محمد جواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان در یکی از آخرین ماه‌های دولت یازدهم به گفتگو با یکی از رسانه‌ها نشسته است که این گفتگو حاوی برخی از نکات در مورد موضوعات مختلف سیاست خارجی کشورمان از جمله ارتباط با همسایگان، برجام، مسائل منطقه و ... است که در ادامه بخش‌هایی از این مصاحبه را می‌خوانید:
این دیپلمات عالیرتبه کشورمان خاطرنشان کرد: توصیه ایران به همسایگانش این است که در سیاست‌های قبلی شان که حاصلی جز خرابی و ناامنی برای آنها و منطقه نداشته است، تجدید نظر کنند و مسیر درست را انتخاب کنند. ما دیپلمات‌ها می گوییم «دیپلمات ها راه درست را انتخاب می کنند، بعد از اینکه راه های غلط را امتحان کردند». برخی از همسایگان همه راه‌های غلط را به اندازه کافی امتحان کرده‌اند، شاید وقت آن رسیده باشد که راه درست را انتخاب و امتحان کنند.
مسئولان سعودی در ظاهر با محتوای نامه امیر کویت به رییس‌جمهور، هم‌نظر بودند
این عضو ارشد دولت، در واکنش به این سوال که چندی پیش سخنگوی وزارت خارجه اعلام کرد در مدت اخیر صداهای متفاوتی از سوی عربستان در ارتباط با ایران شنیده شده و هنوز مشخص نیست که کدام صدا در اکثریت قرار دارد و آیا شما نامه‌ای که وزیر خارجه کویت اخیرا به ایران آورد در راستای شنیدن صدای مثبت از سوی عربستان تعبیر می کنید؟ توضیح داد: نامه ای که امیر کویت برای آقای رئیس‌جمهور نوشته بودند به نمایندگی از تمام کشورهای حاشیه خلیج فارس بود و نشان دهنده این موضوع است که لااقل مسئولان سعودی نیز در ظاهر با آن‌چه که در نامه نوشته شده بود، هم نظر هستند.
وی ادامه داد: ولی در رفتار سیاسی مقامات سعودی رفتار مثبتی را نمی بینیم و کماکان آنها با سیاست‌ها و مواضعشان به تنش‌ها در منطقه دامن می زنند؛ به جای اینکه از شرایط کنونی برای گفت‌وگو و تعامل استفاده کنند.
ظریف، در واکنش به این سوال که چندی پیش سخنگوی وزارت خارجه اعلام کرد در مدت اخیر صداهای متفاوتی از سوی عربستان در ارتباط با ایران شنیده شده و هنوز مشخص نیست که کدام صدا در اکثریت قرار دارد و آیا شما نامه‌ای که وزیر خارجه کویت اخیرا به ایران آورد در راستای شنیدن صدای مثبت از سوی عربستان تعبیر می کنید؟ توضیح داد: نامه ای که امیر کویت برای آقای رئیس‌جمهور نوشته بودند به نمایندگی از تمام کشورهای حاشیه خلیج فارس بود و نشان دهنده این موضوع است که لااقل مسئولان سعودی نیز در ظاهر با آن‌چه که در نامه نوشته شده بود، هم نظر هستند.
در بحث رابطه ایران و عربستان، مسئله "میانجیگری" نیست
این دیپلمات ارشد کشورمان در پاسخ به این پرسش که شما براساس چه چشم اندازی به آینده منطقه و این که کشورهای منطقه بالاخره راه تعامل و همکاری با ایران را انتخاب می کنند، امیدوار و خوش‌بین هستید، تصریح کرد: خوش‌بینی من ناشی از واقعیت‌های منطقه و محیط بین‌المللی است چرا که این واقعیت‌ها به زودی خود را بر کنش‌گران تحمیل می‌کند. واقعیت این است که خطر مشترک افراطی‌گری و تروریسم موجود در منطقه، در آینده بیشتر دامن کسانی را خواهد گرفت که در ایجاد و توسعه این گروه های تروریستی نقش داشته‌اند و از آن ها حمایت های مالی، سیاسی و تسلیحاتی کرده اند. از دیگر سو من اعتقاد دارم که کشورهای منطقه به این نتیجه خواهند رسید که سیاست ایران هراسی نتیجه بخش نخواهد بود و مجبور خواهند بود که راه همکاری و تعامل را انتخاب کنند.
ظریف در پاسخ به پرسشی درمورد رابطه تهران و ریاض و اظهارات اخیر وزیر خارجه عربستان درجریان سفر به بغداد، مبنی بر این که عراق بی طرف می‌تواند میانجی بین ایران و عربستان باشد و اینکه آیا به طور کلی جمهوری اسلامی نیازی به میانجیگری در این ارتباط احساس می‌کند، گفت: احساس نمی‌کنیم که نیازی به میانجی وجود داشته باشد. البته نسبت به کشورهایی که اظهار تمایل کرده بودند که در ایجاد ارتباط بین ایران و عربستان نقش مثبتی ایفا کنند، موضع مخالف اتخاذ نکرده، هیچ کدام را رد نکردیم و مثبت برخورد کردیم، چرا که ایران نیازی به تنش ندارد.
ریاض باید توهمات خود را کنار بگذارد
ظریف تاکید کرد: مشکل موجود در این زمینه، مسئله میانجی نیست، مشکل در این است که عربستان احساس می‌کند که برای پیشبرد سیاست‌هایش در منطقه نیاز به ایجاد تنش دارد، عربستان با این سیاست به دنبال احیای فضایی علیه ایران است که قبلا به آن عادت کرده بود در حالی که باید دست از این سیاست متوهمانه بردارد.
وی با اشاره به آثار منفی سیاست های تنش زای عربستان در منطقه از جمله، حمله این کشور به یمن، اظهار کرد: این حمله جز ناامنی، ترور و تقویت گروه های تروریستی چه فایده ای برای عربستان داشته است؟ به نظرم ضرورت دارد که هر چه زودتر تمام کشورهای منطقه بررسی هوشمندانه ای از سیاست های گذشته خود داشته باشند و درادامه این بررسی به این نتیجه برسند که راه مشکلات در منطقه گفت‌وگو و مذاکره میان کشورهای منطقه است، نه وابستگی نظامی به نیروهای خارجی و تلاش برای درگیرکردن آنها در منطقه. آن وقت است که چه با میانجی و یا بدون میانجی می توان مشکلات را حل کرد.
ظریف با تاکید بر اینکه در ارتباط با سوال مطرح شده، موضوع مسئله میانجی نیست بلکه خواست سیاسی عربستان است، ادامه داد: در همین چارچوب ریاض باید توهماتی که برای گسترش تنش در منطقه به آن متوسل شده است، کنار بگذارد و مسیر گفت‌وگو و تعامل را انتخاب کند.
همکاری‌های سه جانبه ایران، ترکیه و روسیه باعث کاهش درگیری‌ها در سوریه شده است
این دیپلمات ارشد کشورمان در واکنش به این پرسش که با توجه به مواضع اخیر مقامات ترکیه علیه ایران و اتهاماتی که آنها به تهران در ارتباط با سیاست‌های منطقه‌ای کشورمان وارد کرده‌اند، چرا روسیه و ایران همچنان اصرار دارند که ترکیه در نشست های آستانه حضور داشته باشد و آیا مواضع اخیر مقامات ترکیه در روند نشست های آتی آستانه تاثیر منفی به جای نخواهد گذاشت؟ خاطر نشان کرد: معتقدیم که همه کشورهای منطقه باید در راستای ایجاد صلح و پایان دادن درگیری ها در منطقه تلاش کنند. روند سه جانبه ایران، ترکیه و روسیه تاکنون در مورد سوریه موفق بوده است، میزان درگیری ها در سوریه کمتر شده است و تا زمانی که بتوانیم از این روند برای جلوگیری از فجایع انسانی در سوریه استفاده کنیم، اصرار خواهیم داشت که این روند ادامه پیدا کند.
ظریف با تاکید بر اینکه کماکان معتقدیم که بحران سوریه باید از طریق سیاسی حل شود و کشورهای منطقه باید نقش تسهیل گری مثبت در این فرایند داشته باشند ادامه داد: تصمیم گیر نهایی در ارتباط با این بحران مردم سوریه هستند و ما نمی توانیم به مردم سوریه موضوع و خواسته ای را تحمیل کنیم.
از هر روشی که به پایان درگیری‌ها در سوریه کمک کند، استفاده می‌کنیم
این دیپلمات عالی رتبه کشورمان در پاسخ به این سوال که ایران در نشست آستانه 1 و 2 با معارضان سوری بر سر یک میز حضور پیدا کرد و با توجه به این موضوع به نظر می رسد که ایران این گروه را به رسمیت شناخته است، حال آیا این امکان دارد که در آینده ایران نشست مستقلی با این گروه از معارضان سوری جدا از نشست آستانه برگزار کند؟ گفت : ما خواهان این هستیم که از هر روشی که بتواند به پایان درگیری ها در سوریه و ایجاد وحدت ملی در این کشور کمک کند، استفاده کنیم. البته خط قرمزهایی را نیز با گروه هایی که از تروریسم و افراط برای پیگیری اهداف سیاسی خود بهره می گیرند، داریم؛ اما در مجموع ما در ایران این آمادگی را داریم که برای ایفای نقش مثبت در حل بحران سوریه تمام تلاش خود را به کار گیریم.
هماهنگی خوبی بین دستگاه‌های مسئول در کشور در ارتباط با سوریه وجود دارد
وی در جواب به این سوال که برخی معتقدند در ارتباط با نوع برخورد با بحران سوریه در کشور دستگاه‌های متعدد تصمیم گیری دخالت دارند و این خود بعضا باعث ایجاد مشکل در امر تصیم گیری در ارتباط با این موضوع منطقه ای می شود، اعلام کرد : اتفاقا در حوزه تصمیم گیری در ارتباط با سوریه شاهد این موضوع در کشور نیستیم و تعدد دستگاه های تصمیم گیر وجود ندارد. تصمیمات در مورد سوریه و نحوه مواجهه با بحران این کشور، در شورای عالی امنیت ملی اتخاذ می شود.
ظریف در پاسخ به این سوال که یعنی تصمیم گیری در ارتباط با بحران سوریه در زمره اختیارات وزارت خارجه، قرار ندارد ؟ توضیح داد: برخی موضوعات چون ابعاد مختلفی دارند تصمیم گیری در مورد آنها در شورای عالی امنیت ملی انجام می شود. پس از تصمیم گیری در این شورا، هر دستگاهی وظیفه ای که به آن محول شده است را پیگیری می کند. یکی از دلایل اصلی ایجاد شورای امنیت ملی این بوده است که در حوزه هایی که نیاز به هماهنگی بین دستگاه های مختلف وجود دارد ازجمله موضوعات منطقه ای، تصمیم گیری ها در این شورا انجام شود و پس از آن هر دستگاهی در چارچوب وظایف خود آن تصمیم را به پیش ببرد.
این دیپلمات عالی رتبه کشورمان گفت: معتقدم که هماهنگی خوبی بین دستگاه های مسئول در کشور در ارتباط با موضوع سوریه وجود دارد.
در ارتباط با سفیر جدید ایران در سوریه، منتظر نظر رییس‌جمهور هستیم
این عضوارشد دولت در واکنش به این سوال که آیا علت تاخیر در تایید و اعزام سفیر جدید ایران به سوریه به خاطر دخالت دستگاه‌های متعدد تصمیم گیر و اعمال نظراتشان در این ارتباط است، گفت : این موضوع ربطی به دستگاه های مختلف ندارد. درخیلی از کشورهای اروپایی نیز ممکن است روند انتخاب سفیرکشورمان، طولانی شود. عموما وزارت خارجه بعد از بررسی هایی که انجام می دهد فرد مورد نظر خود را برای برعهده گرفتن پست سفیری، به ریاست جمهوری معرفی می کند، ریاست جمهوری نیز از دستگاه های مختلف نظارتی استعلام می کند و بعد از آن اگر رئیس‌جمهور با پیشنهاد وزارت خارجه موافقت کند، مراحل گرفتن اگرمان فرد معرفی شده آغاز می شود.
ظریف ادامه داد: در مورد سوریه نیز وزارت خارجه پیشنهاد خود را به ریاست جمهوری اعلام کرده است و آقای رئیس جمهور نیز هرموقع مصلحت بدانند نظرشان را اعلام می کنند و بعد از آن در صورت تایید فرد معرفی شده، اقدامات لازم برای گرفتن اگرمان او آغاز می شود.
امیدم بیشتر از نگرانی است
این دیپلمات عالی رتبه کشورمان در پاسخ به این سوال که مهمترین نگرانی های این روزهای ظریف چیست؟ گفت: مهمترین دغدغه ام این است که بتوانم وظیفه خود را در برابر مردم ایران به خوبی انجام دهم، همیشه امید و توسلم به خداوند است، اما نمی توانم بگویم که نگرانی وجود ندارد، ولی قطعا امیدم بیشتر از نگرانی است.
ظریف با بیان اینکه آمریکایی‌ها فرصت طلایی توافق هسته ای را از دست دادند گفت: این سخن به این معنا نیست که آمریکایی ها خوش قولی کرده اند، اتفاقا آنها یک فرصتی طلایی را از دست دادند، چون رهبر معظم انقلاب گفته بودند که برجام و مذاکرات هسته ای یک بوته آزمایش برای آمریکایی هاست که اگر در این زمینه درست عمل کنند امکان گسترش آن به حوزه های دیگر نیز وجود دارد ولی آمریکایی ها ایران را ناگزیر کردند که برای قدم به قدم اجرای برجام، تلاش کند. لذا آنها به جای اینکه با اجرای برجام، اعتماد سازی کنند بی اعتمادی را افزایش دادند و این بیش از همه به ضرر آمریکایی ها بود چرا که آنها یک فرصت ویژه تاریخی را از دست دادند.
ترجیح می دهم پیشنهاد مسئولیت وزارت خارجه به فرد دیگری داده شود
این عضوارشد دولت، در پاسخ به این سوال که اگر در دولت آینده پست وزیر خارجه دوباره به شما پیشنهاد کنند مسئولیت وزارت خارجه را مجدد بر عهده بگیرید، آیا شما این پیشنهاد را قبول می کنید؟ گفت: من ترجیح می‌دهم که این پیشنهاد به فرد دیگری شود.
وی در همین راستا ادامه داد: فکر می کنم که در حال حاضر زود است راجع به این موضوع صحبت کنیم، ولی اگر آقای روحانی چنین پیشنهادی را مطرح کنند، حتما بر اساس اینکه توان لازم برای انجام این وظیفه را دارم یا نه، موضوع را مورد بررسی قرار می‌دهم.
