون جدیدی را تصویب کند و قانون قبلی را ملغی کند اما باید اذعان داشت که مجلس در حوزه برجام ضعف های مهمی را از خود به جا گذاشته است و در مجلس در این رابطه حالت عجله ای ایجاد شد.
این کارشناس ارشد روابط بین الملل با بیان اینکه الان خسارت های گسترده ای به کشور وارد شده است و انتخاب های خوبی نداشتیم گفت: از رییس جمهور اتریش پرسیده شد که چرا بانک های اتریش کار نمی کنند گفت بروید از رییس جمهور آمریکا بپرسید.
ایزدی با اشاره به نقض عهد های مکرر آمریکا در اجرای برجام ادامه داد: ظریف در متن نامه اش گفته که هم روح و هم متن برجام نقض شده است اما باید گفت طرف مقابل از نامه نگاری نمی ترسد و از سوی دیگر از اروپایی ها آبی گرم نمی شود.
وی با اشاره به اینکه گفته شده بود که با اجرای برجام مشکلات بانکی حل می شود اما این امر محقق نشد ادامه داد: تیم هسته ای 2-3 سال پیش توانست این توافق را ایجاد کند ، این همان تیمی است که 10 سال پیش نتوانست این توافق را حاصل کند لذا در این رابطه نیاز به تغییر داریم ، تیم باید عوض شود زیرا عملکرد مناسب و مثبتی برای کشور نداشته است، روند ضعیف شدن کشور باید اصلاح شود تا قوی شویم و حرف برای گفتن داشته باشیم.
