آیت‌الله «اکبر هاشمی رفسنجانی» رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام روز یکشنبه 19 دی ماه در بیمارستان شهدای تجریش تهران دار فانی را وداع گفت.
خبر درگذشت آیت‌الله رفسنجانی در صدر اخبار رسانه‌های بین‌المللی قرار گرفت و هرکدام به نوعی بازتاب‌هایی از این خبر منتشر کردند.
در این میان نقطه مشترکی که در بازتاب بسیاری از رسانه‌های غربی از جمله رسانه‌های آمریکایی به چشم می‌خورد، تأثیراتی است که فوت رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام می‌تواند بر روند سیاست داخلی در ایران داشته باشد.
گزیده‌ای از واکنش رسانه‌های بین‌المللی در این زمینه را می‌توانید در ادامه دنبال کنید.
........................................................................
هفته‌نامه آمریکایی «نیوزویک» در گزارشی به درگذشت آیت‌الله رفسنجانی پرداخت و عنوان کرد «فوت رئیس‌جمهور اسبق، ضربه‌ای به میانه‌روهای ایران بوده است».
این گزارش سپس این‌گونه نوشت، اکبر هاشمی رفسنجانی یکی از بزرگان سیاسی ایران پس از انقلاب و یکی از دوستان اصلاح‌طلبانی بود که هم‌اکنون حامی اصلی خود را از دست داده‌اند.
این نشریه آمریکایی ادامه داد، تحلیلگران معتقدند که درگذشت رفسنجانی در سن 82 سالگی، ضربه‌ای به «حسن روحانی» رئیس‌جمهور مصلحت‌گرای ایران در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور بوده است زیرا رفسنجانی در انتخابات ریاست‌جمهوری 2013 ایران، نقش کلیدی در پیروزی روحانی ایفا کرد.
نیوزویک در بخشی از گزارش خود به نقش حمایتی آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی از توافق هسته‌ای ایران و 1+5 (آمریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه، چین بعلاوه آلمان) نیز اشاره کرد.
طبق این گزارش، بسیاری از سیاستمداران، رفسنجانی را بعنوان «ستون انقلاب» توصیف کرده‌اند.
روزنامه آمریکایی «نیویورک‌تایمز» نیز رویکرد مشابهی در پیش گرفت و در گزارشی با عنوان «درگذشت رفسنجانی ایران، صدای بانفوذ مقابل تندروها را از بین برد» مدعی شد، فوت آیت‌الله رفسنجانی به مفهوم آن است که «حسن روحانی» رئیس‌جمهور ایران، در حال حاضر رهبر اصلی آنهایی است که خواستار تغییر در ایران هستند.
این روزنامه آمریکایی این‌گونه ادامه داد: با فوت روز یکشنبه هاشمی رفسنجانی، احزاب سیاسی ایران به سرعت به این مسئله پی بردند که هرگونه فضا برای مانور اصلاح‌طلبان تا حد زیادی کاهش یافته است.
نیویورک‌تایمز توضیح داد، تغییراتی رخ داده است که این تغییرات به نفع آنهایی نیست که به دنبال تبدیل ایران به یک کشور کمتر انقلابی بودند که صبر بیشتری در مقابل غرب داشته باشد.
این روزنامه آمریکایی به نقل از تحلیلگران تمامی احزاب ایران نوشت که به سادگی نمی‌توان جایگزینی برای رفسنجانی پیدا کرد.
نیویورک‌تایمز نوشت، «حسن روحانی» و «محمد خاتمی» رئیس‌جمهور اسبق ایران، هر دو نفر شغل‌های خود را به رفسنجانی مدیون هستند.
این گزارش نوشت، روحانی موفق شد در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2013 با حمایت رفسنجانی، ائتلافی را برای پیروزی در انتخابات تشکیل دهد و هم‌اکنون با درگذشت مربی و محافظش، هم‌اکنون گردهم آوری همان سطح از حمایت که چهار سال پیش با پشتیبانی رفسنجانی به دست آورده بود، دشوار خواهد بود.
روزنامه آمریکایی «واشنگتن‌پست» نیز عنوان کرد اکبر هاشمی رفسنجانی که یکی از بانفوذترین چهره‌های ایران از زمان انقلاب اسلامی تاکنون و نیروی محرک اصلاحات بود، در سن 82 سالگی درگذشت.
این روزنامه آمریکایی توضیح داد که غیبت رفسنجانی بر انتخابات ریاست‌جمهوری ماه مه ایران که «حسن روحانی» به دنبال پیروزی مجدد در آن است، تأثیر خواهد گذاشت.
واشنگتن‌پست توضیح داد که رفسنجانی در سالهای اخیر بعنوان قهرمان اصلاح‌طلبان شناخته شده است و مرگ وی خلاء بزرگی را در میان اصلاح‌طلبان که به دنبال اصلاحات در زندگی سیاسی کشور ایران هستند، ایجاد می‌کند.
این گزارش سپس نوشت، از نظر بسیاری از اصلاح‌طلبان، رفسنجانی زمانیکه بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری 2009 ایران، از جنبش سبز حمایت کرد، برای خود مجدداً اعتبار کسب کرد.
روزنامه آمریکایی «کریستین ساینس مانیتور» نیز در گزارشی به اثرات درگذشت آیت‌الله رفسنجانی اشاره کرد و نوشت رئیس‌جمهور اسبق ایران روز یکشنبه درگذشت. او افراد تأثیرگذار در انقلاب ایران بود و به پیروزی «حسن روحانی» در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران کمک کرد.
این روزنامه آمریکایی پیروزی روحانی در انتخابات ریاست‌جمهوری 2013 ایران را به واسطه حمایت رفسنجانی و «محمد خاتمی» دانست، در گزارش خود نوشت که غیبت رفسنجانی اگر یک ضربه مهلک نباشد، می‌تواند به روحانی و کمپین وی ضربه وارد کند.
روزنامه آمریکایی «وال استریت ژورنال» نیز بازتابی از این خبر منعکس کرد و از جانب اصلاح‌طلبان نوشت که یک حس نگرانی وجود دارد و به طور قطع درگذشت هاشمی بر اصلاح‌طلبان و میانه‌روهای ایران تأثیر می‌گذارد و دولت روحانی به طور قطع در موضع دشواری قرار گرفته است.
وبگاه آمریکایی «میدل ایست آی» نیز وحدت مردم ایران در روز تشییع آیت‌الله هاشمی رفسنجانی را حس اتحاد جعلی در ایران تلقی کرد و نوشت که فوت هاشمی رفسنجانی در واقع یک ضربه روانی به حسن روحانی وارد می‌کند که ظرف کمتر از چهار ماه دیگر فرصت دارد تا برای رقابت در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران آماده شود.
این گزارش ادامه داد که ظاهراً اصلاح طلبان برجسته و میانه‌روها در صدد هستند که رفسنجانی را به یک تندیس اصلاح و مقاومت تبدیل کنند اما بعید است که چنین روایتی از وی تأثیری داشته باشد زیرا رفسنجانی یک اصلاح طلب نبوده است.
بخش انگلیسی شبکه تلویزیونی «صدای آمریکا» نیز با تیتر جمهوری اسلامی ایران، یک ستون خود و یک فرد مصلحت‌گرا را از دست داد، گزارشی را منتشر کرد که در آن نوشته شده بود که همپیمانان رفسنجانی در حال حاضر بیش از پیش، پشت حسن روحانی که به دنبال پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری ماه مه ایران است، متحد شده‌اند.
این گزارش سپس نوشت، با فوت رفسنجانی، روحانی در حال حاضر شرایط دشوارتری را برای حفظ برجام در شرایطی که ترامپ قرار است ریاست‌جمهوری آمریکا را برعهده بگیرد، خواهد داشت.
روزنامه انگلیسی «فایننشال‌تایمز» نیز همانند روزنامه‌های آمریکایی به تأثیراتی که درگذشت آیت الله رفسنجانی می‌تواند برای اصلاح‌طلبان به همراه داشته باشد، اشاره کرد.
این روزنامه انگلیسی در گزارشی با عنوان «فوت رفسنجانی، اصلاح‌طلبان ایران را به لرزه درآورد» نوشت، نگرانی هاشمی رفسنجانی بر قطبی شدن صحنه سیاسی ایران بوده است و این تنش‌ها احتمالاً در حالی تشدید می‌شود که ایران برای انتخابات ریاست‌جمهوری ماه مه آماده می‌شود.
این روزنامه انگلیسی نوشت که قبل از درگذشت رفسنجانی، روحانی بر اظهارات رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام به عنوان یکی از همپیمانان کلیدی خود در حمایت از وی در انتخابات آتی ریاست‌جمهوری ایران حساب کرده بود.
این روزنامه انگلیسی ادامه داد، روحانی بیش از هر سیاستمدار دیگری در ایران نبود مردی را احساس می‌کند که از زمان انقلاب تاکنون بعنوان شخصیت بزرگ سیاست ایران مطرح بوده است.
روزنامه انگیسی «گاردین» نیز در گزارشی نوشت که درگذشت هاشمی رفسنجانی، توازن سیاسی کشور ایران را به هم زد.
گاردین ادامه داد که فوت هاشمی رفسنجانی، نگرانی‌هایی را در میان بسیاری از اصلاح‌طبان ایران در خصوص مسیر کشور ایران به وجود آورده است. بسیاری معتقدند که میراث رفسنجانی، حسن روحانی بوده است.
این گزارش این‌گونه توضیح داد که بسیاری از اصلاح‌طلبان معتقدند که درگذشت رفسنجانی، توازن قدرت را به سمت اصولگرایان سوق داده است و از این مسئله هراس دارند که این مسئله بر انتخابات ریاست‌جمهوری ماه مه ایران که روحانی به دنبال پیروزی است، تأثیر منفی بگذارد.
روزنامه انگلیسی «ایندیپندنت» نیز در گزارشی با این عنوان که «بعد از انتخاب دونالد ترامپ، فوت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، یک خبر شوم برای توافق هسته‌ای ایران است»، توضیح داد که فوت اکبر هاشمی رفسنجانی در برهه زمانی دشواری از روابط ایران و جامعه بین‌الملل به وقوع پیوست به طوریکه دونالد ترامپ و تیم وی تهدید کرده‌اند که برجام را پاره می‌کنند. این به مفهوم آن است که «حسن روحانی» رئیس‌جمهور اصلاح طلب ایران، در مرحله مهمی از جدال خود در مقابل اصولگرایان قدرتمند، یکی از حامیان مهم خود را از دست داده است.
این روزنامه انگلیسی، رفسنجانی را یک منبع حمایتی از لیبرال‌های ایران توصیف کرد و به نقل از برخی از اصلاح‌طلبان نوشت که مرگ رفسنجانی، دولت روحانی را تضعیف می‌کند و همچنین تأثیر منفی بر جنبش اصلاح‌طلبان ایران خواهد داشت.
روزنامه انگلیسی «اکونومیست» نیز در تحلیل خود نوشت که درگذشت رئیس جمهور اسبق ایران، توازن قدرت در این کشور را به سوی دیگر سوق می‌دهد.
شبکه «الجزیره» قطر نیز در گزارشی نوشت که فوت هاشمی رفسنجانی در مرکز سیاسی ایران، یک خلاء قدرت به وجود آورده است و توضیح داد که «حسن روحانی» به شدت فقدان هاشمی رفسنجانی را در انتخابات ریاست‌جمهوری آتی ایران حس خواهد کرد زیرا حمایت‌های رفسنجانی بود که به روحانی کمک کرد در انتخابات ریاست‌جمهوری 2013 پیروز شود.
این گزارش سپس ادامه داد که درگذشت رفسنجانی به تضعیف جنبش اصلاحات ایران منجر می‌شود.
این شبکه قطری به نقل از یک دیپلمات اروپایی نوشت که رفسنجانی به داشتن روابط خوب با مقامات ارشد سعودی معروف بود و یک چهره کلیدی بود که می‌توانست افزایش تنش‌ها میان رقبای منطقه‌ای را در سالهای آینده رفع کند.
پایگاه صهیونیستی «مرکز امور عمومی جروزالم» نیز بازتابی از ارتحال آیت الله هاشمی رفسنجانی را منعکس کرد و عنوان کرد که فوت رفسنجانی، ضربه‌ای به حزب اصلاح‌طلب است.
این پایگاه صهیونیستی ادامه داد که فوت هاشمی رفسنجانی اوضاع برای حسن روحانی که رفسنجانی یکی از حامیان قدرتمند وی بود، غم‌افزا و تیره می‌کند.
این گزارش ادامه داد، درگذشت رفسنجانی، روحانی را در جبهه ایجاد تغییرات در هر دو عرصه داخلی و بین‌المللی تنها گذاشت و این شرایط در اوضاعی به وجود آمد که چالش‌های دشواری برای دولت روحانی وجود دارد. این چالش‌ها شامل انتخاب ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور جدید آمریکا، تلاش برای تبدیل لغو نسبی تحریم‌ها به پیشرفت‌های اقتصادی و نزاع با عربستان سعودی و دیگر کشورهای خاورمیانه می‌شود.
