علی شمخانی نماینده مقام معظم رهبری و دبیر شورای عالی امنیت ملی در گفتگوی اختصاصی با شبکه تلویزیونی روسیا الیوم در پاسخ به این سوال که چرا جنگنده بمب افکن های روسی از پایگاه همدان استفاده کردند و چرا به یکباره این همکاری پایان یافت، اظهار داشت: رابطه ایران و روسیه در موضوعات مختلف یک رابطه راهبردی است، روسیه در دوره پوتین یعنی روسیه جدید، هویتی مستقل و شکل متفاوتی با روسیه ماقبل پوتین دارد.
وی افزود: سران دو کشور ایران و روسیه بارها بر روابط راهبردی سیاسی، اقتصاد و نظامی موجود دو کشور تاکید کرده اند. دیدارهای بسیاری میان مسئولان ایرانی و روس در سطوح مختلف در تهران و مسکو انجام شده و خواهد شد. این طبیعی است که بخشی از این روابط بر مبنای مبارزه با تروریسم شکل گرفته باشد. مقابله با تروریسم نیازمند مبادله توانمندی ها در زمینه های مختلف است. عملیات اخیر با همکاری مستشاران نظامی ایران، حمایت هوایی روسیه و مشارکت موثر ارتش سوریه در عرصه زمینی صورت گرفت. این عملیات، نیازمند آن بود که برخی از توانمندی های ایران برای برهه زمانی مشخص و محدودی بکار گرفته شود. بکارگیری این توانمندی ها در پایگاه همدان انجام شد و پایان یافت.
دبیر شورای عالی امنیت ملی تاکید کرد: روابط راهبردی میان ایران و روسیه پایان نیافته است. اما این عملیات به شکل طبیعی یک عملیات محدود بود و پایان یافت. روزی که این عملیات شروع شد ما توافق کرده بودیم که این عملیات چند روز بیشتر به طول نیانجامد.
* همکاری نظامی میان ایران و روسیه بر اساس تحولات میدانی سوریه
شمخانی در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است ما بار دیگر شاهد استفاده روسیه از پایگاه هوایی همدان باشیم، گفت: همانطور که این نوع همکاری نظامی میان ایران و روسیه بر اساس تحولات میدانی سوریه بوده است، از سرگیری این نوع از همکاری در آینده نیز به تحولات میدانی در سوریه بستگی دارد. از این رو ممکن است بار دیگر در این زمینه با روسیه همکاری صورت گیرد.
وی خاطرنشان کرد: ما به عنوان جمهوری اسلامی ایران همواره سیاست اصولی مان بر این اساس بوده است که دولت ها باید بدون مداخله گری بیگانگان به کار خود ادامه دهند. ما هرگونه مداخله از جانب بیگانگان را مغایر با مصالح منطقه خود تلقی می کنیم. ما اگر بخواهیم به تاریخ مراجعه کنیم می بینیم که در پیام تاریخی امام خمینی (ره) به اتحاد جماهیر شوروی در آستانه فروپاشی اش این بود که عزت و کرامت روسیه در دنباله روی از غرب نیست. امروز ما می بینیم که روسیه شیوه ای مستقل از غرب در پیش گرفته است. چنانچه ما این مساله را با سیاست های دنباله روانه گورباچف و یلتسین مقایسه کنیم می بینیم که سیاست های جدید روسیه را از شرایط زیان بار گذشته خارج کرده است.
* امیدواریم سخنان اخیر مقامات ترکیه عملی شود
دبیر شورای عالی امنیت ملی درباره سفر اخیر وزیر خارجه ترکیه به ایران و روابط میان دو کشور ایران و ترکیه گفت: در حادثه اخیر ترکیه، ما معتقد بودیم که دولت ترکیه یک دولت قانونی و منتخب مردم محسوب می شود و این امر حتی پس از کودتای نافرجام نیز ثابت شد. طبیعتا این دولت مردمی باید با قوت به کار خود ادامه دهد. این اعتقاد ماست. این رویکرد ما در حالی است که ما در برخی مسائل منطقه با ترکیه اختلاف نظر هم داریم. این حادثه منجر به آن شد که دوستان ما در ترکیه به این نتیجه برسند که بسیاری از کشورهای غربی و عربی نمی پسندند که ترکیه یک کشور همسایه و دوست برای سوریه باشد. در این چارچوب به نظر می رسد سخن نخست وزیر ترکیه در حال به وقوع پیوستن است. ترکیه در کنار حفظ استقلال خود و مخالفت با برنامه های بیگانگان که به دنبال برهم زدن ثبات منطقه هستند، می خواهد به ثبات سوریه کمک کند. از این رو امیدواریم این سخنان که بر زبان مسئولان ترک جاری می شود به صورت عملی محقق شود.
شمخانی گفت: ما هم اکنون در ایران با ترکیه همکاری می کنیم تا این مساله به صورت عملی محقق شود. ما دغدغه های مشترکی با ترکیه در جهان اسلام داریم و امیدواریم که ترکیه اجازه ندهد که دیگران با سواستفاده از این دغدغه ها اقدام به برهم زدن امنیت منطقه کنند. این دغدغه ها از تلاش برای برهم زدن امنیت برخی کشورهای منطقه یا تشکیل ائتلاف میان برخی از این کشورها ناشی شده است. امیدواریم که با یکدیگر به راه حل های مشترک دست پیدا کنیم و به یکدیگر کمک کنیم این راه حل ها به صورت عملی پیاده شود.
دبیر شورای عالی امنیت ملی تصریح کرد: در مورد مساله سوریه ما از ترکیه می خواهیم که اجازه ارایه هیچگونه کمک نظامی به گروه های تروریستی را ندهد و در نابودکردن گروه های تروریستی مشارکت کند. همچنین امیدواریم که مرزهای خود را بر روی تروریست ها ببندد و در گفتگوی سوری-سوری کمک کند. تمام این مسائل این امکان را برای ما فراهم می کند که با یکدیگر همکاری کنیم و برای تحقق این مسائل با طرف ترک همکاری داشته باشیم.
* مستشاران نظامی ایران چکیده تجربه 37 ساله مبارزه با تروریسم را در اختیار عراق می گذارند
در ادامه گفتگو مساله روابط ایران و عراق و سفر اخیر سلیم الجبوری رئیس پارلمان عراق به ایران مطرح شد؛ شمخانی در پاسخ به این سوال که آیا با توجه به رابطه نزدیکی که ایران با برخی جریان ها دارد تهران در حل و فصل اختلافاتی که میان سلیم الجبوری رئیس پارلمان و خالد العبیدی وزیر دفاع بروز کرده است نقش آفرینی خواهد کرد، گفت: ایران در حل و فصل اینگونه اختلاف ها مشارکت کرده است. ایران با کمک دولت عراق جنبش طائفه گرایانه ای که در بغداد رخ داده بودرا پایان داد. این جنبش برای بر هم زدن ثبات عراق شکل گرفته بود. ایران همچنین در حل و فصل اختلاف ها میان برادران سنی مان در عراق نیز همواره نقش آفرینی کرده است. معتقدیم که برادران سنی ما جزء جدایی نشدنی از مدیریت صحیح حکومت در عراق هستند.
شمخانی افزود: ایران جریان های میانه رو اهل سنت را به هم نزدیک کرده و اجازه نداده است که اختلاف های مقطعی یا شخصی موجب شکست تفکرات میانه رو سنی شود. این تفکرات در افرادی چون خالد العبیدی وزیر دفاع و سلیم الجبوری رئیس پارلمان عراق نمود یافته است. هر دو این افراد از تشکل اهل سنت هستند و هر دو نیز میانه رو هستند از همین رو ما با هدف حفظ ثبات عراق نقش خود را در این خصوص ایفا می کنیم و تلاش می کنیم گام هایی برای پیشبرد فرایند سیاسی برداریم. ما پیش از این نیز در این خصوص تلاش کرده ایم و همه از این مساله آگاه هستند. امروز یکی از مهم ترین عوامل پسرفت داعش در جذب نیروها و عناصر جدید این است که در عراق و سوریه به آنها ضربات سنگینی وارد شده است. اگر هزینه هایی که جمهوری اسلامی ایران در این زمینه داده است نبود این مساله محقق نمی شد. شما در ایران می بینید که به صورت مستمر شهدایی که در ماموریت های مستشاری به شهادت میرسند تشییع می شوند. ما از طریق مستشاران نظامی خود برای مبارزه با داعش کمک ارائه می کنیم. مستشاران نظامی ما چکیده تجربه 37 ساله مبارزه با تروریسم در داخل و خارج از کشور را در اختیار آنها می گذارند. ما همه این تجارب خود را در اختیار نیروهای عراقی قرار داده ایم. از این رو جمهوری اسلامی ایران با اعزام مستشاران نظامی از عراق برای مبارزه با تروریسم حمایت کرده است. ما از اربیل و بغداد حمایت کردیم. در زمینه سیاسی ما برای ایجاد همبستگی و دوستی میان برادران کُرد، اهل سنت و شیعه در زیر پرچم عراق واحد تلاش کردیم.
* حضور ایران در عراق به درخواست رسمی و علنی مسئولان شیعه، سنی و کرد عراقی
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه سیاست هایی که شما در مورد عراق در پیش گرفته اید باعث شد که در تابستان امسال راهپیمایی هایی در بغداد علیه ایران انجام شود، آیا شما در اتخاذ سیاست های خود در عراق به اعتراض های اینچنینی توجه می کنید؟ گفت: در واقع این اعتراض ها ربطی به مخالفت با ایران نداشت . برخی از سفارتخانه هایی که در عراق فتنه انگیزی می کنند و برخی کشورها که متاسفانه نمی خواهند عراق سر و سامان بگیرد تلاش کردند این راهپیمایی ها را به اعتراض هایی علیه ایران تبدیل کنند. چیزی از این قبیل راهپیمایی ها در آنجا وجود نداشت. شعارهای ضد ایرانی هرچند که از سوی معترضان سر داده می شد اما این شعارها را صرفاً دو یا سه یا چهار نفر نفوذی سر می دادند. این افراد با هدف فتنه انگیزی دست به چنین اقدام هایی می زدند. اما این فتنه سریعاً خاموش شد و هیچ اثری از آن باقی نماند. وجود ایران در عراق به صورت های مختلف بر اساس درخواست رسمی و علنی تمامی مسئولان عراقی چه شیعه، چه کرد و چه سنی صورت گرفته است.
دبیر شورای عالی امنیت ملی در پاسخ به این سوال که آیا سردار قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس، فرماندهی عملیات آزاد سازی موصل را بر عهده خواهد داشت، تصریح کرد: در عراق، ما فرماندهان بزرگی داریم که در زمان جنگ ایران و عراق در سازمان بدر علیه صدام می جنگیدند. پاکسازی فلوجه در مقایسه با پاکسازی شهر الرمادی مبتنی بر ویران کردن نبود بلکه مبتنی بر پاکسازی تروریست ها و جدا کردن تروریست ها از صفوف ملت بود در پاکسازی فلوجه از تاسیسات زیربنایی شهر به شدت محافظت به عمل آمد درست بر عکس آنچه در شهر الرمادی رخ داد. در نبرد آزادسازی موصل جمهوری اسلامی ایران خدمات مستشاری خود را بر مبنای درخواست مسئولان نظامی و سیاسی عراق ارائه خواهد کرد. ما این امر را وظیفه خود می دانیم زیرا تروریسم حد و مرز نمی شناسد. علت همکاری میان روسیه و ایران نیز ناشی از همین امر است. تروریسمی که در مکتب وهابیت و با پول وهابیت نشأت گرفته است در پشت مرزهای عراق یا مرزهای سوریه متوقف نمی شود. ما شاهد توسعه تفکر و عملیات تروریستی در فرانسه بودیم. ما انفجارهایی که در بلژیک و آلمان صورت گرفت را دیده ایم از این رو نمی توانیم در مقابل این حوادث دست بسته باقی بمانیم. در نتیجه پیش از اینکه این حوادث درکشور ما رخ دهد ما باید به صورت پیشگیرانه جلوی هرگونه آثار منفی را بگیریم.
* حضور مستشاری ایران در یمن یک ادعای تبلیغاتی بزرگ است
شمخانی در پاسخ به این سوال که آیا شما در یمن مستشار نظامی دارید، گفت: این یک ادعای تبلیغاتی بزرگی است. من طی 18 ماه گذشته به عناوین خبری ای که رسانه های سعودی منتشر می کنند می نگرم می بینم که آنها همیشه می گویند تعدادی از مستشاران ایرانی در یمن را بازداشت کرده اند اما آنها نتوانسته اند حتی یک تن از آنها را در رسانه ها نشان دهند. این خود دلیلی بر آن است که چیزی از این قبیل وجود ندارد. اما ما از هر مظلومی دفاع می کنیم. ما از ملت مظلوم بحرین، ملت مظلوم سوریه، ملت عراق اعم از کردها، اهل سنت و شیعیان دفاع می کنیم ما همچنین از ملت یمن نیز دفاع می کنیم. ملت یمن یک ملت بسیار فقیر است. هجده ماه پیش عملیات پیاپی با بکارگیری مدرن ترین تسلیحاتی که سعودی ها از همپیمانان غربی اشان دریافت کرده اند علیه ملت یمن به راه افتاد. همان همپیمانان غربی که خود عملیات های سعودی را محکوم کردند.
شمخانی ادامه داد: 6 میلیون یمنی زیر خط فقر زندگی می کردند این تعداد هم اکنون افزایش یافته است و به 13 میلیون تن رسیده است. چرا؟ چرا باید امنیت یمن به این شکل برهم زده شود. آیا راه حل دیگری وجود ندارد. ما طی دو روز گذشته دیدیم که چگونه یمن شاهد راهپیمایی های بسیار گسترده بود، راهپیمایی هایی که در کل منطقه نظیر نداشت. این راهپیمایی بی نظیر برای حمایت از تدابیر سیاسی اخیر که گروه های انقلابی مانند جنبش انصارالله و دیگران اتخاذ کرده اند برگزار شد. این راهپیمایی برای حمایت از اعلام تشکیل شورای عالی سیاسی برای اداره یمن انجام شد.
دبیر شورای عالی امنیت ملی ادامه داد: ما از همه کشورها می خواهیم که بمباران های یکجانبه، ویران کردن زیرساخت های یمن، کشتار و از بین بردن نسل ها را که متاسفانه توسط یک کشور عرب مسلمان صورت می گیرد محکوم کنند. مسلماً روسیه می تواند در این زمینه قدرتمندانه حضور یابد. روسیه نیز باید به عنوان یک کشور موثر در سازمان ملل متحد حمایت بیشتری از ملت یمن انجام دهد. روسیه می تواند بیش از گذشته نقش فعال تری برای دفاع از ملت یمن ایفا کند. ما هم اکنون شاهد آن هستیم که بخشی از شهر عدن تحت سیطره تروریسم قرار دارد و در دست سازمان القاعده است. تداوم بمباران یمن موجب فقیرتر شدن ملت یمن می شود و باعث رشد و گسترش تروریسم خواهد شد.
* ائتلاف عربی وجود خارجی ندارد و سعودی تنها مانده است
شمخانی تصریح کرد: این عملیات نظامی که علیه یمنی ها صورت می گیرد سرنوشتی جز شکست نخواهد داشت. حضور گسترده مردمی در صنعا بدون هیچگونه پوشش هوایی نشان می دهد که عملیات نظامی سعودی ها علیه ملت یمن به هیچ وجه کارآمد نبوده است. از این رو هرگونه دولتی که بر اساس رای مردم در صنعا تشکیل شود مورد حمایت ما خواهد بود و ما به آن دولت کمک خواهیم کرد تا این دولت بتواند مشکلات ملت یمن را حل کند و با کشورهای منطقه ارتباط برقرار کند و به صورت بین المللی به رسمیت شناخته شود.
دبیر شورای عالی امنیت ملی در پاسخ به این سوال که حتی اگر حمایت های شما از دولت جدید صنعا باعث افزایش تنش با ائتلاف عربی به رهبری سعودی شود باز هم از این دولت حمایت خواهید کرد، گفت: ائتلاف عربی که وجود خارجی ندارد. در واقع سعودی تنها مانده است و امروزه به نام ائتلاف عربی عملیات نظامی را رهبری می کند. حتی امارات متحده عربی که از نزدیک ترین کشورها به سعودی است از ادامه حضور نظامی در یمن کنار کشیده است.
* فهرست بلند بالایی از اقدام های سعودی علیه ایران وجود دارد
شمخانی ادامه داد: سعودی هر کاری که می توانست علیه ایران انجام داده است. توانمندی های جهان اسلام باید بر مشکلات اساسی که جهان اسلام با آن دست و پنجه نرم می کند متمرکز شود اما بخشی از این توانمندی ها برای تشکیل گروه های تکفیری به کار گرفته می شود گروه هایی که باعث ایجاد تفرقه های خونین میان کشورهای جهان اسلام می شوند و این امر تنها به افزایش تنش میان این کشورها منتهی می شود. برخی کشورها گروه های تکفیری را ایجاد و از آنها حمایت می کنند و آنها را مورد پشتیبانی مالی قرار می دهند که این مساله منجر به دامنه افراط گرایی و تندروی در منطقه شده است. در نتیجه برخی کشورهای اسلامی امنیت برخی دیگر از کشورهای اسلامی را به خطر می اندازند.
وی با بیان اینکه متاسفانه فهرست بلند بالایی از اقدام های سعودی علیه ایران وجود دارد که نشان می دهد سعودی در عراق و سوریه علیه ایران اقدام انجام داده است، عنوان کرد: سفارتخانه های عربستان در سراسر جهان علیه ما تبلیغ می کنند. سعودی با توافق هسته ای به مقابله برخاست و در مناطق جنوبی و شرقی، جنوب غربی و شمال غربی تلاش می کند که امنیت ایران را بر هم بزند. عربستان با برخی از عناصر ضد انقلاب و تروریست همپیمان شده است. عربستان به امنیت و عزت حجاج ما در مراسم حج توجهی نشان نمی دهد. سعودی به خاطر حادثه منا معذرت خواهی نکرد. این ها بخشی از فهرست بلندبالای اقدام های ضد ایرانی سعودی است، با وجود این اقدام ها ما خویشتنداری کرده ایم زیرا راهبرد ما اینگونه نیست که در چنین دام هایی که طرف ثالث برای ما گسترده است بیافتیم طرفی که مصالح آنها در حدوث درگیری میان ماست.
* میانجیگری کشورها بین ایرن و عربستان
شمخانی در پاسخ به این سوال که آیا راه گفتگو میان ایران و عربستان بسته شده است، گفت: نه راه گفتگو میان ایران و عربستان بسته نیست. ما باب گفتگو را با هیچ کشوری به جز رژیم غاصب اسرائیل نمی بندیم. ما حتی با آمریکا نیز گفتگو کرده ایم اما آمریکایی ها به پیمان های خود پایبند نبودند و تعهدات شان در توافق هسته ای زیر پا گذاشتند. البته ما انتظار چنین مساله ای را داشتیم اما با این حال با آنها به گفتگو پرداختیم. بسیاری برای میانجیگری آمدند تا ما مذاکره با سعودی را آغاز کنیم. برخی کشورها که روابط خوبی با عربستان داشتند از جمله کشورهای منطقه، کشورهای اسلامی و غیر اسلامی احساس می کردند که می توانند برای آغاز مذاکرات بین ایران و عربستان میانجیگری کنند. اما عربستانی ها به صورت مستقیم با این میانجیگری ها مخالفت کردند.
وی افزود: هم اکنون میان ما و سعودی هیچ گفتگویی وجود ندارد و میان ما تنها اظهارات مخالف یکدیگر رد و بدل می شود. ما شاهد عملکرد غیرعقلانی سعودی ها هستیم، آنها علیه ما تبلیغات رسانه ای انجام می دهند و به اتهام زنی علیه ما می پردازند.
* آمریکایی ها به برجام پایبند نیستند
دبیر شورای عالی امنیت ملی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه با توجه به اینکه شما از نقض عهد آمریکا در توافق هسته ای سخن می گویید آیا هم اکنون می توان گفت توافق هسته ای که میان ایران و کشورهای پنج به علاوه یک منعقد شده است در معرض آن است که به شکست بیانجامد؟ اظهار داشت: این را تنها من نمی گویم بلکه غربی ها نیز همین حرف را می زنند. سایر اعضای گروه پنج به علاوه یک می گویند چنانچه آمریکایی ها به نقض توافق هسته ای ادامه دهند اساس این توافق را تضعیف می کنند. آمریکایی ها باید مسئولیت این مساله را بپذیرند. فهرستی از اقدام های آمریکا که با روح برجام منافات دارد وجود دارد و نشان می دهد که آمریکایی ها به برجام پایبند نیستند.
شمخانی ادامه داد: آنها می گویند هر کس که به ایران برود و بعد از آن بخواهد به آمریکا سفر کند باید روادید بگیرد این مساله با روح برجام و ماده نوزدهم برجام منافات دارد. در کنگره آمریکا و سنای آمریکا همچنان به نفع قوانین ضد ایرانی رای می دهند و تلاش می کنند تا تحریم های جدیدی علیه ایران وضع کنند. دولت آمریکا پیام هایی علنی به ما می دهد اما در نهان بانک های آمریکایی و وزارت خزانه داری آمریکا پیام های متناقضی را به کشورها می دهند. آنها به شکل های مختلف برای برهم زدن روند کار بانک های ایرانی تلاش می کنند و می کوشند بانک های ایرانی را برای سرمایه گذاران ناامن کنند. آمریکا باید بداند که در عملکرد خود باید صداقت بیشتری به خرج دهد. زیرا دولت اوباما وقت چندانی ندارد و پیش از آنکه دوره ریاست جمهوری اوباما به پایان برسد باید زمینه را به گونه ای فراهم کند که دولت آتی آمریکا با صداقت رفتار کند. متاسفانه نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در تبلیغات انتخاباتی شان به گونه ای سخن می گویند که با توافق هسته ای تناقض دارد.
* از پیامدهای برهم زدن برجام نمی ترسیم
دبیر شورای عالی امنیت ملی در پاسخ به آخرین سوال مبنی بر اینکه اگر آمریکا به نقض برجام ادامه دهد گزینه های پیش روی ایران چه خواهد بود، خاطرنشان کرد: رهبر معظم انقلاب در سخنرانی اخیر خود به این موضوع اشاره کرده است و گفته است اگر آمریکایی ها برجام را پاره کنند ما برجام را به آتش می کشیم. ما گزینه های متعددی برای مقابله با نقض برجام از سوی آمریکا داریم.
شمخانی تصریح کرد: دولت ایران از پیامدهای برهم زدن برجام ترسی ندارد. چنانچه ما بین استقلال ایران و تبعیت ایران از منویات آمریکا قرار بگیریم مسلماً ما به هر قیمتی که شده راهی را که به استقلال ایران منتهی می شود در پیش خواهیم گرفت.
