«ابوالفضل ظهره وند»، کارشناس مسائل بینالملل در خصوص موضع ترامپ مبنی بر اینکه توافق هستهای ناگوار با ایران، کلید زننده پایان دوستی رژیم صهیونیستی و آمریکا بود، با اشاره به کارکرد برجام برای فشار بیشتر به ایران بیان داشت: موضع ترامپ یک موضع شخصی نیست، بلکه موضع جناحهای تند و افراطی در کنگره آمریکا و سرزمینهای اشغالی است. این موضعگیری دور تازهای از رفتارهای افراطی این دو کشور را نشان میدهد.
وی با تأکید بر اینکه واشنگتن در دوره اوباما نیز خوش عهدی نکرد، افزود: این موضع ادامه سیاست افزونطلبانه و غیرقابلاعتماد آمریکاییها است؛ اما فضای ایالاتمتحده در حال تغییر است. ترامپ با اتخاذ مواضع تند و سنگاندازیهای تازه میخواهد بستر اقدامات جریانهای تند داخل کنگره و نیروهای تازه وارد کاخ سفید را آماده کند. این فضاسازی برای رفتارهای هژمونی آمریکاییها تازگی ندارد. این امر فقط یک بهانه است تا بدعهدیهای آمریکا را توجیه کند و بتواند سیاستهای تحریمی را در قالب این موضع گیری تداوم دهد.
کارشناس مسائل بینالملل در پاسخ به این پرسش که «آیا واشنگتن در دوره ترامپ به صراحت میتواند به نقض برجام تأکید کند؟ مخالفتهای بعضی از همپیمانان آمریکا از جمله اروپا با نقض برجام چه تأثیری بر رفتار دولت جدید واشنگتن خواهد داشت؟» بیان داشت: ترامپ دوره تازهای از رویکردهای آمریکا را در قبال اتحادیه اروپا و کشورهای آسیایی چون چین و روسیه شکل میدهد. دولت جدید واشنگتن در موضوع ایران نیز با چینش تیم ضد ایرانی، خود را برای سناریوی جدید معرفی ایران به عنوان تهدید آماده میکند.
وی با تأکید بر اینکه آمریکاییها مترصد فرصتی هستند که بتوانند فشارهای تحریمی را بر ایران تشدید کنند، گفت: اگر آنها در این شرایط بدعهدی و بداخلاقی خود را در چارچوب برجام تشدید کنند، بر روابط واشنگتن با گروه 1+5 و خصوصاً کشورهای اروپایی تأثیر خواهد گذاشت؛ اما آمریکا در این سناریوی کلی، برای اروپا نیز چه در روابط دوجانبه و چه در روابط بینالملل که برجام بخشی از آن است، پیشبینیهایی دارند و چرخشهایی در سیاستهای خارجی ترامپ از جمله در قبال ناتو رخ خواهد داد؛ بنابراین این موضعگیری را نباید بهصورت تک جانبه و در قالب موضع آمریکا درباره برجام در نظر گرفت، بلکه این موضوع بخشی از سیاست کلی ایالاتمتحده است.
ظهره وند با اشاره به اینکه برجام امتیاز یکطرفهای به نفع آمریکاییها بود، تأکید داشت: دموکراتها بهرهبردار اصلی این توافق بودند که توانستند در سایه آن، سیاست خارجی شکستخورده خود را نجات دهند. البته این امتیاز در نتیجه انتخابات تأثیری نداشت و قدرت از دست دموکراتها خارج شد. برجام موجود ناقصالخلقهای است که صرفاً به نفع دموکراتها متولد شده بود؛ بنابراین این توافق کارکرد خود را از دست داده است و تهدید پنداری ایران و مسئله دشمنی آنها تداوم خواهد داشت. برجام توانست زمینه نزدیک شدن برخی کشورهای متحجر حوزه خلیجفارس به رژیم اشغالی را فراهم سازد.
وی با توجه به اینکه پیروزیهای ایران در سوریه و تحولات غرب آسیا، سناریوی پیشبینیشده برای برجام را بر هم زد، ارزیابی کرد: بر این اساس ترامپ مانند اوباما نمیتواند امیدوار باشد که از برجام 2، 3 و 4 استفاده کند. معادله به هم خورده و از برجام لاشهای غیرقابل استفاده باقی مانده است. خواست آنها برای از بین بردن ظرفیت هستهای ایران نیز محقق شده است. ترامپ همین لاشه نیمهجان برجام را از دست نمیدهد و سعی میکند از آن در راهبرد فشار بر ایران استفاده کند. اوباما به صورت لفظی از طریق جان کری درباره برجام متعهد شده بود؛ اما ترامپ هیچ نوع تعهدی در مقابل آن نخواهد داشت.