تحلیلگر ارشد مسائل ایران در مرکز تحقیقات کنگره آمریکا در گزارشی جدید به شرح بودجههایی پرداخته که دولتهای متوالی این کشور از سال 2004 برای ایجاد تغییرات مطلوب واشنگتن در داخل ایران در قالب برنامههایی موسوم به «پیشبرد دموکراسی» و حقوق بشر اختصاص دادهاند.
«کنث کزمان»، این گزارش با عنوان «ایران: سیاست، امنیت خلیج (فارس) و سیاست آمریکا» را روز 19 آگوست به مرکز تحقیقات کنگره تقدیم کرده است.
یکی از سرفصلهای گزارش آقای «کزمان» به موضوع تلاشهای دولتهای متوالی آمریکا و نظام حاکمیتی این کشور برای ایجاد تحولات همسو با واشنگتن در داخل ایران میپردازد. «کزمان» ادعا کرده نام تلاشهای دولتهای آمریکا و کنگره آمریکا را نمیتوان براندازی حکومت ایران دانست، زیرا آنها به دنبال «تحول سیاسی در ایران از طریق ترویج دموکراسی و تحریمهای حقوق بشری بودهاند.» (ص 47)
وی با وجود این نوشته است: «در برخی مقاطع زمانی، عدهای در داخل کنگره آمریکا از اتخاذ سیاست رسمی براندازی حکومت ایران توسط ایالات متحده طرفداری کردهاند. یک طرح قانونی در کنگره صد و یازدهم خواستار آن بود که سیاست رسمی آمریکا براندازی حکومت (ایران) باشد (قانون 'انتقال دموکراتیک')» (ص47).
«کزمان» در ادامه این گزارش به بیان مختصر نام برخی قانونهایی پرداخته که بودجههایی را در قالب برنامههایی با عنوان «ترویج دموکراسی» برای انتقال به مخالفان داخلی در ایران در نظر گرفتهاند.
مطابق این گزارش، کنگره صد و نهم آمریکا قانونی الزامآور با عنوان «حمایت از آزادی در ایران» تصویب کرد که در 30 سپتامبر سال 2006 به تصویب رسید و بودجههایی را برای «ارتقاء دموکراسی در ایران» در نظر گرفت.
در حالی که «کزمان» ادعا کرده برنامههای موسوم به ارتقا دموکراسی ارتباطی با براندازی حکومت در ایران نداشتهاند مستندات بیشماری در استفاده دولتهای آمریکا از این برنامههای برای براندازی در کشورهای مختلف وجود دارد.
در یکی از جدیدترین نمونهها، خبرگزاری آسوشیتدپرس فاش کرد دولت باراک اوباما، رئیسجمهوری آمریکا طرحی برای براندازی دولت کوبا از طریق یک شبکه اجتماعی با 40 هزار مشترک داشت.
بودجه این طرح از طریق «اداره کمک به سازمان توسعه بینالمللی آمریکا» موسوم به USAID پرداخت می شد که معمولا به عنوان نهادی برای کمک به پروژه های بشر دوستانه در سطح جهان شناخته می شود.
«کزمان» در گزارش خود مینویسد چندین قانون کنگره و حکم اجرایی رؤسای جمهور آمریکا نیر به موضوع «آزادی اینترنت» اختصاص یافتهاند. به نوشته این تحلیلگر ارشد مسائل ایران، بسیاری از منتقدان گفتهاند که این بودجهها اثرات معکوس داشتهاند و به دستگیری دریافتکنندگان آنها در ایران منجر شده است.
وی در ادامه مینویسد: «شاید دولت اوباما به منظور مقابله با همین انتقادات بود که برنامههای ارتقاء دموکراسی ایران را به سمت همکاری مستقیم با ایرانیهایی که در زمینه موضوعات غیرسیاسی مانند سلامت، آموزش و پرورش، علم و محیط زیست کار میکنند، سوق داد.» (ص 48)
کزمن میزان بودجههای اختصاص یافته به این برنامههای اصطلاحاً توسعه دموکراسی در ایران از سال 2004 تا 2017 را در جدولی همراه با ارقام آنها خلاصه کرده که در زیر میآید.
لازم به ذکر است نام بنیادها و نهادهایی که این بودجهها متعلق به آنها بوده در فهرستی که وزارت اطلاعات ایران سال 1388 از موسسات خارجی فعال در تلاش برای براندازی ایران منتشر کرده، دیده میشود.
سال مالی | میزان بودجه |
2004 | 1.5 میلیون دلار از محل اعتبارات عملیاتهای خارجی برای حمایت از سازمانها و افراد فعال در زمینههای آموزشی، بشردوستانه و غیردولتی جهت پیشبرد دموکراسی و حقوق بشر در ایران اختصاص یافت. «اداره دموکراسی و کار در وزارت امور خارجه آمریکا» یک میلیون دلار در اختیار یکی از واحدهای دانشگاه «ییل» و 500 هزار دلار در اختیار «صندوق ملی برای اعانه دموکراسی» (NED) قرار داد. |
2005 | 3 میلیون دلار از محل اعتبارات عملیاتهای خارجی برای ارتقاء دموکراسی در ایران. حوزههای اولویت موارد زیر را شامل میشدند: توسعه احزاب سیاسی، رسانهها، حقوق کارگری، ارتقاء جامعه مدنی و حقوق بشر. |
2006 | 11.5 میلیون دلار از محل اعتبارات عادی عملیات خارجی. مدیریت 4.15 درصد از این مبلغ با اداره دموکراسی و کار وزارت امور خارجه آمریکا و 7 میلیون دلار مابقی با «اداره امور خاور نزدیک» بود. |
2006 کمکی | مبلغ 66.1 میلیون دلار از محل بودجه کمکی سال مالی 2006: 20 میلیون برای ارتقاء دموکراسی؛ 5 میلیون برای دیپلماسی عمومی با تمرکز بر روی جمعیت ایرانی؛ 5 میلیون دلار برای برنامه مبادلههای فرهنگی؛ 36.1 میلیون دلار برای شبکههای صدای آمریکا و رادیو فردا. بودجههای شبکه پخش از طریق «هیئت کارفرمایان پخش» تأمین میشود. |
2007 | 6.55 میلیون دلار برای ایران و سوریه در نظر گرفته شد که مدیریت آن با «اداره دموکراسی و کار وزارت امور خارجه آمریکا» بود. |
2008 | 60 میلیون دلار (از 75 میلیون درخواستی) |
2009 | مبلغ 60 میلیون دلار از برنامه «صندوق حمایت اقتصادی» وزارت خارجه جهت «حمایت از آرمانهای جامعه دموکراتیک و باز» درخواست شد. مصوبه شماره 1105 کنگره با 25 میلیون دلار برای برنامههای ترویج دموکراسی در منطقه از جمله ایران موافقت کرد. |
2010 | 40 میلیون دلار برای برنامه «دموکراسی منطقهای خاور نزدیک» (NERD) درخواست و هزینه شد. برنامههای مربوط به ارتقا حقوق بشر، جامعه مدتی و دیپلماسی عمومی در ایران بخش عمده مصرف این هزینه را تشکیل میدهند. |
2011 | 40 میلیون دلار برای برنامههای «دموکراسی منطقهای خاور نزدیک» درخواست شد. برنامهریزیها برای ایران مشابه سال مالی 2010 هستند. |
2012 | 35 میلیون دلار برای برنامههای «دموکراسی منطقهای خاور نزدیک» درخواست شد. مصارف هزینههای مربوط به ایران مشابه سالهای مالی 2010 و 2011 است. |
2013 | 30 میلیون دلار برای برنامههای «دموکراسی منطقهای خاور نزدیک» و مصارف هزینههای مربوط به ایران مشابه دو سال مالی قبل است. |
2014 | 30 میلیون دلار برای برنامههای «دموکراسی منطقهای خاور نزدیک» و مصارف هزینههای مربوط به ایران مشابه دو سال مالی قبل است. |
2015 | 30 میلیون دلار برای برنامههای «دموکراسی منطقهای خاور نزدیک» و مصارف هزینههای مربوط به ایران مشابه دو سال مالی قبل است. در این درخواست قید کمک به دور زدن سانسور اینترنت اضافه شده است. |
2016 | 30 میلیون دلار برای برنامههای «دموکراسی منطقهای خاور نزدیک» و مصارف هزینههای مربوط به ایران مشابه دو سال مالی قبل است. |
2017 | 30 میلیون دلار برای برنامههای «دموکراسی منطقهای خاور نزدیک» و مصارف هزینههای مربوط به ایران مشابه دو سال مالی قبل است. |