محمد کشاورزاده مدیرکل آمریکای وزارت خارجه و سفیر اسبق ایران در کاراکاس در گفتوگو با خبرنگاران فارس و روزنامه اعتماد به تشریح دستاوردهای سفر اخیر محمدجواد ظریف وزیر خارجه به 6 کشور آمریکای لاتین شامل کوبا، نیکاراگوئه، اکوادور، شیلی، بولیوی و ونزوئلا پرداخت و به سؤالاتی درباره مناسبات تهران با کشورهای این منطقه، ظرفیتهای موجود و ... پاسخ داد.
کشاورززاده با بیان اینکه این سفر از سر ناچاری و صرفا برای نمایش تنظیم نشد، یادآور شد که سفر مزبور کاملا برنامهریزی شده بود.
وی در این گفتوگو عنوان کرد که جمهوری اسلامی ایران روابطش را با آمریکای لاتین براساس دشمنی با آمریکا تنظیم نمیکند، بلکه مبنای ایران منافع و احترام متقابل است.
آنگونه که کشاورززاده عنوان میکند رویکرد وزارت خارجه به این منطقه صرفا رویکرد ایدئولوژیک و با کشورهای مترقی و چپ منطقه نیست، بلکه این وزارتخانه مصر است روابط ایران را با تمام کشورهای آمریکای لاتین براساس منافع مشترک توسعه دهد.
وی همچنین گفت که سفیر جدید ایران به زودی راهی مکزیکوسیتی میشود و تبادل وزرا بین ایران و مکزیک در آینده نزدیک در دستور کار قرار دارد. او همچنین از تعیین سفیر شیلی در تهران خبر داد و گفت که به زودی سفارت این کشور در تهران بازگشایی خواهد شد.
به باور این دیپلمات کشورمان آنچه در رابطه تهران و بوئنوس آیرس به وجود آمده ناخواسته است و میگوید: ما همیشه خواستار روشن شدن حادثه آمیا بودیم و به نظر میرسد صهیونیستها از این مسئله علیه کشور ما استفاده میکنند.
به گفته کشاورززاده صهیونیستها پرونده آمیا را به گروگان گرفتهاند.
مشروح این گفتوگو را در زیر میخوانید.
* سفر ظریف به آمریکای لاتین کم سابقه بود
وی درباره دستاوردهای سفر ظریف به شش کشور آمریکای لاتین با بیان اینکه این سفر در سطح یک هیأت بلندپایه سیاسی و اقتصادی قرار بود سال گذشته انجام شود که به دلیل تحولات منطقه، این سفر در آستانه انجامش، صورت نگرفت، یادآور شد: مجددا اوایل سال جاری (اردیبهشت ماه) این سفر تنظیم شد که به دلیل شرایط خاص منطقه و اتفاقاتی که در برخی کشورهای آمریکای لاتین رخ داد، این سفر انجام نشد و خوشبختانه این سفر در ماه جاری انجام شد.
به باور کشاورززاده این سفر به دلیل گستردگی و سطح هیأت و پذیرش هیأت ایرانی توسط طرف مقابل، اگر نگوییم بی سابقه است، کم سابقه است، هم به لحاظ هیأت همراه وزیر و هم در سطحی که طرف مقابل تحویل گرفت.
مدیرکل آمریکای وزارت خارجه گفت: وزیر خارجه و هیأت همراه با بالاترین مقامات عالی این کشورها ملاقات و با مقامات سیاسی و اقتصادی رایزنی داشت. دیدار با رائول کاسترو و نیکلاس مادورو در تشریفاتی در سطح یک رئیس جمهور انجام شد و استقبالی عالی از وزیر خارجه در بولیوی به عمل آمد و بالاترین نشان دولتی بولیوی نیز به ایشان اعطا شد.
این دیپلمات کشورمان اضافه کرد: دیدارهای دوجانبه با روسای جمهور شیلی، بولیوی، اکوادور و نیکاراگوئه نیز نشان داد که مقامات این کشورها اهمیت خاصی را برای این سفر قائل بودند. آقای ظریف با برخی از مقامات این کشورها از قبل دوستی داشتند که برای تنظیم این سفر و پیشبرد اهداف سیاسی و اقتصادی ما خیلی مهم بود.
*سفر از سر ناچاری تنظیم نشد/آغاز دوران جدیدی از روابط
کشاورززاده با بیان اینکه این سفر کاملا برنامهریزی شد و فارغ از جنبههای نمایشی و تشریفاتی صورت گرفت، خاطرنشان کرد: این سفر از سر ناچاری تنظیم نشد بلکه کاملا برنامهریزی شده بود.
وی افزود: در زمان تحریمهای ظالمانه علیه ایران، خیلی از پروژههای ما در آمریکای لاتین حتی با کشورهای دوست به دلیل شرایط ایجاد شده، متوقف شده بود و بعد از برجام شرایط مناسبی ایجاد شد که روابط را با این کشورها از سر بگیریم.
به گفته کشاورززاده با این سفر (سفر ظریف به آمریکای لاتین) دوره جدیدی از روابط ایران با این منطقه آغاز شده است.
*رویکردمان صرفا ایدئولوژیک نیست
مدیرکل آمریکای وزارت خارجه گفت: بعد از این سفر انشاءالله به زودی سفرهای بلندپایهتری به کشورهای این منطقه انجام خواهد شد و رویکرد ما در وزارت خارجه به این منطقه صرفا رویکرد ایدئولوژیک و با کشورهای مترقی و چپ منطقه نیست، بلکه مصر هستیم روابط ایران را با تمام کشورهای آمریکای لاتین براساس منافع مشترک توسعه دهیم. اینگونه نیست که صرفا با تعدادی رابطه برقرار شود، بلکه درصدد برنامهریزی برای همه کشورها هستیم.
کشاورزراده با بیان اینکه تنظیم سفر به این کشورها با توجه به حضور برخی از مقامات این کشورها در تعطیلات، کار سادهای نبود ولی الحمدالله انجام شد، خاطرنشان کرد: برخی از مقامات این کشورها در تعطیلات و در شهرهای دیگر بودند، ولی برای اینکه با هیأت ایرانی ملاقات کنند به محل ملاقات آمدند.
(لازم به ذکر است اوو مورالس رئیس جمهور بولیوی که در لاپاز حضور داشت همزمان با سفر وزیر خارجه کشورمان به شهر سانتاکروز و محل اقامت ظریف آمد و علاوه بر آن عالیترین نشان دولتی این کشور نیز به ظریف اهدا شد.)
*برنامه برای توسعه روابط با دیگر کشورهای آمریکای لاتین از جمله برزیل
وی با بیان اینکه برنامههایی را با دیگر کشورهای آمریکای لاتین در راستای توسعه روابط در دستورکار داریم، عنوان کرد: از جمله این کشورها برزیل است که اگر به زودی ثبات سیاسی در این کشور برقرار شود، هیأتهای متعددی را با این کشور و دیگر کشورهای آمریکای لاتین مبادله خواهیم کرد.
مدیرکل آمریکای وزارت خارجه در خصوص سفر مقامات عالی ایران به این کشورها با اشاره به اجلاس سران عدم تعهد که قرار است در مارگاریتای ونزوئلا در نیمه دوم شهریور ماه برگزار شود، خاطرنشان کرد: ایران احتمالا در سطح عالی در این اجلاس شرکت خواهد کرد.
وی افزود: در صورتی که سفر آقای روحانی یا هر مقام دیگر ما به آمریکای لاتین انجام شود مسلما به چند کشور دیگر این منطقه نیز انجام خواهد شد و سفر آقای ظریف زمینه را برای تبادل هیأتهای بیشتر بین ایران و آمریکای لاتین فراهم کرد.
* روابط تهران و هاوانا و مناسبات هاوانا و واشنگتن
کشاورززاده در پاسخ به سؤالی در خصوص انجام سفر ظریف بعد از سفر باراک اوباما به هاوانا و اینکه چقدر در گفتوگوهای انجام شده در کوبا بحث روابط آمریکا و کوبا و عدم تاثیرپذیری روابط تهران و هاوانا از این روابط مطرح شد؟ گفت: اینجانب در گفتوگوی آقای رائول کاسترو با آقای ظریف حضور داشتم و بحثهای مختلفی مطرح شد، ایشان از مبارزات مردم کوبا با آمریکا و مبارزات خودش، برادرش و خانوادهاش در مقابله با سیاستهای آمریکا سخن گفت. کوباییها براساس آنچه اعلام کردند، یکسری حرکتهایی را در رابطه با آمریکا انجام دادند که به نظر میرسد با سیاستهای ضد امپریالیستی منافاتی ندارد. نمیشود گفت چون با آمریکا درباره برخی از مسائل مذاکره داشتند، به توافقی برای رفع همه مشکلات رسیدهاند. مشکلات هنوز هست و مشکلات روابط آمریکا و کوبا همچنان وجود دارد.
* تعامل با ونزوئلا، اکوادور و بولیوی درباره نفت و گاز
وی در پاسخ به پرسش خبرنگار فارس در خصوص اظهارات ظریف مبنی بر اینکه با ونزوئلا درباره تثبیت بازار نفت به توافقاتی رسیدهایم، گفت: در سفر به آمریکای لاتین به ونزوئلا و اکوادور که اعضای اوپک هستند، سفر شد و قطعا یکی از موضوعاتی که با اعضای اوپک مطرح میشود بحث نفت است و با بولیوی در خصوص گاز، که در این سفر صحبتهایی در این زمینه انجام شد که هماهنگیهای آن با وزارت نفت ماست، ولی کشورهای مترقی مثل ایران، ونزوئلا و اکوادور در این زمینه سعی میکنند همنظر باشند و با ونزوئلا صحبتهای مفصلی در این خصوص انجام شد.
مدیرکل آمریکای وزارت خارجه افزود: تعامل با این کشورها با توجه به شرایط بازار نفت، امری لازم است و برنامههای آن بین سه کشور در سطوح عالی انجام خواهد شد.
* در مسائل داخلی ونزوئلا دخالتی نمیکنیم/کاراکاس در سختترین شرایط همراهمان بود
کشاورزاده در پاسخ به سؤال خبرنگار فارس مبنی بر اینکه برخی شرکتهای ایرانی در ونزوئلا عملکرد مثبتی نداشتهاند و انتقاداتی از ناحیه مقامات کاراکاس در این زمینه بیان میشود، گفت: در یک دورهای شرکتهای زیادی از ایران به ونزوئلا آمدند، آن هم به دلیل خواست ونزوئلا و تحریمها، زمینه وجود داشت و برخی از شرکتها در آنجا حضور پیدا کردند، مسلما در هر جای دنیا برخی افراد موفق هستند و برخی نیستند.
سفیر اسبق ایران در کاراکاس عنوان کرد: سعی میکنیم در زمینههایی که موفق بودیم کار را ادامه دهیم. در حال حاضر دولت ونزوئلا با مشکلاتی مواجه است، این را قبول داریم ولی دولت کاراکاس در سختترین شرایط همراه ما بوده و در خیلی مسائل اقتصادی و سیاسی به ما کمک کرده است و نمیشود این زمینه را از دست داد.
وی با بیان اینکه دولت ونزوئلا دولتی انقلابی است، خاطرنشان کرد: ما در مسائل داخلی این کشور دخالت نمیکنیم و در حال کار با دولت حاکم هستیم و براساس منافع متقابل با آنها کار میکنیم.
*تشکیل کمیتهای برای بررسی مشکلات بین ایران و ونزوئلا
سفیر اسبق ایران در کاراکاس در پاسخ به سؤال دیگری با اشاره به مشکلاتی که در زمان حضور شرکتهای ایرانی در ونزوئلا بین دو طرف ایجاد شده، گفت: مشکلات دوجانبه است. مجموعهای از کار در طول مدت زمانی انجام شده و دولت ونزوئلا به لحاظ نقدینگی با مشکلاتی مواجه شده است. به پیشنهاد طرف ایرانی قرار شد کمیتهای تشکیل دهیم که مجموعه مشکلات موجود را بررسی و حل و فصل کنیم. به نظر میرسد این کمیته میتواند راهگشا باشد.
وی گفت که معاون وزیر صنایع و دو تن از مقامات دیگر این کشور از وزارت نفت و بانک مرکزی ونزوئلا اعضای این کمیته هستند و طرف ایرانی نیز به زودی مشخص خواهد شد و افزود: از اینگونه کمیتهها با دیگر کشورها نیز تشکیل شده است. به عنوان مثال با شیلی کمیته مشورتی سیاسی داریم که در سطوح مختلف رایزنیهایی صورت گیرد و لازم است این تبادل صورت گیرد.
کشاورززاده در خصوص ارسال کمکهای دارویی به ونزوئلا نیز گفت: چیزی به نام کمک نبوده است. تبادلی با ونزوئلا داریم و کمبودهایی داشتند که برای آنها تامین کردیم.
* کشورهای آمریکای لاتین توانمند و ثروتمند
وی در خصوص نگاه منفی نسبت به رابطه با آمریکای لاتین و انتقادات داخلی درباره بعد مسافت و منطق ایران در رابطه با آمریکای لاتین، با بیان اینکه این نظر را قبول ندارم که کشورهای این منطقه ضعیف هستند و توانمند نیستند، گفت: کشورهای این منطقه ثروتمند هستند. من نزدیک 20 سال است که با این منطقه کار میکنم و اولین سفیر ایران بعد از برقراری روابط ایران و ونزوئلا در کاراکاس در سال 1376 بودم و بعد از آن روابط ما پایهگذاری شد و در دوران اصلاحات هیأتهای متعددی بین دو کشور مبادله شد و هیأتهایی در سطح وزرای خارجه و رئیس جمهور بین 2 کشور تبادل شد.
سفیر اسبق ایران در کاراکاس عنوان کرد: در سال 2000 میلادی اجلاس سران اوپک در ونزوئلا برگزار شد. در سال 1998 که قیمت نفت تک رقمی بود، بعد از تعاملی که با ونزوئلا انجام شد، قیمت نفت روندی صعودی پیدا کرد و از 98 به بعد قیمت نفت بالا رفت. هم ما استفاده کردیم و هم کشورهای عضو اوپک.
کشاورززاده در خصوص اینکه آیا در شرایط فعلی امکان این تعامل وجود دارد؟ ایران و ونزوئلا را جزو پایهگذاران اوپک خواند و گفت: حتما موثر است. ما، ونزوئلا و اکوادور اعضای غیر عرب اوپک هستیم و ما ظرفیتی هستیم که نمیشود نادیده گرفت.
وی ادامه داد: ما میتوانیم با این کشورها در زمینه صدور خدمات فنی و مهندسی همکاری کنیم. الان شرکتهای بزرگ دنیا میخواهند در نیکاراگوئه کانال بین اقیانوسی ایجاد کنند و این فرصتی برای شرکتهای ایرانی است و در رابطه با بولیوی امکانات زیادی در زمینه نانوتکنولوژی داریم.
کشاورززاده یادآور شد: فرق آمریکای لاتین با آفریقا در این است که این منطقه به لحاظ مالی دارای توانمندی است، میتوانیم برخی از کالاهایی که مورد نیازمان است را از این منطقه تامین کرده یا به آنها صادر کنیم. کشورهای حوزه دریای کارائیب کشورهایی هستند که قبلا به آنها صادرات داشتهایم.
* آغاز خط کشتیرانی بین ایران و برزیل
این دیپلمات کشورمان مطالبی که تحت عنوان دوری راه و مسافت برای کار با این منطقه که از سوی عدهای عنوان میشود را قابل قبول ندانست و افزود: این تفکر که دوری راه مانع کار با این منطقه میشود را نمیپذیرم. کانادا هم دور است و نزدیک نیست. خط کشتیرانی ما با این منطقه راه افتاده و در هیأت وزیر خارجه عالیترین مقام کشتیرانی ایران حضور داشت و خط کشتیرانی بین ایران و برزیل آغاز شده و میتوانیم کالاهای خود را به راحتی به آنجا صادر کنیم.
وی با طرح این سؤال که برخی از میوههایی که از شیلی وارد کشور میشود از چه طریقی میآید، پاسخ داد: حتما برای آنها به صرفه است. چشمپوشی از یک ظرفیت به ضرر خودمان است، باید از این ظرفیت استفاده کنیم. مسلماً اگر شرکتهای ایرانی توانمندی داشته باشند، میتوانند برای انجام پروژهها، صدور خدمات فنی و مهندسی و صدور کالاها موفقیتهای خوبی داشته باشند.
*برنامهریزی برای سفر به دیگر مناطق آمریکای لاتین
مدیرکل آمریکای وزارت خارجه در پاسخ به سؤال دیگری درباره علت انتخاب این کشورها نیز عنوان کرد: این بخش اول سفر بود و برای بخش بعدی سفر برنامههای دیگری را برای کشورهای دیگر این منطقه تنظیم کردهایم. مقامات کشورهایی که در این سفر از آنها بازدید به عمل آمد، به ایران سفر کرده بودند.
کشاورززاده عنوان کرد که توافقاتی بین بانکهای مرکزی ایران و این شش کشور صورت گرفته است و افزود: این توافقات یک نوع اعلام است، برای اینکه به شرکتها و بانکهای آنها اعلام شود که تحریم تمام شده و چیزی به نام تحریم برای روابط تجاری با ایران وجود ندارد و یک نوع بیانیه یا اعلام عمومی (Public Announcement) است.
* مانعی برای روابط تجاری نیست
مدیرکل آمریکای وزارت خارجه درباره حجم مناسبات تجاری ما با کشورهای آمریکای لاتین با بیان اینکه متاسفانه قبل از برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) و رفع تحریمها، افت زیادی داشتیم و دلیل آن هم سیستم بانکی بود و رقم قابل توجهی نبود، گفت: ارقام کنونی حاکی از علاقهمندی طرف مقابل است و دیگر مانعی برای روابط تجاری وجود ندارد. مناسبات تجاری با برخی از کشورها رقمهای بسیار بالایی است که به صورت سنتی کالاهایی از این کشورها میخریم. به عنوان نمونه، این مناسبات با برزیل نزدیک دو میلیارد دلار است.
به گزارش فارس، وی همچنین گفت: در بحث نانوتکنولوژی و دارویی با کوبا و دیگر کشورها صحبت کردیم که میتواند رقم مبادلات ما را افزایش دهد.
*کشورهای این منطقه گروه متنفذی در سازمان ملل
مدیرکل آمریکای وزارت خارجه در خصوص وزن کشورهای این منطقه در سازمان ملل و شورای امنیت، با بیان اینکه کشورهای این منطقه گروه متنفذی در سازمان ملل هستند، عنوان کرد: برخی از این کشورها ممکن است کاندیداهای غیردائم شورای امنیت بشوند و اگر با کشوری رابطه خوبی داشته باشید میتوانید از آن استفاده کنید. یا ممکن است دبیرکلی سازمان ملل سهمیه این منطقه باشد. یک زمانی پرز دکوئیار از پرو دبیرکل سازمان ملل بود و ممکن است خانم مالکورا وزیر خارجه آرژانتین کاندیدای دبیرکلی سازمان ملل شود.
وی افزود: آمریکای لاتین مجموعهای از کشورهاست که توانمندی زیادی نه تنها در سازمان ملل بلکه در برخی از سازمانهای بینالمللی دیگری دارند. مثلا ما از حضور ونزوئلا در آژانس بینالمللی انرژی اتمی استفاده کردیم.
کشاورززاده ادامه داد: ونزوئلا بیشترین حمایت را از ما کرد و کمک این کشور در بحث هستهای ما خیلی مؤثر بود. روابط نزدیک سیاسی و اقتصادی مسلما تاثیرگذار است و در سازمانهای دیگر گسترش مییابد.
*روابطمان را با آمریکای لاتین براساس دشمنی با آمریکا تنظیم نمیکنیم/مبنای ما منافع متقابل است/روابطمان علیه هیچ کشوری نیست
خبرنگار فارس با اشاره به اینکه گفته میشود آمریکای لاتین حیاط خلوت آمریکاست و صهیونیستها حضور گستردهای در این منطقه دارند پرسید آیا فکر نمیکنید آمریکا و صهیونیستها موانعی را بر سر راه ایران در این مناطق ایجاد کنند؟ گفت: شخصا این اصطلاح که آمریکای لاتین حیاط خلوت آمریکاست را قبول ندارم. این اصطلاح به قرن هجدهم برمیگردد. الان دنیا تغییر کرده است و مثل قبل نیست که آمریکا فعال مایشاء باشد.
وی ادامه داد: آمریکا سالیان سال است که سعی میکند به این کشورها فشار بیاورد و تنها آمریکای لاتین هم نیست و مناطق دیگر نیز هست. مسلما آمریکاییها حساس هستند از جمله اینکه در پی سفر وزیر خارجه به این منطقه چند تن از نمایندگان آمریکا طی مقاله تندی نسبت به این سفر ابراز نگرانی کردند.
کشاورززاده با بیان اینکه روابط ما با آمریکای لاتین علیه هیچ کشوری نیست،خاطرنشان کرد: ما براساس احترام متقابل میخواهیم با این منطقه مثل سایر نقاط دنیا روابط داشته باشیم. مگر ما با فرانسه و نقاط دیگر رابطه نداریم؟ چرا نسبت به این منطقه حساسند و نسبت به آن کشورها حساس نیستند.
وی گفت: اینها برداشتهای غلطی است و مسلما مردم منطقه آمریکای لاتین این توانمندی را دارند که براساس حاکمیت ملی خود تصمیم بگیرند.
مدیرکل آمریکای وزارت خارجه با بیان اینکه دوران تغییر کرده و اینگونه نیست که هر چه آمریکا دستور بدهد همان اتفاق در آمریکای لاتین میافتد، اظهار داشت: روابطمان را با آمریکای لاتین براساس دشمنی با آمریکا تنظیم نمیکنیم، ما این روابط را براساس منافع و احترام متقابل تنظیم میکنیم.
* صهیونیستها پرونده آمیا را در روابط ایران و آرژانتین به گروگان گرفتهاند
وی در پاسخ به سؤال دیگر خبرنگار فارس درباره آینده مناسبات تهران و بوینس آیرس با بیان اینکه متاسفانه آنچه که در روابط ایران و آرژانتین به وجود آمده، ناخواسته است، گفت: ما همیشه خواستار روشن شدن حادثه آمیا بودیم و به نظر میرسد صهیونیستها از این مسئله علیه کشور ما استفاده میکنند و با مستمسک قرار دادن پرونده آمیا درصدد اخلال در روابط ایران و آرژانتین هستند.
کشاورززاده عنوان کرد: ما بعد از قضیه آمیا همیشه در آرژانتین کاردار داشتیم و آنها نیز در تهران کاردار دارند. به دولت جدید این کشور اعلام کردهایم که برای کمک به روشن شدن حقایق آمادهایم و معتقدیم خانوادههای افرادی که در آنجا کشته شدند این حق را دارند که از حقایق مطلع شوند.
وی با بیان اینکه متاسفانه برخیها و از جمله صهیونیستها از این قضیه سوء استفاده میکنند، گفت: ما مشکلی با یهودیها نداریم. یهودیان آزادانه در ایران زندگی میکنند و در مجلس نماینده دارند. ولی به نوعی صهیونیستها پرونده آمیا را در روابط ایران و آرژانتین به گروگان گرفتهاند.
*سفیر جدید ایران به زودی راهی مکزیک میشود/ تبادل وزرا بین دو کشور
وی همچنین گفت که سفیر جدید ایران در مکزیک تعیین شده و آخرین مراحل آگرمان آن انجام شده و انشاءالله سفیر ایران به زودی عازم مکزیکوسیتی خواهد شد و افزود: برنامههایی برای تبادل هیأت در سطح وزرا بین ایران و مکزیک وجود دارد که انشاءالله به زودی این سفرها انجام خواهد شد.
کشاورزراده با اشاره به علاقهمندی مکزیک برای تبادل هیأت با ایران، خاطرنشان کرد: مکزیک الان درگیر انتخابات آمریکا است و سرشان شلوغ است.
* سفیر شیلی تعیین شده و به زودی سفارتشان بازگشایی میشود
کشاورزاده در خصوص شیلی و تعیین سفیر شیلی در ایران و ارتقای روابط تهران و سانتیاگو با بیان اینکه سفیر ایران در شیلی مشغول به فعالیت است، گفت: سفیر شیلی در تهران تعیین شده و به زودی سفارت این کشور در تهران بازگشایی خواهد شد.
وی با بیان اینکه وزیر خارجه شیلی در سازمان ملل همکار آقای ظریف بود و استقبال خوبی از وزیر خارجه کشورمان در شیلی به عمل آمد، عنوان کرد: شیلی از کشورهای مهم آمریکای لاتین است و توانمندی زیادی دارد. بعد از انقلاب این اولین سفر وزیر خارجه ایران به شیلی بود و مورد توجه همه کشورها بود به نحوی که برای آنها جالب بود که ما به این کشور سفر میکنیم.
این دیپلمات کشورمان با اشاره به ظرفیتهای خوب شیلی نسبت به توافقات خوب دو کشور در آینده ابراز امیدواری کرد.
* سنگ تمام گذاشتند/استفاده از ظرفیتهای همه نقاط دنیا
وی در پایان این گفتوگو در خصوص اینکه به نظر شما دستاورد سیاسی سفر آقای ظریف به آمریکای لاتین بیشتر بود یا دستاورد اقتصادی؟ گفت: نمیشود این سفر را این گونه تنظیم کرد. این یک رویکردی بود که در تمامی ابعاد دارای اثر است. با توجه به استقبالی که طرف مقابل انجام داد. ما پیشبینی میکردیم که چنین استقبالی صورت گیرد، ولی در این سطح واقعا سنگ تمام گذاشتند و بخش خصوصی و دولتی ما باید موضوعات و روابط را پیگیری کنند.
کشاورززاده با بیان اینکه باید از همه ظرفیتها در نقاط مختلف دنیا از جمله در آسیای مرکزی، آفریقا و آمریکای لاتین که بکر است، استفاده کرد، اظهار داشت: شرکتهای کشورهای همسایه مثل ترکیه، چین و هند در آمریکای لاتین فعالند و اکثر کالاها در آنجا وارداتی هستند و جالب است که کالاهای ایرانی مورد مصرف این کشورهاست و تولیدات ما مورد نیاز آنهاست.