نشست علمی تخصصی هفتادمین سالگرد ختم قائله فرقه دموکرات در پژوهشکده اسناد برگزار شد.
علی اشرف مجتهد شبستری اولین سفیر جمهوری اسلامی در تاجیکستان با ذکر خاطره‌ای نشست اظهار داشت: در سال 1971 برای سفر به تاجیکستان به باکو رفتم و در هتلی منتظر بودم سوار ماشین شوم و به فرودگاه بروم در آن لحظه یک مرد آذربایجانی به من گفت خجالت نمی‌کشی و من پاسخ دادم شما را نمی‌شناسم. باز سخنش را تکرار کرد و هر چه دشنام بود به من داد که شما آذربایجانی‌های ایران جمعیت قابل توجهی هستند اما فارس‌ها شما را استثمار میکنند.
وی افزود: من در پاسخ به او گفتم: شما انگلیسی یا فارسی بلد هستید، مرد آذربایجانی گفت: انگلیسی بلد هستم. پاسپورتم را به او نشان دادم. او دید من سفیر تام‌الاختیار تاجیکستان هستم و من به او گفتم آیا در ایران یک فارس نبود که به عنوان سفیر انتخاب شود؟ این سخنانی که به شما یاد داده‌اند همه تبلیغات است آذربایجانی‌ها ایرانی هستند و هیچکس آنان را استثمار نمی‌کند.
سفیر سابق گفت: زمانی در جهان بحث جهانی‌سازی بسیار مطرح بود اما امروزه ناسیونالیسم برای بار دیگر در حال رشد است به طور مثال انتخابات اخیر آمریکا ترامپ که افکار ناسیونالیستی را تبلیغ می‌کرد به رئیس‌جمهوری آمریکا برگزیده شد.
شبستری ادامه داد: اوایل انقلاب من رادیو اسرائیل را گوش می‌کردم همیشه در حال گفتن از مسائل کردستان بود، الان می‌بینید که کردستان عراق و ترکیه محل توجه است.
وی با بیان اینکه آذری‌ها بیشترین خدمت را به زبان فارسی کردند،گفت: خطر قومی‌گرایی که در حال حاضر کشورهای بیگانه تبلیغ میکنند خطر کوچکی نیست و باید دولتمردان ما با اقدامات فرهنگی افکار عمومی را روشن و قانع کنند.
تفرشی:انگلیس با کارت‌های اقلیت‌های بومی استفاده می‌کرد
مجید تفرشی مورخ و استاد دانشگاه از دیگر سخنان نشست بود که با موضوع بازتاب فعالیت فرقه دموکرات در اسناد انگلیسی طی سخنانی گفت: در دو دهه اخیر چند تحقیق در مورد آذربایجان در انگلیس منتشر شده اما واقعیت این است که اسناد انگلیسی در آذربایجان بیشتر از دو کتاب است.
وی با اشاره انگلیس با کارت‌های اقلیت‌های بومی در ایران استفاده می‌کرد، گفت:مسئله بومی‌گرایی با مسئله امتیت ملی ما سر و کار دارد و در دوران جورج‌بوش پسر مسئله قومی‌گرایی برای تقابل با امنیت ملی ایران در اولویت قرار گرفته است.
وی با اشاره به اینکه شرکت‌های نفتی و اسلحه‌سازی جزء لابی‌های قدرتمند در عرصه قدرت جهانی به شمار می‌‌روند،افزود: ما باید برای تأثیرگذاری در نظام بین‌الملل به 4 مولفه توجه بیشتری کنیم. نخست، سیاست‌ورزی در عرصه کلان، دوم، نفوذ در سطح نخبگان و اندیشمندان. سوم، تبیین سیاست‌های ایران و وسائل ارتباط جمعی به خصوص در مسائل قومی،. چهارم، افکار عمومی دنیا است.
تفرشی با بیان اینکه در حال حاضر مسئله مطالبات مسائل قومی واقعیت فزاینده‌ای ندارد،گفت: اما ممکن است با تبلیغات کشورهای دیگر این مسئله در آینده برای کشور خطرآفرین شود به طور مثال در مسئله جدایی بحرین اعراب به کمک انگلیس نخست در افکار عمومی تبلیغ کردند و در پی آن ایران از افکار عمومی شکست خورد و با رفراندوم فورمالیته ایران از بحرین جدا شد.
پیروز رفیعیان: توسعه متوازن بهانه را از دست فرصت‌طلب‌ها خواهد گرفت
پیروز رفیعیان نوه حجت‌الاسلام رفیعیان که در زمان فتنه فرقه دموکرات به طرز وحشتناکی توسط این فرقه به شهادت رسید از دیگر سخنران برنامه بود که طی سخنانی گفت: کسانی که از نظر فکری وابسته به کشورهای بیگانه هستند از کمبود امکانات حداکثر بهره‌برداری را میکنند تا به اغراض خود برسند.
وی با بیان اینکه مردم آذربایجان مردم فرهنگی هستند که نفرت پراکنی نمی‌کنند گفت: طرح صحیحی هر مساله باعث حل صحیح آن مساله می‌‌شود. قومی‌گرایان با توجه به مساله زبان مدعی‌اند که فارس زبانان آذری زبان را تحقیر میکنند این در حالی است که بسیاری از کشورهای جهان سوم با توسعه نامتوازن روبرو هستند و منشا توسعه نامتوازن طرح ترمن آمریکا است که بعد از جنگ جهانی دوم توسط آمریکا اجرا شد.
رفیعیان ادامه داد: کسانی که دغدغه ایران دارند اگر توسعه متوازن را در کشور اجرا کنند تعارض‌ها از بین خواهد رفت. 19 اسفند 1331 مرحوم علی‌اصغر مدرس نماینده مجلس شورای ملی از طرفداران ملی شدن صنعت از نخستین کسانی بود که از توسعه نامتوازن انتقاد کرد.
وی در آن نطق گفت: اگر تهران پیشرفت کند و بقیه مناطق عقب بمانند منابع و مرزهای دیگر استان‌ها را تصرف میکنند و در توسعه نامتوازن کل اقوام ایرانی قربانی می‌شوند.
رفیعیان افزود: با مطرح کردن پیشینه تاریخی منطقه آذربایجان شوروی گفت: برای نخستین بار حزب مساوات در آذربایجان منطقه آران و بالای قفقاز را آذربایجان نامگذاری کرد این در حالی است که آن کشور اصلا آذربایجان نیست.
وی با مطرح کردن پیشینه تاریخی منطقه آذربایجان شوروی گفت: برای نخستین بار حزب مساوات در آذربایجان منطقه آران و بالای قفقاز را آذربایجان نامگذاری کرد این در حالی است که آن کشور اصلا آذربایجان نیست.
وی ادامه داد: زبان تنها عامل هویت‌بخش در یک کشور نیست بلکه تاریخ هویت‌بخش هر ملتی است. کشورهای عربی عرب‌زبان هستند اما هر کشور هویت خود را دارد. اتریشی‌ها آلمانی زبان هستند اما آلمان آلمان است و اتریش اتریش است.
درازی: استالین 150 کمونیست ایرانی را اعدام کرد
علی درازی کارشناس ارشد تاریخ از دیگر سخنران این نشست بود که به سرنوشت فراریان فرقه دموکرات در شوروی پرداخت و گفت: استالین بین سال‌های 1936 تا 1939 نزدیک به 5 میلیون نفر از مخالفان خود را از دم تیغ گذراند و بعد از سرکوب هموطنان خود سرکوب انقلابیون دیگر کشورهای مهاجر در شوروی را آغاز کرد.
وی افزود:پس از روی کار آمدن خوروشچف فهرست اسامی 150 نفر از اعضای کمونیست ایران که همگی نابود شدند را اعلام کرد. کریم نیک‌بین، احسان‌الله خان و مرتضی علوی برادر بزرگ علوی از جمله این افراد بود. نسل دوم این مهاجران پس از آذر 1325 و شکست فرقه دموکرات به کشور شوروی فرار کردند که آمار این تعداد افراد در منابع گوناگون متفاوت است از 7 تا 8 هزار تا 17 تا 18 هزار نفر ذکر کردند و برخی از منابع آذربایجان شوروی آمار 70 هزار نفری را هم اعلام کردند که بعید است درست باشد و بیشتر در جهت اقراض سیاسی خود آمارسازی کرد.
