نامه سرگشاده بذرپاش به روحانی

عضو هیات رئیسه سابق مجلس شورای اسلامی در نامه‌ای سرگشاده به رئیس جمهوری تاکید کرد: دفاع شما از عملکرد جاری و پافشاری غیرمنطقی بر استمرار رویه‌های کنونی، این نگرانی را ایجاد کرده است که مسئولین دولت یازدهم، حتی در این روزهای کوتاه باقیمانده نیز واقف بر وخامت اوضاع اقتصادی کشور و فشاری که به ویژه بر قشر محروم جامعه وارد می‌شود نیستند.

بذرپاش با استناد به گزارش‌های رسمی نهادهای دولتی و نیز شواهد میدانی، افزود: وضعیت اقتصادی کشور، در بخش‌های مختلف در شرایط اورژانسی قرار گرفته لذا لازم دانستم تصویر روشنی را از وضعیت جاری کشور و نقش تصمیمات و سیاست‌های نادرست تیم اقتصادی دولت یازدهم در شکل‌گیری وضع موجود، خدمت شما و ملت شریف ایران ارائه دهم.

متن کامل این نامه به شرح زیر است:

«هوالشاهد

بینید عزیزان من! این ملت ثروت‌های فراوانی دارد؛ ثروت مادّی دارد، ثروت زیرزمینی دارد، ثروت انسانی دارد که از همه اینها بالاتر است. ما ده‌ها میلیون جوان داریم، که این یک ثروت بسیار عظیم است؛ ما استعدادهای برجسته داریم. آن مجموعه‌ای که بتواند از این استعدادها استفاده کند و آنها را در راه مصالح ملی به کار بیندازد، بزرگترین خدمت را به این کشور کرده است (مقام معظم رهبری).

جناب آقای حسن روحانی،

رئیس جمهور محترم،

سلام علیکم،

احتراما، همانطور که استحضار دارید و گزارش‌های رسمی نهادهای دولتی و نیز شواهد میدانی نشان می‌دهد، وضعیت اقتصادی کشور، در بخش‌های مختلف در شرایط اورژانسی قرار گرفته است. مناظرات انتخاباتی و سخنرانی‌های اخیر جنابعالی و معاون اول دولت در دفاع از عملکرد جاری و پافشاری غیرمنطقی بر استمرار رویه‌های کنونی، این نگرانی را ایجاد کرده است که مسئولین دولت یازدهم، حتی در این روزهای کوتاه باقیمانده نیز واقف بر وخامت اوضاع اقتصادی کشور و فشاری که به ویژه بر قشر محروم جامعه وارد می‌شود نیستند. بر این اساس لازم دانستم تصویر روشنی را از وضعیت جاری کشور و نقش تصمیمات و سیاست‌های نادرست تیم اقتصادی دولت یازدهم در شکل‌گیری وضع موجود، خدمت شما و ملت شریف ایران ارائه دهم.

کنترل نقدینگی و شدت افزایش نقدینگی

آقای روحانی شما در سال 92 با انتقاد شدید از دولت دهم به علت افزودن بر میزان نقدینگی بر سر کار آمدید. فریاد کشیدید که چرا نقدینگی در دولت آن­ها دو برابر شده. خیلی هم خوب! پس چرا خودتان آن را سه برابر کردید؟ وقتی می­‌گویم سه برابر یعنی نرخ رشد نقدینگی از 200 درصد شده است 300 درصد.

یعنی اگر آن دولت 200 هزار میلیارد تومان را به 460 هزار میلیارد تومان رساند و شما منتقد آن بودید، شما 460 هزار میلیارد را به 1300 هزار میلیارد تومان رساندید. اگر بد بود پس چرا دولت شما وخامت آن را تشدید کرد؟اشتباه فاحش شما در این دولت آن بود که برای دور زدن مجلس بابت استقراض از بانک مرکزی و عبور از موانع قانونی، بانک­های تجاری را انتخاب کردید و ترجیح دادید از محل بانک­های تجاری هزینه­های جاری دولت را تأمین کنید. نتیجه چه شده است؟ دولت دوازدهم کار خود را با نزدیک به 170 هزار میلیارد تومان بدهی به بانک­ها آغاز خواهد کرد. به تعبیر دیگر، شما تقریبا به اندازه بودجه جاری یک سال کشور بدهی به بانک­ها دارید.

سیاستگذاری کنترل تورم و سطح قیمت‌ها

جناب آقای روحانی! شما احتمالاً بهتر از هرکسی می‌دانید که علی‌رغم ادعا و افتخاری که بر کنترل نقدی در دولت یازدهم دارید، این انتقاد جدی به دولت شما وارد است این که تیم اقتصادی شما، رشد تورم را با بالا نگه داشتن سود بانکی به تعویق انداخته­ است و خوب می‌دانید که تورم بسیار بی سابقه­ای با ادامه شیوه جاری سیاستگذاری شما، در انتظار اقتصاد ایران است. اقتصادی که در آن 1300 هزار میلیارد تومان نقدینگی باشد و کالا و خدمتی برای این میزان نقدینگی نباشد و بانک­ها با بالا نگه داشتن سود سپرده اجازه ندهند پول ها به جریان بیفتد، تورم پایین قابل اعتمادی نخواهد داشت. برخی از نشانه­های این انفجار تورمی در اقلام مصرفی مردم نظیر حبوبات، میوه، برنج و ... در حال ظاهر شدن است. به عنوان مثال، فقط در یکسال اخیر، طبق آخرین گزارش بانک مرکزی، حبوبات 24 درصد، میوه‌های تازه 36 درصد، برنج 27 درصد، سبزی‌های تازه 54 درصد، سیب 70درصد، گوجه فرنگی 127درصد، قند 25 درصد افزایش قیمت داشته است. نکته جالب توجه دیگر جناب آقای روحانی، تمرکز گرایی بیش از اندازه شما در سیاستگذاری اقتصادی است. کما اینکه وقتی به تورم استان­ها نگاه می­کنیم مشاهده می‌کنیم نرخ تورم در سایر استان‌ها بسیار بیشتر از تهران افزایش یافته و این بدترین رفتار دولت در راستای حمایت از مناطق کم برخوردار است. این یعنی تمرکز گرایی. دولتی که از تهران بیرون نمی­رود دل به تورم 1.7 درصدی تهران مثلا در اسفند 95 خوش می­کند؛ غافل از اینکه در همین مقطع، چهارمحال و بختیاری در یک ماه 3 درصد و خوزستان 2.6 درصد نسبت به ماه قبل تورم داشته. دیگر استان­ها هم حال چندان بهتری ندارند. حالا اگر شما تورم را در 12 ماه ضرب کنید، تورم خوزستان 36 درصد در سال می­شود در حالی که تهران تورم 20 درصدی داشته. این ناشی از همان رویکردی است که شما و مشاوران اقتصادی شما، در این دوره از اتاق‌هایتان در تهران خارج نشدید تا وضعیت زندگی در شهرهای دیگر را از نزدیک درک کنید. دیدارهای استانی را تبدیل به جلسات ویدئوکنفرانسی کردید. سفره مردم متاسفانه در دولت شما، علیرغم آن‌همه وعده‌های خوش آب و رنگ کوچک و کوچکتر شد. چه معنا دارد مردم تورم 30 درصد حس کنند و شما در سخنرانی‌ها و آمارسازی‌ها بفرمایید10 درصد! جناب آقای روحانی، ای کاش دولت تدبیر و امید این موضوع را باور می‌کرد که راه کنترل تورم فقط و فقط افزایش تولید داخلی و بهره‌وری است و عوارض داروهای انقباضی تیم اقتصادی شما برای جسم بیمار اقتصاد کشور در بخش های مختلف اقتصادی در حال متورم شدن است. به عنوان نمونه عرض می­کنم. همین اوراق بدهی تعهدزایی که دولت با هدف جبران کسری بودجه و کنترل تورم منتشر کرده است، ببینید چه اثری در بازار سرمایه گذاشته؟ با ایجاد کمبود نقدینگی در بورس، بازار سرمایه را که می­توانست یک بازوی توانمند در تأمین مالی کشور و رونق کسب و کارها باشد دچار رکود کرده است. ضمن آنکه زیاده‌روی شما در استفاده از اوراق بدهی تعهدزا کشور را در آستانه یک بحران بزرگ بدهی قرار می‌دهد. در حالیکه طبق برنامه ششم توسعه نسبت بدهی های دولت و شرکتهای دولتی به تولید ناخالص داخلی نباید بیشتر از 40% شود، با این رویکرد اقتصادی شما، دولت تا سال 1400، معادل بیش از 50% تولید ناخالص داخلی، بدهی خواهد داشت.

رشد اقتصادی نفتی و وابستگی بودجه به نفت

جناب آقای روحانی! اگرچه شاید در تبلیغات انتخاباتی مانور متفاوتی داشته باشید اما هم شما و هم تیم همکارانتان در دولت خوب می‌دانید رشد اقتصادی فعلی کشور که این روزها ادعا می‌شود، حاصل فروش نفت و میعانات گازی است و خام فروشی نه برای اقتصاد کشور ما، بلکه در هیچ اقتصادی در دنیا پسندیده نیست. در دوره فعلی حتی یک بشکه به ظرفیت پالایشی کشور اضافه نشده است. اگر عدد اعلامی رشد اقتصادی را فارغ از رشد فروش نفت ببینیم، بسیار کم خواهد شد. میزان رشد اقتصادی در سال 94، منفی 3.1 درصد و در بهار 95، منفی 1.5 درصد است. مگر میشود در یازده ماهه­ی 95 به رشد 11.6 درصدی برسید؟ آمار برای فهم حقایق است نه رنگ آمیزی وقایع. آمده اید سال پایه را از 83 به 90 تغییر داده­اید، تا عدد بزرگ­تر شود. این رویکرد شاید قابل استفاده در تبلیغات انتخاباتی باشد اما نمی‌توانید کارشناسان اقتصادی را هم با همین آمارسازی‌های انتخاباتی برای رشد پایدار کشور قانع کنید. چرا که نیک می دانید  با توجه به اینکه ما از حداکثر ظرفیت نفت و گاز استفاده می­کنیم، نمی­توان انتظار رشد بیشتر در بخش نفت را داشت. رشد اقتصادی جناب آقای روحانی! باید در صنعت، کشاورزی و خدمات دیده شود. نفت عملاً از جنس سرمایه گذاری خارجی است و نه رشد اقتصادی. در بودجه کشور نیز اگرچه درصد نفت در بودجه کاهش پیدا کرد اما میزان کل آن افزایش یافت و کارشناسان اقتصادی می‌دانند که دولت در حال حاضر به شدت به نفت وابسته است و با توجه به اینکه در حال حاضر به حداکثر ظرفیت برداشت رسیده ایم این موضوع در سال آینده به چالش دولت، در صورت استمرار رویه فعلی تبدیل خواهد شد.

مدیریت صادرات و واردات در کشور

جناب آقای روحانی! برای کشوری که عزم اقتصاد مقاومتی دارد و مورد طمع کشورهای استعمارگر قرار دارد، این طرز تفکر غلطی است که فکر کنیم چون در تجارت بین المللی می­گویند «در هر کالایی که مزیت داری تولید کن و در کالایی که مزیت نداری تولید نکن» ما هم باید به این سمت برویم. کِی می­خواهیم بفهمیم کالاهای اساسی را در شرایط بحران به ما نخواهند داد؟ مگر در زمان جنگ ما دچار بحران گندم نبودیم؟ این آقایانی که می­گویند خودکفایی در برخی کالاها به صرفه نیست، پاسخ آن روز را بدهند، نه امروزی که کشاورز بدون حمایت شما خودش به سمت محصول منتخب خود می­رود. آقایان می­گویند معدن اورانیوم ساغند را تعطیل کنیم، سنگ معدن استخراج نکنیم، چون هر کیلوگرم کیک زرد در دنیا 80 دلار قیمت دارد و ما اینجا برایمان گرانتر از 80 دلار در می­آید. من از آقای روحانی می­خواهم برای مجتمع شهید رضایی نژاد اردکان به کیلویی 80 دلار کیک زرد بخرد. ببینم به ایشان می­فروشند؟ من حتی یک پله فراتر می­پرسم. واردات کالاهای اساسی به قیمت سرکوب تولیدات داخلی معنا دارد؟ در دو سال گذشته آقایان از بندر انزلی نزدیک به 30 هزار تن برنج وارد کرده­اند. بندری که خودش باید صادر کننده برنج باشد، شالی‌کارش از محل واردات بی در و پیکر ورشکست شده. کدام اصل تجارت بین الملل، این رفتار شما را تأیید می­کند؟

بیمه همگانی و تأمین اجتماعی

جناب آقای روحانی، مستحضر هستید که از جمله مهمترین موضوعاتی که در بحث تأمین اجتماعی وجود دارد، بحث صندوق های بازنشستگی است. صندوقهای بازنشستگی از دو جهت اهمیت دارند: اول از حیث نقشی که در زندگی و معاش مردم در دوران بازنشستگی دارد و دوم نقش عمده ای که این صندوق ها به عنوان یک نهاد و واسطه­ی مالی در بازارهای مالی بر عهده دارند. بعد از بحران مال 2008 نقش نهادهای مالی غیربانکی مانند صندوقهای بازنشستگی در بازار سرمایه رو به افزایش بوده است به طوری که دارایی صندوق­های بازنشستگی در سال 2016 بیش از 36هزارمیلیارد دلار، معادل تقریباً  62% از کل GDP دنیا بوده است. اما در کشور ما علی رغم هشدارهایی که بانک جهانی در سال 2003 داده است، نظام تنظیم­گری صندوق های بازنشستگی ما هنوز اصلاح نشده است و کمتر از 10 سال برای اصلاح ساختار نظام بازنشستگی کشور وقت داریم. آقای روحانی! در حال حاضر دولت حدود بیش از 100 هزار میلیاردتومان به تأمین اجتماعی بدهی دارد! هر سال حدود 15% به بدهی دولت به صندوق ها افزوده می شود و اگر با همین روال پیش برود تا 10 سال آینده تقریباً کل بودجه کشور باید صرف کسری صندوق های بازنشستگی شود! این درحالی است که هم اکنون شکاف درآمدی قابل توجهی بین مستمری بازنشستگان و حقوق شاغلین هم وجود دارد. یعنی از یک طرف صندوق های بازنشستگی با کسری مواجه هستند و از طرف دیگر قدرت خرید بازنشستگان ما به دلیل عدم رشد مستمری متناسب با نرخ تورم، در حالی به پایین ترین میزان خود رسیده، که باید هزینه های ازدواج و زندگی فرزندان تحصیلکرده­ی بیکار خود را هم پوشش دهد. علاوه بر این در برخی از بخش های نظام بازنشستگی با تورم مقررات مواجه هستیم و در برخی از بخش ها با خلاء راهکار و مقررات. اینها همه به دلیل بی انضباطی و بی برنامگی در نظام بازنشستگی است. اختلاف دریافتی بازنشستگان و شاغلین تا پایان برنامه ششم باید به 10% برسد و با آشفتگی کنونی این سیستم، این هدف حاصل نخواهد شد. شرایط کشور و مرور تجربیات جهانی نشان می‌دهد ساختار مقررات گذاری و نظارت بر این صندوق ها توسط یک نهاد مستقل باید اصلاح شود. جناب آقای روحانی، با این روش مدیریت در صندوق­های بازنشستگی و کسری منابع این صندوق­ها سامان دادن به نظام بازنشستگی ممکن نخواهد بود. لذا مدیریت صندوق­های بازنشستگی باید اصلاح شود.  استفاده از ابزارهای مالی و فرآیند اوراق بهادارسازی امروزه در دنیا برای کاهش ریسک صندوق های بازنشستگی و بیمه در حال استفاده است. این تکنیک در کنار توسعه صندوق های بازنشستگی اختیاری می تواند هم کمک بسیار موثری به بحران صندوق های بازنشستگی کند که به نظر بنده در کنار بحران هایی مانند بحران خشکسالی، از بحران‌های اصلی کشور به حساب می‌آید و هم به توسعه‌ی بازار سرمایه یاری برساند. اقدامی که متأسفانه در دولت یازدهم علیرغم وعده های داده شده صورت نگرفت و سفره‌ی بازنشستگی کشور با وجود افزایش کسری صندوق‌ها کوچکتر از قبل شد.

رشد بودجه جاری کشور در مقایسه با بودجه عمرانی

جناب آقای روحانی! بودجه جاری کشور در این دولت 2 و نیم برابر شده است، اما آیا دستمزدها هم 2 و نیم برابر شده است؟ هزینه خود نهاد ریاست جمهوری از سال 94 تا الان به 1260 مییلیارد تومان رسیده است (سال 94، 300 میلیارد تومان؛ سال 95، 411 میلیارد تومان؛ سال 96، 553 میلیارد تومان). مگر شما چطور ساختمان ریاست جمهوری را اداره می کنید که پرخرج ترین نهاد ریاست جمهوری بعد از انقلاب شده است؟ هزینه­های جاری دولت یازدهم نسبت به دولت قبل، 90 درصد افزایش پیدا کرده. این دولت، در طول دولت یازدهم بیش از 575 هزار میلیارد تومان هزینه جاری داشته. در حالی که این رقم در دولت قبل، 302 هزار میلیارد تومان بوده.  شما ماهیت بودجه و بدهی دولت را تغییر داده اید و تبدیل کرده اید به اوراق تعهدزا و عملاً کسری بودجه را از محل ایجاد بدهی های جدید تامین می کنید. جریمه های راهنمایی و رانندگی را به عنوان یک منبع درآمد دولت در بودجه به میزان بیش از 4000میلیارد تومان رسانده اید! یعنی اگر مردم جریمه نشوند دولت یک بخشی از درآمد خودش را از دست می دهد. این نگاه اصلا نگاه صحیحی نیست. دولت به عنوان یک بدهکار بدحساب به پیمانکاران بخش خصوصی، از کسبه و مشاغل انتظار دارد خوش حساب باشند. همه اینها مردم را تحت فشار قرار داده است و آن وقت هزینه ساختمان ریاست جمهوری را به این میزان افزایش داده اید؟ در کشوری که باید اقتصاد مقاومتی اجرایی شود، دولت نباید خودش لوکس کار کند. هزینه این لوکس نشینی شما در ساختمان ریاست جمهوری را مردم می دهند. آقای روحانی! شرکت­ها با توجه به رکود بازار مجبورند فروش مدت دار و نسیه­ای داشته باشند، دولت بدحساب شما نیز، با تأخیر زیاد بدهی خود را به پیمانکاران پرداخت می‌کند، اقدام موثری هم که برای جلوگیری از فرارهای مالیاتی بزرگ و بدهکاران مالیات صورت نداده‌اید، پس چطور انتظار دارید کسب وکارهای بازار فشار مالیاتی تحمیلی از سوی دولت را تحمل کنند و بازار بیش از پیش با این عملکرد شما در رکود فرو نرود؟

بحران بیکاری

جناب آقای روحانی! این را خوب می‌دانید که در حال حاضر نه راهبرد مشخصی در دولت شما برای اشتغال وجود دارد و نه دستگاهی وظیفه مستقیم این کار را بر عهده گرفته است. ترکیب بودجه و اعتبارات اشتغال­زایی این موضوع را نشان می­دهد که در بودجه 96، از کل اعتبارات هزینه­ای کمتر از نیم درصد به امر اشتغال اختصاص دارد. در سال 94 این عدد 0.2 درصد و در سال 95، 0.3 درصد بوده است. یعنی در کل دوره­ی دولت یازدهم، کمتر از یک درصد از کل اعتبارات در سه سال به اشتغال­زایی اختصاص پیدا کرده است. به عبارت دیگر، جناب آقای روحانی، با رویه کنونی شما، اشتغال جایگاهی در برنامه و بودجه کشور ندارد و هیچ سیستمی برای فرماندهی و پاسخگویی در امر اشتغال در دولت نیست.60% درصد از جمعیت در سن کار امیدی برای پیدا کردن شغل ندارند، چون بستری آماده نشده است و تبدیل به جمعیت غیرفعال شده­اند. جناب آقای روحانی! با نگاه خام فروشی، طبیعی است که ایجاد سالی یک میلیون شغل امری عحیب به نظر می رسد و جوان تحصیلکرده ما حتی از یافتن شغل هم ناامید می شود. نگاه خام فروشی نمی تواند اشتغال ایجاد کند. وقتی کارگر معدن ما سختی کوه کندن یا کار در دل زمین را تحمل می کند و در دل معدن جان می دهد، ولی ثروت سهم سایر کشورها می شود، طبیعی است که نمی توان شغل میلیونی ایجاد کرد. وقتی ما داریم مثل خام فروشی در نفت، در بخش معدن، بخش کشاورزی و حتی بخش تحقیقاتی خود خام فروشی می کنیم مشخص است که باید ایجاد اشتغال طبق برنامه ششم را غیر ممکن بدانید! ما داریم الان هزارتن هزارتن کوهها و منابع خود را به فروش می رسانیم و گرم گرم با قیمت بالا خریداری می کنیم. گیاه دارویی را فله ای صادر می کنیم و از طرف دیگر دارو را به قیمت گزاف باید خریداری کنیم و نگاهمان به دستان سایرکشورها برای واردات دارو باشد. حتی در بخش تحقیقات هم ما ایده های خود را خام در اختیارسایر کشورها قرار می دهیم. دانشجوی تحصیلات تکمیلی ما، نخبه ما، استاد دانشگاه خود ما باید ایده ها و تجربیات علمی و تحقیقاتی خود را به صورت خام در نشریات بین المللی منتشر کند و حتی گاهی هزینه بدهد و آن ها آن را تجاری و تبدیل به محصول کنند و خودمان بخریم! با این نگاه آمارساز، اشتغال ایجاد نمی شود آقای روحانی! ما باید زنجیره تولید و زنجیره ارزش خود را کامل کنیم. اگر می خواهیم صادرکننده باشیم، صادرکننده محصول نهایی باشیم. نه اینکه زعفران ایرانی را فله ای صادر کنیم تا در اسپانیا بسته بندی کنند و آن را فرآوری کنند و به فروش برسانند. رنج کشاورزی و معدنکاری را مردم با تحمل کنند و ثروتش عایدی سایر کشورها شود. اینطور شغل ایجاد نمی شود. نگاه خام فروشی را باید کنار گذاشت. شما باید یک فرماندهی پاسخگو برای اشتغالزایی در دولت قرار می‌دادید. آقای روحانی! امسال سال «اقتصاد مقاومتی: تولید- اشتغال» است. اکنون 2 ماه از سال 96 سپری شده است، شما باید حداقل 16% از برنامه اشتغال‌زایی در سال جاری را پیش‌ می بردید، اما کارنامه دولت متأسفانه در این دو ماه نیز مثبت دیده نمی‌شود. ظاهراً دولت یازدهم خسته‌تر از‌آن است که عزمی جدی برای مبارزه با بیکاری در سال تولید و اشتغال از خود نشان دهد.

چالش‌های بازار سرمایه

آقای روحانی وزیر اقتصاد دولت شما به مردم قول داد از بازار سرمایه حمایت کند. می دانید چقدر بازار سرمایه می توانست در این دوران به خروج اقتصاد کشور از رکود و تأمین منابع مالی کسب و کارها کمک کند؟ چه فشاری را می توانست از دوش بانکها بردارد؟ شما چه حمایتی از این بازار کردید؟ اوراق خزانه یکساله‌ای که شما منتشر کردید تا تورم را کاهش دهید، باعث شد نقدینگی از بورس خارج شود و عملاً بازار سرمایه که می توانست یک بازوی توانمند برای تأمین مالی و خروج از رکود باشد، خودش گرفتار رکود شد. بازار سرمایه اکنون کمتر از 25% در تامین مالی کشور نقش دارد. یعنی تقریبا همه فشار تأمین منابع کسب و کارها روی دوش سیستم بانکی ای قرار گرفته که وضعیت خودش اورژانسی است. از طرف دیگر به طور دستوری ناگهان معاملات سهام برخی از شرکت ها را ماهها است متوقف کردید و این اعتماد سهامداران را به طور کلی از بین برده است. چرا معاملات سهام بانکها نزدیک به یکسال است که متوقف شده؟ سهامدارانی که سهم این بانکها را با وعده های دولت شما خریداری کرده اند چه گناهی دارند که نمی توانند به پول خودشان دسترسی داشته باشند؟ بانک صادرات چرا معاملات سهامش متوقف شده است؟ بانک گردشگری چرا از مرداد 95 معاملات سهامش متوقف شده است؟ چرا با اعتماد مردم به بازار سرمایه بازی می‌کنید؟ چرا اجازه نمی دهید این بازار برای حل مشکلات تامین مالی کشور و رونق کسب و کارها تقویت شود؟ جناب آقای روحانی! از آنجا که تیم اقتصادی شما نگاه جامعی به همه بخشهای اقتصادی نداشته و جزیره ای به اقتصاد می‌نگرد، وقتی می خواهید یک بخش را اصلاح نمایید بخشهای دیگری را ضعیف می کنید. مثل یک انسانی که به جای اصلاح سبک زندگی و ورزش و ... برای سلامتیش برود دنبال داروهای شیمیایی. به طور موقت ممکن است مفید به نظر برسد ولی عوارض این داروهای شیمیایی به اعضای دیگری از بدن او آسیب می زند. اقتصاد را باید به صورت جامع دید آقای روحانی. مثل بدن یک انسان. آن هم هر انسانی بر اساس شرایط خودش، روش زندگیش را انتخاب می کند. یک نفری که در استوا زندگی می کند نمی تواند روش زندگیش را از قطب شمال تقلید کند. شما هم باید اقتصاد را بر اساس شرایط کشور و بر اساس باور به ظرفیتهای داخلی اداره می کردید نه بر اساس تقلید از سایر کشورها. البته ما بهره گیری از تجربه ها را نفی نمی کنیم. ولی تجربه ها را باید با توجه شرایط داخلی اقتصاد استفاده کرد. اقتصاد مقاومتی هم همین را می گوید. آقای روحانی! بازار سرمایه باید رونق پیدا کند و به این منظور بایستی حجم معاملات آن و نقدشوندگی آن افزایش پیدا کند. تا زمانی که مردم به نقدشوندگی سهامشان اطمینان نداشته باشند فرهنگ سرمایه گذاری تقویت نخواهد شد و مردم همچنان پس انداز بانکی را به عنوان گزینه اصلی برای پولهایشان انتخاب می­کنند. توسعه‌ی ابزارهای مالی نقدشونده و صندوقهای سرمایه گذاری باید بیش از این مدنظر قرار می‌گرفت. ابزارهای مالی منتشر شده به خاطر کمبود نقدینگی در بازار سرمایه کشور، با توجه به این که دولت نقدینگی بازار را با هدف جبران کسری بودجه خود از طریق اوراق تعهدزا جذب کرده است، عملا اقبالی در بازار پیدا نکرده است.جناب روحانی! بازار سرمایه یک بازار پویا است. زیرساختهای بازار باید بدون تأخیر و سریع منطبق با شرایط اقتصادی اصلاح شود. نه اقتصاد منتظر می ماند تا دولت خستگی از تنش در برود و زیرساختهای بازار سرمایه را اصلاح کند و نه سهام داری که تنها پس اندازش را بر اساس وعده های دولت وارد بازار بورس می کند صبر ایوب دارد تا به پولش دسترسی پیدا کند. آقای روجانی! ثبات بازار با رکود متفاوت است. آنچه امروز در بورس مشاهده می­شود، رکود است نه ثبات. ثبات یعنی شاهد متوقف شدن دستوری معاملات سهام شرکت­ها نباشیم. یعنی شاهد موازی کاری در رویه­های بازار سرمایه نباشیم. ثبات یعنی رشد شاخص در بازار سرمایه متناسب با رشد اقتصادی ادعا شده باشد. متأسفانه دولت یازدهم با بی‌تدبیری و نگاه جزیره‌ای در این 4 سال، اعتماد سهامداران به بورس را از بین برد و بازارمحوری در اقتصاد ایران را سال‌ها به تعویق انداخت.

سرمایه‌گذاری خارجی

دولت یازدهم مانور زیادی در خصوص رفت و آمدهای تجاری می­دهد. این در حالی است که منظور از رفت و آمد تجاری، صرفا دید و بازدید نیست؛ این رفت و آمدها باید به نتیجه ختم شود. تبدیل به قرارداد شود و سرمایه برای کشور جذب کند. قریب به 200 هیأت تجاری در این مدت به ایران آمده­اند. اما چه به دست آورده ایم؟ اجازه بدهید روند جذب سرمایه خارجی در طی ده سال اخیر را مرور کنیم:

سال 86، 1.8 میلیارد دلار، سال 87، 2.1 میلیارد دلار، سال 88، 2.6 میلیارد دلار، سال 89، 3.9 میلیارد دلار، سال 90، 4.4 میلیارد دلار، سال 91، 4.4 میلیارد دلار

و در دولت یازدهم: سال 92، 3.3 میلیارد دلار، سال 93، 1.6 میلیارد دلار، سال 94، 942 میلیون دلار و سال 95، 462 میلیون دلار.

یعنی در مجموع سال­های 94 و 95 با همه وعده­هایی که در پسابرجام داده شده بود، فقط 1.5 میلیارد دلار سرمایه خارجی به طور واقعی جذب شد. صرف تفاهم نامه نوشتن که ملاک نیست جناب آقای روحانی و برای اقتصاد کشور نان نمی­شود. ببینیم چقدر سرمایه جذب کرده­ایم. روندی که سال به سال در دولت یازدهم با همه اتکایی که به سرمایه‌­های خارجی به جای توان داخلی و اصلاح زیرساخت­های کسب و کار در کشور داشته است، بدتر شده است. از طرف دیگر همین قراردادهایی که منعقد شده چرا شرایط قرارداد به صورت شفاف اعلام نشد؟ چرا قرارداد IPC، قراردادهای خرید هواپیما، قرارداد ایران خودرو و پژو محرمانه ماند؟ موضوع محرمانه بودن قرارداد ایران خودرو و پژو آنقدر سنگین می­شود که حتی عضو هیأت مدیره این شرکت در اعتراض به عدم اطلاع از جزئیات قرارداد استعفا می­دهد. مگر در این قراردادها چه شرایطی را پذیرفته­اید که شجاعت انتشار آن را حتی برای مسئولان دولت خودتان ندارید؟ دوستان دولت پاسخ بدهند حق کمیسیون و پورسانت این تفاهم نامه­ها و قراردادها را مگر چه کسانی گرفته­اند که نمی­توانید منتشر کنید؟ اگر مروری بر صورت‌های مالی شرکت‌های خارجی که به انعقاد تفاهم‌نامه با آن‌ها می‌بالید بیاندازید، خواهید دید که اغلب این شرکت‌ها به طور جدی با بحران‌های اقتصادی مواجه بوده‌اند. به عنوان مثال شرکتی که خود سال گذشته بیش از 1000 نیرو اخراج کرده است، چه انتظاری از آن برای تحول اقتصادی دارید؟ دولت یازدهم عملاً تبدیل شده است به وزارت کار چین و برخی کشورهای اروپایی. این رویکرد به هیچ عنوان برای کشوری که خود با بحران بیکاری مواجه است زیبنده و مطلوب نیست جناب آقای روحانی. سرمایه گذاری خارجی زمانی می­تواند به اقتصاد کمک کند، که کشور ما صرفا به عنوان یک بازار مصرف دیده نشود. سرمایه گذاری خارجی در کشور باید شفاف باشد. وگرنه چه تضمینی است که منافع ملی در آن لحاظ شده باشد؟ سرمایه‌گذاری خارجی باید در بخشی انجام شود که بتواند بیشترین کمک را به بخش اشتغال کند.

10-یارانه و سهام عدالت

جناب آقای روحانی! شاخص بورس ما نسبت به زمان واگذاری سهام عدالت، به طور متوسط 2 تا 3 برابر شده است. بر این اساس، این سهام در حال حاضر باید حدود 3 میلیون قیمت گذاری می­شد، یعنی یک خانواده 5 نفری چیزی حدود 15 میلیون تومان ارزش سهام عدالت­شان است. در این دولت هیچ اقدامی برای پرداخت سهام عدالت صورت نگرفته به جز اینکه رقم 550 هزار تومان از مردم دریافت شده. علاوه بر این، از 49 میلیون و 200 هزار نفری که مشمول سهام عدالت بوده­اند، 2 میلیون نفرشان فوت کرده­اند و نتوانسته­اند از سهام عدالت استفاده کنند؛ مردم عمر نوح ندارند. زمانی که بازار در رکود است، سود سهام عدالت از کجا تأمین ­شود؟ کارخانه­ای که سهامش بین مردم توزیع شده، تعطیل شده است. در این شرایط سود سهام کارخانه تعطیل شده را از کجا می­خواهید بین مردم تقسیم کنید؟ از سوی دیگر بسیاری از شرکت­های مشمول سهام عدالت، هنوز قیمت گذاری نشده­اند. و وقتی قیمت­ گذاری نشده­اند چطور سهام­شان توزیع شود؟ ضمن این که واگذاری سهام عدالت در راستای مردمی سازی اقتصاد بوده، پس چه دلیلی دارد شرکت یا بنگاهی که سهام آن متعلق به مردم است، مدیریتش با دولت باشد؟ جناب آقای روحانی! لطفاً این رویکرد انتخاباتی به سیاستگذاری‌های اقتصادی را بس کنید. با مردم صادق باشید. مردم محترم کشور ما بسیار دقیق تر از آنچه شما و مشاورین آشنای شما گمان می‌کنید، رفتار دولتمردان را رصد می‌کنند و صداقت را تشخیص می‌دهند. یارانه‌ای که حق مردم کشور است را یک‌بار به مجلس پیشنهاد دادید که از 45هزارتومان بشود 35هزارتومان؛ مجدد سعی کردید به جای 12 ماه، سالانه فقط 10 ماه یارانه پرداخت کنید، موفق نشدید؛ با هزینه‌ بسیار فراخوان انصراف برگزار کردید، باز هم موفق نشدید؛ وزیر اقتصاد شما شب پرداخت یارانه را شب مصیبت عظما معرفی کرد، بدون پالایش صحیح یارانه بسیاری از مردم را حذف کردید و 3 روز مانده به انتخابات یارانه‌ها را مجدد برقرار می‌کنید؟ شما در مورد مردم چه فکری می‌کنید جناب آقای روحانی؟ شما شاید حق داشته باشید مشاوران ناکارآمدی را برای خود انتخاب کنید اما اجازه ندارید به شعور و کرامت ملت شریف و بلندطبع ایران عزیز جسارت کنید! بهتر بود به جای این رفتارهای غیرکارشناسی در طی 4 سال فعالیت خود، یارانه‌ها را به طور واقعی هدفمند می‌کردید. در دولت نهم و دهم یک سازمان هدفمندی یارانه‌­ها داشتیم که زیر نظر خود رئیس جمهور کار می­کرد.

در دولت یازدهم این سازمان به زیرمجموعه وزارت رفاه منتقل شد. اکنون سازمانی مثل سازمان هدفمندی که به موازات سازمان مالیاتی باید عمل کند و متناظر با آن است، در وزارت رفاه است و سازمان مالیاتی در وزارت اقتصاد. وزارت رفاه مگر چقدر دسترسی به دهک‌­های درآمدی دارد؟ نتیجه این می­‌شود وقتی می‌خواهید سه دهک درآمدی پایین را شناسایی کنند تا به آن­ها یارانه بیشتر بدهند، به مستمری بگیران بهزیستی و کمیته امداد مراجعه می­کنید. یعنی هیچ سازوکار دیگری برای شناسایی این دهک‌­ها ندارید. جناب آقای روحانی! ای کاش به جای تدابیر انتخاباتی در یارانه، نرخ یارانه­ها را به سمت واقعی شدن هدایت می‌کردید.

و کلام آخر!

جناب آقای روحانی، اگرچه نقش ارتباطات بین‌المللی در رشد اقتصادی بر کسی پوشیده نیست، اما ظرفیت‌های داخلی کشور عزیزمان که سرمایه ارزشمند اجتماعی نیز بخشی از آن محسوب می‌شود، برای توسعه اقتصادی و اقتدارملّی، بسیار با اهمیت‌تر از تکیه صرف بر این روابط است. ضمن آن که خودباوری و اعتقاد به ظرفیت‌های داخلی کشور در توسعه ارتباطات بین‌المللی نیز به عنوان عاملی کلیدی به شمار می‌آید. اگرچه اقدامات مناسبی نیز در دولت یازدهم صورت گرفته است اما غفلت از این ظرفیت‌ها، فرصت‌های ارزشمند بسیاری را از دست داده و این موضوع جای بسی تأسف را باقی گذاشته است.

با آرزوی سربلندی ایران اسلامی

سرباز کوچک انقلاب

مهرداد بذرپاش»