اواخر فروردین ماه 95 پس از مجوز وزارت خزانه‌داری آمریکا به بوئینگ برای مذاکره با ایران، مدیران شرکت بوئینگ تمایل خود را برای سفر به ایران و مذاکره با شرکت‌های هواپیمایی ایرانی اعلام کرده و سری‌های جدید هواپیماهای 737، 787 و 777 را برای فروش به ایران پیشنهاد دادند.
در این مذاکرات همچنین چگونگی همکاری‌های آتی شرکت بوئینگ با ایران مورد بحث و گفت‌‌و‌گو قرار گرفت و نمایندگان بوئینگ نیز هواپیماهای قابل ارائه خود را برای فروش به شرکت‌های هواپیمایی ایران را عرضه کردند.
تیم اعزامی بوئینگ به ایران متشکل از مدیر فروش منطقه‌ای این شرکت، مدیر منطقه‌ای بوئینگ، مسئولان سرویس خدمات و پشتیبانی و فاینانس بودند و در جلسه با مدیران خطوط هوایی ایران روش‌های همکاری دوطرف مورد بحث و بررسی قرارگرفت.
نمایندگان بوئینگ این اطمینان را به شرکت‌های هواپیمایی ایرانی دادند که با انعقاد قرارداد با ایرلاین‌های ایرانی برای موارد گفته شده پشتیبانی لازم را انجام دهند، ضمن اینکه بعد از توافق ژنو مواردی از همکاری‌های موردی بین شرکت بوئینگ و برخی از شرکت‌های هواپیمایی ایرانی صورت گرفته است و در حال حاضر این همکاری‌ها ادامه دارد.
این در حالی است که دو هفته پس از این موضوع یک مقام مسئول در شرکت هواپیمایی بوئینگ خبر داد که مجوز آمریکا به این شرکت برای فروش قطعات یدکی هواپیما به ایران تا پایان ماه جاری میلادی تمدید شده است.
وی گفت: اگر چه فروش هواپیما به ایران شامل قوانین تحریم می‌شود اما مجوزی از سوی دولت آمریکا برای تامین قطعات ایمنی پرواز برای ایران در اختیار داریم. این مجوز توسط اداره خزانه داری آمریکا در آوریل سال ۲۰۱۴ میلادی در راستای انجام مذاکرات هسته ای ایران و ۱+۵ به شرکت بوئینگ برای فروش قطعات یدکی به هواپیماهای غیر نظامی داده شده بود که بار دیگر تمدید شده و تا پایان ماه جاری میلادی معتبر است.
مارتین بنتروت به این نکته اشاره کرد که فروش قطعات به ایران درآمد ناچیزی را برای شرکت بوئینگ دربر دارد.
این در حالی است که پنجشنبه گذشته مجلس نمایندگان آمریکا طی یک رای‌گیری شفاهی دو متمم در این زمینه که به لایحه بودجه خدمات مالی پیوست شده بود را تصویب کردند.
پیتر روسکام نماینده اهل ایلینوی که تهیه کننده این متمم ها بود نیز می گوید: "این هواپیماهای مسافربری ممکن است مورد استفاده سپاه پاسداران ایران قرار گیرد و دادن این نوع هواپیماها به ایران، که هنوز بزرگترین حامی دولتی تروریسم در جهان است، به این معنی است که کالایی در اختیار آنها می گذاریم که می تواند برای مقاصد نظامی استفاده شود !"
وی ادعا کرد "می توان هواپیماهای بوئینگ را طوری بازطراحی کرد که ۱۰۰ موشک بالستیک یا ۱۵ هزار گلوله آر‌پی‌جی را حمل کنند."
اگر طرح تازه در کنگره تبدیل به قانون شود - یعنی رئیس جمهور آمریکا آن را امضا کند - می تواند بر سایر شرکت هایی که قصد فروش هواپیما به ایران را دارند اثر بگذارد چون تقریبا همه جت های امروز حاوی بیش از ۱۰ درصد قطعات آمریکایی هستند و بنابراین به مجوز صادراتی آمریکا نیاز دارند.
ایران قراردادی برای خریداری ۱۰۰ فروند هواپیمای اروپایی ایرباس امضا کرده اما ایرباس می‌گوید اجرای این قرارداد کندتر از حد انتظار پیش می‌رود. آن قرارداد هم نیازمند مجوز صادراتی از آمریکاست.
به گزارش رویترز براساس تفاهمی که میان ایران و بوئینگ امضا شده قرار است ایران ۸۰ هواپیما را بخرد و ۲۹ هواپیمای دیگر را با حمایت بوئینگ اجاره (لیسینگ) کند و تحویل آنها قرار است از ۲۰۱۷ شروع شود و تا ۲۰۲۵ ادامه یابد.
واکنش ایران
سخنگو و رییس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه ای وزارت امور خارجه در واکنش به مصوبه اخیر مجلس نمایندگان آمریکا به منظور جلوگیری از فروش هواپیماهای بویینگ به ایران،گفت: دولت آمریکا موظف است هرچه با برجام مغایرت داشته باشد را رفع کند.
بهرام قاسمی تاکید کرد: برای جمهوری اسلامی ایران عمل به تعهدات طرف مقابل اهمیت دارد و ما به مسائل داخلی آمریکا کاری نداریم و دولت ایالات متحده را مسئول اجرای تعهدات آن کشور می دانیم.
بدعهدی سیاستمداران و دولتمردان آمریکایی پس از برجام این بار با ممانعت فروش هواپیمای مسافربری به ایران وارد مرحله حساس و پیچیده‌ای شده در حالی که در پسابرجام دولت باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا،مدام تاکید کرده است هر گونه مصوبه ای که باعث تضعیف توافق اتمی با ایران شود را وتو خواهد کرد.
آمار بوئینگ
شرکت هواپیماسازی بوئینگ ۱۵۹ هزار و ۴۶۹ نفر کارمند در سراسر جهان دارد. درآمد این شرکت در سال ۲۰۱۴ بالغ بر ۷۸/ ۹۰ میلیارد دلار بود. این رقم اما در سال ۲۰۱۵ به ۱۱۴/ ۹۶ میلیارد دلار رسید و سود ۱۷۶/ ۵ میلیارد دلاری را عاید این شرکت کرد. این شرکت به‌طور متوسط سالانه ۷۴۵ فروند هواپیما تولید می‌کند. محصولات شرکت هواپیماسازی بوئینگ طیف نسبتا وسیعی را شامل می‌شود که در اینجا به معرفی مشهورترین و پرطرفدارترین نمونههای آن می‌پردازیم:
بوئینگ ۷۳۷
این هواپیمای متوسط با دو موتور جزو باریک پیکرترین نمونههای شرکت بوئینگ است و بین ۸۵ تا ۲۱۵ مسافر گنجایش دارد. نسل‌های نوین‌تر آن شامل ۷۰۰-۷۳۷، ۸۰۰-۷۳۷ و ER۹۰۰-۷۳۷ است. از این مدل از زمان ساخت و اولین پرواز آن در سال ۱۹۶۷ تا امروز ۸ هزار و ۸۸۰ فروند به ایرلاین‌های سراسر جهان تحویل داده شده است و ۴ هزار و ۴۱۷ سفارش نیز هنوز در دست ساخت است.
بوئینگ ۷۸۷
بوئینگ ۷۸۷ هواپیمایی است پهن پیکر و طویل که ظرفیت ۲۴۲ تا ۳۳۵ مسافر را دارد. وجود سازه‌های ترکیبی در بدنه آن باعث شده تا از لحاظ مصرف سوخت کاراترین نوع هواپیمای شرکت بوئینگ باشد. اولین نمونه آن در سال ۲۰۱۱ به بازار تحویل داده شد و تا ژانویه ۲۰۱۶ از ۶۲ مشتری هزار و ۱۴۳ فروند سفارش دریافت شده است. در سال‌های ابتدایی پرواز مشکلات فنی برای آن به وجود آمد که باعث شد کلیه پروازهای آن در آمریکا ممنوع شود. پس از اصلاحات فنی در سال ۲۰۱۳ تمامی مدل‌ها به فعالیت بازگشتند.
بوئینگ ۷۷۷
این هواپیما بزرگترین هواپیمای دو موتوره جهان است که گنجایش ۳۱۴ تا ۴۵۱ مسافر را دارد. این هواپیما که برای نخستین بار در سال ۱۹۹۴ به بازار تحویل داده شد، بین ۹ هزار و ۶۹۵ کیلومتر تا ۱۷ هزار و ۵۹۴ کیلومتر توان پرواز بدون فرود دارد. هدف از ساخت این هواپیما رفع معایب و ترکیب مزایای دو مدل ۷۶۷ و ۷۴۷ بوده است. مدل‌های ۲۰۰-۷۷۷ و ER۲۰۰-۷۷۷ و ۳۰۰-۷۷۷ و ER۳۰۰-۷۷۷ و LR۲۰۰-۷۷۷ به ترتیب در سال‌های ۱۹۹۵، ۱۹۹۷، ۱۹۹۸، ۲۰۰۴ و ۲۰۰۶ به بازار معرفی شدند که تفاوت آنها علاوه بر اندازه بلندتر نسبت به مدل اولیه (۱/ ۱۰ متر) تجهیزات پیشرفته‌تر الکتریکی و کامپیوتری در آنها بود. تا امروز ۶۰ مشتری تعداد هزار و ۸۹۱ فروند سفارش داده‌اند که هزار و ۳۶۷ فروند از سوی بوئینگ تاکنون به آنها تحویل داده شده است. پرواز سال ۲۰۱۳ هواپیمایی آسیانا با این مدل که به تصادف هوایی مرگباری ختم شد، اولین شکست آن طی ۱۸ سال پرواز به شمار می‌رود.
بوئینگ ۷۴۷
مدل ۷۴۷اولین هواپیمای پهن پیکر جهان است که لقب «ملکه آسمان» را به آن داده‌اند. از ۱۹۶۸ تولید آن آغاز شده و تا کنون هزار و ۵۲۰ فروند از این هواپیما ساخته شده است و مدل‌های سری ۸-۷۴۷ هنوز ۱۹ سفارش تکمیل نشده دارد. مدل‌های ۱۰۰-۷۴۷ و ۲۰۰-۷۴۷ و ۳۰۰-۷۴۷ که بین سال‌های ۱۹۶۷ تا ۱۹۸۲ ساخته شدند بین ۲۴ تا ۸۳ میلیون دلار قیمت دارند در حالی که نمونههای جدیدتر I۸۱-۷۴۷ و F۸-۷۴۷ که در سال‌های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ به بازار تحویل داده شدند حدود ۳۵۰ میلیون دلار به فروش می‌روند. نمونه اولیه و اصلی آن دوونیم برابر بزرگ‌تر از بوئینگ ۷۰۷ ساخته شده بود. مدل ۴۰۰-۷۴۷ محبوب‌ترین مدل آن بوده و تا ۹۲۰ کیلومتر بر ساعت سرعت دارد و قادر است بدون فرود مسافتی بین ۸ هزار و ۳۵۰ تا ۱۳ هزار و ۴۵۰ کیلومتر را طی کند. این هواپیمای ۴ موتوره گنجایش ۵۲۴ مسافر را دارد و طراحی آن به نحوی است که می‌توان با تخلیه صندلی‌ها از تالار هواپیما از آن به‌عنوان هواپیمای باربری استفاده کرد.
بوئینگ ۷۶۷
از سال ۱۹۸۲ کار خود را آغاز کرد و مدل‌های دیگر آن F۳۰۰-۷۶۷، ER۳۰۰-۷۶۷، ۴۶-KC و ۷۶۷-KC در سال‌های ۱۹۹۵، ۲۰۰۳، ۲۰۰۵ و ۲۰۱۵ به بازار معرفی شدند. نمونه F۳۰۰-۷۶۷ در سال ۲۰۱۳ در قیمت ۱۸۸ میلیون دلار به فروش رفت. بسته به مدل آن گنجایش ۱۸۱ تا ۳۷۵ مسافر را دارد و بین ۷ هزار و ۱۳۰ تا ۱۱ هزار و ۸۲۵ کیلومتر دامنه پرواز بدون فرود آن است. برای این هواپیمای پهن پیکر تا کنون از ۷۴ مشتری هزار و ۱۶۳ سفارش ثبت شده که هزار و ۸۳ فروند آن تاکنون ساخته و تحویل داده شده است.
