تهران کابوس ترامپ در کاخ سفید

سردرگمی کلمه ای است که به راحتی با فکر کردن به میراث اوباما در خاورمیانه به ذهن متبادر می شود. اما این تنها سیاست های او نبود که با دیگران نا منسجم بود بلکه ایده های او درباره اینکه خاورمیانه چطور او را در جامه سیاست های ماکیاولی بین ترس و عشق ببیند نیز بود.

او با عملکردش در خاورمیانه راه دخالت های وسیع در امور منطقه را از سوی بازیگران را به جای بازیگران بین المللی باز کرد. این تا زمانی بود که روسیه در تابستان 2015 وارد سوریه شد.

یکی ازاشتباهات دوران او در ادامه اشتباه سلف او در انحلال ارتش عراق با حمله به این کشور در سال 2003 بود. همین مورد به تنهایی هزگر نمیتواند به عنوان یک خطای جزیی قلمداد شود بلکه نقطه عطفی بود که دیگران را نیز به دنبال اوباما کشید. اگر من شانس این را داشتم که از اوباما سوال کنم از او میپرسیدم آیا خروج تدریجی نیروهای آمریکایی از عراق کار درستی بود؟ همین امر به تنهایی اشتباه بزرگی بود که سوخت ایجاد داعش در سوریه را فراهم آورد.

اما این اشتباهات منحصر به فرد میتواند در مقابل اهداف کوتاه مدت دولت اوباما و اهداف سیاست گذاری اش فراموش شود. بگذارید فراموش نکنیم که اوباما حمله پهبادی به پاکستان و افغانستان را کاهش نداد و درحقیقت او این وجه را در مقایسه با زمان بوش به شدت افزایش داد. نه اوباما قول خروج نیروهای آمریکایی را از افغانستان و عراق داد. جام زهری که بیشتر درد داشت تا درمان. اما او با زیر پا گذاشتن وعده هایش به شدت در دید مردم خاورمیانه بی اعتبار کرد.

برخی استدلال می کنند که این تغییرات اساسی رادیکال در نحوه برخورد آمریکا با خاورمیانه میتواند ردپای انتصاب سامانتا پاور مشاور امور خاورمیانه او باشد که یک بار آمریکا را آلمان نازی خوانده بود و هیلاری کلینتون را یک هیولا. پاور که اخیرا ستادی را برای اصلاحات در سازمان ملل ایجاد کرده است هرگز طرفدار اسراییل نبوده است. او هرگز از ایران ترس و نفرت نداشته است.

به این ترتیب او اوباما را از مسیر اصلاحات در منطقه که به سیاست های متعددی در خاورمیانه می انجامید منحرف کرد. برای مثال تسلیح شورشی های سوریه که برای شکست اسد می جنگیدند درحالی که ایران نقش برادر بزرگ را در سوریه بازی میکرد یکی از این سیاست هاست.

اما این ایران و حزب الله هستند که اوباما با آن توسط بسیاری از اعراب منطقه به خاطر خواهد ماند. سیاست های بی ربط اوباما نه تنها منجر به مداخله بیشتر نیروهای آمریکا شد بلکه حضور ارتش ایران و شبه نظامیان شیعه را که اخیرا پیروزی های بزرگی در موصل داشته را هم فراهم آورد.

اوباما عملکرد باورنکردنی ای داشت و دوران جدیدی را با تبدیل ایران به یک ابرقدرت در منطقه نوید داد. امروز بیشتر اعراب این واقعیت را که ایران و متحدان آن نیرویشان را تقویت کرده اند پذیرفته اند. این اتفاقی نیست رییس جمهور جدید لبنان که در دوران اوباما هم انتخاب شده یکی از متخدان ایران و حزب الله باشد. توافق هسته ای با ایران نیز عملکردی برعکس داشت و در نهایت به خروج ایران از تحریم های فلج کننده و آزاد شدن 100 میلیارد دارایی ایران در غرب انجامید. شکستن یخ ایران منطقه را تکان داد و به استمرار وضع موجود سعودی پایان داد و سبب شد اسرائیل بیش از پیش به متحدانش در منطقه نزدیک شود.

امروز دونالد ترامپ دو تن از بزرگترین دشمنان ایران را برای وزارت دفاع و سفیر آمریکا در اسرائیل انتخاب کرده است. جیمز متیس و دیوید فرید من با دیدگاه های اسرائیل و سعودی درباره اینکه ایران تهدیدی برای آنهاست که باید با آن مقابله کرد توافق نظر دارند.

اما تهدید جدید دیگر تنها نظامی نیست بلکه اقتصادی هم هست. به این ترتیب به راحتی نمی توان با این ایده که ایران کشوری مدرن است. ایران در حال پیشرفت است و این خودش به خودی خود مشکل بزرگی است و میتواند در زمره اشتباهات اوباما به شمار برود.

با رشد اقتصاد ایران و رسیدن آن به 5% و 50 میلیارد سرمایه گذاری استراتژی های ژئوپلتیک این کشور می تواند توسعه پیدا کند. جنگ در سوریه کم و بیش به پایان رسیده و با ورود روسیه به نفع اسد در این جنگ اسد دیگر از نظر سخت افزاری و سرباز نیز کمبودی ندارد. اما نباید فراموش کنیم که سقوط حلب تنها پیروزی اسد نبوده اما مهمتر از آن غنیمت بزرگی برای حزب الله بوده که از اعجاز اوباما در خاورمیانه منتفع شده است. آنها به راحتی بعد از سقوط حلب گفتند آمریکا سرنگونی اسد در سوریه را رها کرده است.

تجربه گروه شیعه لبنانی در سوریه به طرز چشم گیری به بهبود وضعیت آنها در جبهه های جنگ انجامیده و همه میدانند که به کجا می انجامد: جنگ اجتناب ناپذیر با اسرائیل.

با توجه به اینها ایران و متحدانش قوی تر و مجهز تر و غنی تر شده اند و میخواهند نفوذشان را ر منطقه افزایش دهند. تیم ترامپ همین الان هم با کابوس های متعددی روبه روست و احتمالا درگیری جدیدی در غزه در سالگرد 50 سالگی اشغال رخ خواهد داد.