28 سال از ارتحال بنیان گذار جمهوری اسلامی میگذرد اما روز به روز ابعاد شخصیتی ایشان آشکارتر میشود چنانچه بزرگترین نظریه پردازان دنیا نیز بر این مسئله صحه گذاشتهاند.
در این گزارش نظرات اندیشمندان و صاحب نظران شرق و غرب درباره امام خمینی (ره) را میخوانید:
* شخصیت امام(ره)
"روبین وود زورث " در تشریح جریان ملاقات خود با امام خمینی (ره) در جماران می نویسد : « زمانی که امام خمینی از در وارد می شد احساس کردم که از لابه لای آن گردبادی از نیروی معنوی وزیدن گرفت . گویا در ورای آن عبای قهوه ای ، عمامه مشکی و ریش سفید روح زندگی جریان داشت ؛ به طوری که همه بینندگان را محو تماشای خود کرد . در آن هنگام حس کردم که با حضور او همه ما کوچک شده ایم و گویا در سالن کسی جز او باقی نمانده است . آری او بارقه ای از نور بود که در قلب و روح همه حضار رسوخ کرده بود . او تمام معیارهایی را که گمان می کردم می توانند مرا در تعریف و ارزیابی شخصیت و مقامش یاری کنند ، در هم شکست . او با حضور خود آن قدر در ما تـأثیر گذارد که احساس کردم تمام روح و جسمم را فرا گرفته است.
زمانی که بر روی صندلی خود نشست ، احساس کردم که نیرویی از وجودش ساطع می شود ؛ نیرویی بسان یک گردباد که اگر با دقت نگاه می کردی در می یافتی که نوعی آرامش مطلق در درون آن نهفته است . چرا که امام خمینی (ره) بسیار جدی و استوار و مسلط بود .در عین حال او را آن چنان ساکت و آرام می یافتی که گویی نیرویی ثابت و استوار در درون او جریان دارد و البته این نیرو همان چیزی است که رژیم سابق ایران را به یک باره برچید . حال آیا چنین شخصیتی می تواند یک فرد عادی باشد ؟ … من تاکنون هیچ یک از مردان بزرگ را برتر از این مرد و یا نظیر او ندیده ام .
کمترین چیزی که می توانم بگویم این است که گویا او یکی از انبیای گذشته است و یا این که او موسای اسلام است و آمده تا فرعون کافر را از سرزمین خود براند . »
در تحلیل شخصیت امام خمینی (ره) با نگاهی عمیق به روح ملکوتی و افکار بلند و ویژگی های منحصر به فرد روحی و معنوی و آثار و برکات فراوان حیات طیبه ایشان موجب شد تا ناظران بیرونی در مورد ایشان بگویند که « صدای امام خمینی (ره) برای مردم ایران حکم صدای خدا را داشت . » در نظر میلیون ها انسان موحد : « او دست خدا بر روی زمین » و « هدیه آسمانی و ملکوتی برای خاکیان بود. »
سلوک معنوی و افکار متعالی و تقید بی چون و چرای ایشان به دستورهای شرعی و تعالیم اهل بیت عصمت و طهارت هر مسلمان منصفی را بر این باور استوار می ساخت که « گویی شخصیتی از شخصیت های بزرگ صدر اسلام با معجزه ای به دنیا بازگشته تا پس از پیروزی امویان و به خون غلتیدن شهیدان ، اهل بیت سپاه علی را رهبری کند. »
گرچه « امام خمینی (ره) تجلی منحصر به فرد مبارزه طلبی اسلام در قبال استیلای سیاسی و اقتصادی و فرهنگی غرب بود » اما « پیام امام خمینی (ره) در میان مسلمانان ، نه فقط شیعیان بلکه در همه منطقه و جهان طنین افکند . »
شخصیت الهی و پیام های معنوی حضرت امام خمینی (ره) بسیاری از پیروان سایر ادیان ومذاهب را به شدت تحت تأثیر خود قرار داد ؛ تا آنجا که در نظر برخی از تحلیلگران و متفکران مسیحی . « او مسیح معاصر بود و دقیقا اشعه صلابت و سازش ناپذیری عیسی بن مریم بود . » و برخی دیگر از مسیحیان سخن از « تأثیرپذیری شدید از مقام و عظمت و تحمل و بردباری شکوهمند امام خمینی (ره) و درک احساس عطیه و موهبت الهی در اولین دیدار با ایشان » به میان آورده اند .
*اعتراف بیگانگان
شخصیت امام خمینی (ره) ، علاوه بر برانگیختن تحسین جهانیان ، دشمنان ایشان و انقلاب راهم ، بر آن داشت تا از ویژگی های خیره کننده او سخن به میان آورند . تا آنجا که برخی از کارگزاران شیطان بزرگ نیز با تسلیم در برابر عظمت امام خمینی (ره) در اعتراف به آن اظهار داشتند . « تردیدی نمی باشد که ایشان یکی زا مردان بزرگ تاریخ در این قرن بود . کمتر کسی تا امروز می توان یافت که از جاذبه و نفوذی همانند آنچه که نه تنها در ایران بلکه در جهان داشت برخوردار باشد و توجه قدرت های بزرگ را تا این حد به خود معطوف دارد . »
تایمز لندن که به سخن گوی دویست ساله دولت استعماری انگلیس معروف بوده است ، درتوصیف امام خمینی (ره) می نویسد : « امام خمینی (ره) مردی بود که توده ها را با کلام خود مسحور می کرد . وی به زبان مردم عادی سخن می گفت و به طرفداران فقیر و محروم خود اعتماد به نفس می بخشید . این احساس آنها را قادر ساخت تا هر کسی را که سر راهشان باشد از بین ببرند . وی به مردم نشان داد که حتی می توان در برابر قدرت هایی مثل آمریکا ایستاد و نهراسید.
روزنامه هرالد تریبون هم درباره امام خمینی (ره) لب به اعتراف می گشاید و می نویسد : « آیت الله خمینی یک انقلابی خستگی ناپذیر بود که تا آخرین لحظه حیات به آرزوی خود برای پی ریزی یک جامعه اسلامی و حکومت اسلامی در ایران وفادار ماند . آیت الله خمینی در آنچه برای سرزمین باستانی اش می خواست لحظه ای درنگ نکرد . وی خود را مأمور می دانست که می باید ایران را از آنچه فساد و انحطاط غرب می دید پاک کند و خلوص اسلامی را به ملت بازگرداند . »
*امام خمینی (ره) به تقریر اندیشمندان
تحلیل گران و صاحب نظران عمیقا معتقدند با آغاز عصر امام خمینی (ره) دین و دینداری در جهان گسترش یافته است و دین زنده شده و کلیساها جان تازه گرفته اند و حتی … مذهبی بودن در اروپا ارزش و معنای تازه ای یافته است .میلیون ها نفر در غرب به انتظار ظهور حضرت عیسی نشسته اند و در یک کلام ، عصر امام ، عصر احیای دین و معنویت در جهان معاصر می باشد .
۱) آیت الله مصباح یزدی
وی که از اساتید گرانقدر حوزه علمیه قم محسوب می شوند ، می فرماید :
«مهم ترین دست آورد حرکت امام خمینی (ره) احیای دین و دین گرایی در جهان معاصر بود ؛ به گونه ای که به برکت این حرکت ، نه تنها پیروان دین اسلام بلکه پیروان دیگر ادیان از جمله مسیحیت نیز حیاتی دوباره یافته و در نتیجه ، گرایش به دین و دین داری در سایر ملل نیز افزایش یافته است . ایشان در همین مورد ، به سخن یک اسقف مسیحی از مکزیک اشاره کرده که در دیدار با ایشان اظهار داشت : « این افتخار مخصوص شماست که توانستید ایمان را در دنیا زنده کنید و بالاترین که کشورداری را با دین داری توأم کنید . ما مسیحیان این توان را نداریم که ایمان را در مردم حفظ کنیم ؛ چرا که مردم دیگر اطمینانی به ما ندارند . بالاتر این که نتوانستیم دین داری را با کشورداری توأم کنیم .
۲) پرفسور حمید مولانا :
وی رئیس و بنیان گذار بخش ارتباطات بین المللی دانشگاه امریکن واشنگتن دی سی است که با بیان بخشی از تأثیرات شگرف حضرت امام خمینی (ره) در جهان معاصر اظهار می دارد : « به عقیده من هیچ صدایی در قرن بیستم مثل صدای امام خمینی (ره) جهان را به لرزه در نیاورد . حضرت امام خمینی (ره) پس از جنگ جهانی اولین شخصیتی بودند که به صورت جهانی طلسم سکوت را در مقابل طاغوت و ظلم شکستند . اگر این طلسم نشکسته بود امروز شوروی زنده بود .
وی اندیشمند و روزنامه نگار تازه مسلمان سوئیسیاست که در تشریح تأثیرات عظیم انقلاب اسلامی می گوید : امروز در اروپا احساس می شود سقوط دیوار برلین با انقلاب و قیامی که شما آغاز کردید مرتبط است . تأثیرات این قیام اسلامی امروز در اروپا محسوس است . در اروپا حدود ۱۲ تا ۱۵ میلیون مسلمان زندگی می کنند که صد هزار نفر آنها در سوئیس هستند .
وی می افزاید : « امام خمینی (ره) نه تنها مسلمانان را بیدار کردند ، بلکه بر جهان غیر اسلام هم از خود تأثیراتی بر جای نهادند»
هوبر در جایی دیگر می گوید : « بدانید آن مرد سالخورده که رهبر شما بود ، هرگز نمرده است ؛ بلکه هنوز زنده است و فعال . چرا که همه این تحولات به دست ایشان ایجاد شده است . » وی که دانشمندی آلمانی و قائم مقام دانشکده فنی دانشگاه « برمن » آلمان است ، معتقد است که « امام خمینی (ره) بیدارگر همه موحدان در عصر ما است . احیای دین و معنویت در روزگاری که سیطره مادیت و ابزار مادی و اندیشه های ضد معنوی جامعه بشری را در چنبره خود گرفته بود. مدیون امام خمینی (ره) و یاران انقلاب اسلامی است. »
۳) محمد لنسل :
وی رئیس مرکز فرهنگی تجدید حیات اسلام در اتریش است که در مقاله ای تحت عنوان تأثیر نهضت امام خمینی (ره) بر اروپا می نویسد : « بی تردید انقلاب اسلامی امام خمینی (ره) نه تنها تصویر تازه ای از اسلام در اروپا ارائه کرد ، بلکه حتی زندگی مذهبی غیرمسلمانان را هم دگرگون ساخت ؛ به عبارت دیگر امروز حتی در اروپا نیز مذهبی بودن ارزش و معنای تازه ای یافته است . این عبارت را رئیس جمهور اسبق اتریش در یک سخنرانی بیان کرد که انقلاب اسلامی به تمامی افراد مذهبی اعتبار و اتکاء به نفس تازه اس ارزانی داشت . »
۴) طلال عتریسی :
ایشان استاد دانشگاه لبنان است که با تأکید بر پیوند اساسی تحولات جاری در زمینه رویکرد معنوی بشر با قیام الهی حضرت امام خمینی (ره) تصریح می کند : « رهبری امام خمینی (ره) و پیروزی انقلاب اسلامی ، اساس حرکت و تمدن جهانی کنونی می باشد . »
۵) پرفسور اسماعیل کیلبس :
او فیلسوف برجسته اسپانیایی زبان ها است که با اشاره به حیات مجدد دین در صحنه زندگی بشر در وصف جایگاه حضرت امام خمینی (ره) می گوید : « دین زنده شده است ، کلیساها جان تازه گرفته اند ، توجه به مذهب و اندیشه های مذهبی در دانشگاه ها دیگر زشت و کم بها تلقی نمی شود . زیبایی های معنوی در زندگی روزمره مورد بازیابی قرار گرفته است ، جهان برای نجات و زیبا کردن روابط اجتماعی اش به قدرت دین و جاذبه های معنوی گرایش شدید پیدا کرده است و این همه ناشی از دعوت نوینی بوده که امام خمینی (ره) با انقلاب دینی اش در عرصه افکار و ذهنیت جامعه جهانی آغاز کرد . »
* تـأثیرات امام خمینی (ره)
تحولات مهم جامعه بشری پس از عهد رنسانس و انزوای بیش از پیش شعائر دینی و ایمان مذهبی در غرب و رشد سریع تفکرات الحادی ماتریالیستی و گرایش برخی کشورهای جهان به نظام فکری – سیاسی مارکسیستی ، بسیاری از صاحب نظران را به این باور هدایت کرد که انزوا و اضمحلال کامل ، سرنوشت محتوم ادیان الهی است.
قیام امام خمینی (ره) و موفقیت انقلاب اسلامی شرایط جدیدی را به وجود آورد که حاکی از ورود جهان به دوره ای متفاوت از ادوار گذشته و عصری با ویژگی های ممتاز دینی و معنوی بود . آن چه اکنون به وضوح مشهود است ، با استمرار انقلاب اسلامی و گسترش حیرت آور دایره نفوذ پیام های معنوی آن ، دنیای ما شاهد تحولات عظیمی گشته است و دورانی جدید آغاز شده است .
۱) امام خمینی (ره) و احیای حیات دینی :
موهبت آسمانی انقلاب اسلامی که در حقیقت سرآغاز عصر جدید در حیات بشری گردید ، مبدأ زمانی تجدید هویت معنوی و دینی و اسلامی انسان معاصر محسوب می گردد . تحلیلگران زیادی بر این باورند که تجدید حیات معنوی و دینی بشر « با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران آغاز شده است و به این لحاظ دهه شصت را باید اولین دهه از این تجدید عهد محسوب داشت .»
به همین جهت باید گفت : « اگر بنا باشد تاریخی را برای احیای هویت دینی در جهان معاصر در نظر بگیریم ، آن تاریخ ۱۹۷۹ میلادی است ؛ یعنی مقارن با پیروزی انقلاب اسلامی ایران که خیزش عظیمی را برای تفکرات دینی در تمام ادیان به وجود آورده است .
آخرین آمارها در مورد احیای تفکر دینی که در سال ۱۹۹۰ صورت پذیرفته نشان می دهد که تقریبا ۷۰ درصد مردم اروپا احساس دینداری می کنند . در تمام ادیان از هندویسم گرفته تا بودیسم و … و انواع فرقه های مسیحیت ، همه از یک نوع بازگشت به تفکر دینی خبر می دهند و انقلاب اسلامی ایران موجب احیای تفکر دینی در جهان گشت . »
صاحب نظران زیادی بر این باورند که تأثیرات انقلاب اسلامی بر تجدید حیات هویت دینی بشر بسیار عمیق می باشد . دکتر « سعید محمد الشهابی » سردبیر مجله معروف و پر تیراژ العالم ، در این باره می گوید :« انقلاب اسلامی ایران نه تنها در جامعه اسلامی بلکه در اکثر جوامع تأثیر اساسی و بنیادی داشته است . بی شک طی بیست سال گذشته هیچ حرکتی به اندازه انقلاب ایران نتوانسته بر جامعه بشری تأثیر گذار باشد ، دین نقش اساسی و حیاتی در اجتماع دارد و انقلاب اسلامی ایران این نور را بر بشریت تاباند و روشنی بخشید. »
وی اضافه نمود : « انقلاب اسلامی سبب شد تا روشنفکران و متفکران ضرورت توجه به مسائل دینی و تأثیر آن بر وجدان بشریت و افکار سیاسی – اجتماعی را به خوبی مورد توجه قرار دهند . ما در عصر انقلاب اسلامی شاهد رجوع و تمسک مسلمین و غیرمسلمین به اهل دین شدیم .»
تأثیرات گسترده انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی (ره) بر حیات دینی و معنوی انسان معاصر ، توجه تحلیلگران بین المللی را در رسانه ها به خود جلب نموده است . شبکه اول تلویزیونی بی بی سی انگلیس در یکی از قسمت های مجموعه برنامه مستند خود به نام « قرن دوم » که به مناسبت نزدیک شدن قرن ۲۱ تهیه کرده بود ، به بحث و بررسی پیرامون موضوع مورد اشاره پرداخته ، می گوید :
« آنچه در ایران در سال ۱۹۷۹ رخ داد ، نه تنها برای ایرانیان بلکه برای تمام ادیان جهانی نقطه عطفی بود ؛ نقطه عطفی که از بازگشت میلیون ها نفر در سراسر دنیا به اصول گرایی مذهبی خبر می دهد .»
به گفته این شبکه ، « در سراسر جهان ، پیروان دیگر ادیان مانند ، مسیحیت ، یهودیت ، و هندو نیز به اصول گرایی مذهبی روی آوردند .حتی در ترکیه نیز که هفتاد سال قبل با مذهب وارد جنگ شده بود ، روند بازگشت به اصول اسلامی سرعت گرفته است . »
پیروزی انقلاب اسلامی در عرصه ای مختلف و رجعت دوباره بشر معاصر به باورهای دینی تحلیل گران غرب را به بیان اعترافات صریحی در خصوص غفلت قدرت های جهانی از پتانسیل عظیم دین واداشته است .
دانیل پاپیس رئیس انجمن سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا ، در کنفرانسی در اسلامبول ترکیه گفت : « باید اعتراف کنیم که پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ما برای افکار دینی و مذهبی هیچ جایی باز نکرده بودیم ، ولی از این پس برای ما آمریکایی ها ضروری است که زمینه ای جهت مطالعه و تحقیق پیرامون مذهب فراهم آوریم . »
سخنان « بری رابین » از روزنامه نگاران معروف غربی و نویسنده مقاله اسلام نرمال در جلسه روزنامه نگاران معروف غربی در شهر بروکسل وجه دیگری از واقعیت مورد اشاره ما می باشد .وی در این جلسه گفت : « واشنگتن در سال های گذشته اهمیت دین در ارتباطات سیاسی و دیپلماسی را درک نکرده بود و این مسأله مشکلات فراوانی را برای ما آمریکایی ها به وجود آوردکه برای واشنگتن گران تمام شد . »
« رابین » افزود « اگر بخواهیم در آینده با این مشکلات مواجه نباشیم باید این مطلب را بپذیریم و آن را درک کنیم که دین یک واقعیت اساسی و زیربنایی جوامع بشری است . »
به واسطه شرایط جدید جهانی و تأثیرات رو به افزایش دین در جهان معاصر « بعد از انقلاب اسلامی تحولی عظیم در ارزیابی دین در آمریکا به وجود آمده است ؛ به طوری که امروز دین در همه مجامع علمی ، فرهنگی و سیاسی و … مورد بحث است . » و تحقیقات متنوعی در این باره به صورت مداوم صورت می پذیرد چنان که : « پنج سال پیش در آمریکا مسأله اصول گرایی دینی در جهان را بررسی کردند و پنج کتاب مختلف از ادیان متفاوت ، نظیر اسلام ، مسیحیت و یهود و … در خصوص آن منتشر کردند و جالب این که همه کتب منتشر شده مسأله ریشه دار بودن دین و اعتقادات در جامعه را بررسی و مورد توجه قرار داده اند . »
در هر حال نقش اساسی انقلاب اسلامی در این خصوص ، غیرقابل انکار بوده است . این موارد قبل از پیروزی انقلاب اسلامی وجود نداشت و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نمودار شد . چنان که نویسنده و تحلیل گر روزنامه تایمز چاپ لندن می نویسد : « … در پاییز ۱۳۵۷ دنیای غرب به دلیل انقلاب ایران بار دیگر اسلام را کشف کرد … و ماغربی ها خیلی زود فهمیدیم که الله اکبر به معنای خدا بزرگتر است می باشد . »
۲) امام خمینی (ره) و بطلان نظریه های ضد دینی :
در سال های متمادی پیش از انقلاب اسلامی « پیروزی نظریات مادی آن چنان حتمی به نظر می رسید که اندیشوران قرن هجدهم مانند « بیل » و فلاسفه دائره المعارفی فرانسه به طور کلی ، مکان و منزلتی برای دین در آینده قائل نبودند.
به همین نحو در قرن نوزدهم فلسفه هایی پدید آمد که یا به طور کلی منکر دین می شد ، مانند فلسفه مارکس و یا خود مذهبی دروغین را جایگزین ادیان آسمانی حوزه نفوذ ادیان بزرگ الهی به ویژه دین مبین اسلام ، امروزه دیگر تحلیل گران وقایع سیاسی و تحولات اجتماعی به خود جرأت انکار جایگاه رفیع دین در اجتماع بشری و پیش بینی انزوای آن را در آینده جهان معاصر نمی دهند ، بلکه با چرخشی ۱۸۰ درجه ای از مواضع پیشینیان خود تصریح می نمایند : « بازی قدرت جهانی که در دهه های آینده پدید خواهد آمد ، بدون در نظر گرفتن قدرت روزافزون اسلام ، مذاهب کاتولیک و مذاهب دیگر قابل درک نیست. »
با کاوشی هر چند مختصر در کلام نخبگان سیاسی و اجتماعی شرق و غرب ، شاهد هستیم که اندیشه های امام خمینی (ره) در میان جوامع مختلف بشری و حتی رهبران این جوامع به شدت ریشه دوانده است و به رغم تبلیغات منفی رسانه های غربی علیه جمهوری اسلامی و انقلاب اسلامی ایران، ایدئولوژی هایی که موجبات شکل گیری این انقلاب را فراهم کرده اند ، اکنون به کانون توجه اندیشمندان تبدیل شده اند ، چرا که بسیاری از متفکرین نقش ویژه ای را برای این ایدئولوژی های دینی قائلند و معتقدند که این ایدئولوژی های برگرفته از انقلاب حضرت امام خمینی (ره)، کمر سکولاریسم را به خاک خواهد مالید و در نهایت پایان تاریخ نه به واسطه اندیشه های لیبرال و سکولار که با پیروزی اندیشه های مذهبی و دینی رقم خواهد خورد.
شاید اعتراف تلویحی « فرانسیس فوکویاما » یکی از بزرگترین نظریه پردازان عصر اندیشه لیبرال دموکراسی ، به شکست این گفتمان در مقاله « پایان تاریخ » هم ناظر به همین امر باشد.