پایگاه اینترنتی المانیتور در گزارشی به برکناری "حسین امیرعبداللهیان،" معاون پیشین عربی آفریقایی وزارت خارجه ایران، پرداخت و نوشت: وقتی "محمدجواد ظریف،" وزیر خارجه ایران، هفته گذشته به نروژ و آلمان سفر کرد تا علاوه بر دیدار با مقامات اروپایی، مذاکراتی نیز با همتای امریکایی خود داشته باشد، در کمال تعجب "حسین جابری انصاری" در تمام عکسهای مخابره شده همراه با ظریف دیده شد.
کمی بعد در 19 ژوئن (30 خرداد) دلیل همراهی جابری انصاری و ظریف آشکار شد و او رسما معاونت عربی آفریقایی وزارت خارجه ایران را برعهده گرفت.
المانیتور در گزارش اخیر خود مینویسد: وزیر خارجه ایران در نشست هفته گذشته در اسلو نشان داد که پیش از گذشته در خصوص پرونده سوریه اختیار دارد و ممکن است ایران آماده نشان دادن انعطاف بیشتری در قبال یک راهحل سیاسی باشد.
"جان کری،" وزیر امور خارجه آمریکا، نیز پس از پایان دیدار دو جانبه با ظریف اعلام کرد: امیدوارم بتوانیم فضایی سیاسی بگشاییم تا یکی از مهمترین چالشهای پیچیده بینالمللی –اشاره به بحران سوریه- که دستکم یک نسل است با آن مواجه هستیم، حل و فصل شود.
برخی رسانهها این اقدام محمدجواد ظریف را علامتی از تلاش وزارت خارجه برای "ورود متفاوت" به پروندههای منطقهای عنوان کردند که بتواند در چند ماه باقیمانده از عمر دولت "باراک اوباما،" رئیس جمهور آمریکا، مذاکرات دیگری در خصوص مسائل منطقهای با حضور ایران برگزار نماید.
برخی دیگر نیز این اقدام ظریف را نشاندادن چراغ سبزی به سران رژیمهای عربی منطقه در خصوص مواضع امیرعبداللهیان دانستهاند که چندی پیش روزنامه مستقبل در اواسط فروردین ماه مدعای آن شده بود. مستقبل ادعا کرده بود: منابع رسمی ایران علت تصمیم به برکناری امیرعبداللهیان را حسن نیت تهران مقابل اعراب در جهت تقویت روابط با آنها عنوان کردهاند.
این روزنامه ادامه داد: از آنجا که امیرعبداللهیان از مسئولان ایرانی در پروندههای عربی خاورمیانه مانند پرونده عراق و سوریه محسوب میشود، تصمیم به برکناری وی میتواند اقدام مثبتی در تقویت روابط با اعراب محسوب شود.
انصاری جایگزین "حسین امیرعبداللهیان" شد که به زبان عربی و انگلیسی تسلط کامل داشت و از سال 2011 (1390) در سمت معاونت عربی آفریقایی وزارت خارجه ایران مشغول به کار شد. هنوز هیچ دلیلی برای ترفیع شغل انصاری که پیش از این سخنگوی وزارت خارجه ایران بود از سوی مقامات ایرانی ذکر نشده است. بسیاری از مطبوعات و رسانههای محافظهکار ایران از این جابهجایی شگفتزده شدند.
یکی از خبرگزاریهای ایران در این باره نوشت: امیرعبداللهیان نمونه کاملی از "یک دیپلمات انقلابی" بود و ایران به حضور دیپلماتهایی مانند او نیاز دارد تا در پای میز مذاکرات از حق کشور کوتاه نیاید.
اینکه چرا امیرعبداللهیان دقیقا زمانی از سمت خود برکنار شد که مذاکرات بر سر پایان دادن به بحران سوریه و یمن جدی شده بود، خود جای سوال دارد. در مقاله این خبرگزاری ایرانی هیچ انتقادی به جابری انصاری وارد نشده و آمده است: بدون شک انصاری دارای توانمندیهای دیپلماتیک بسیاری است، همانطور که در گذشته نشان داده، مردی بزرگ و قابل احترام است.
از زمان آغاز درگیریهای داخلی سوریه، امیرعبداللهیان نقش پررنگی در بیان و اجرایی کردن سیاست ایران در قبال این کشور ایفا کرد. او در برخی مذاکرات حل بحران سوریه به نمایندگی از محمدجواد ظریف حضور داشت. ممکن است تغییر سمت معاونت عربی آفریقایی وزارت خارجه ایران در شرایط کنونی که گامهای جدیدی برای پایان دادن به بحران سوریه برداشته شده است، نتایج منفی به همراه داشته باشد.
هنگامیکه در ماه آوریل (30 روز منتهی به 11 اردیبهشت) نخستین زمزمههای برکناری امیرعبداللهیان به گوش رسید، روزنامه لبنانی "مستقبل، نزدیک به جریان 14 مارس، از این تغییر استقبال کرد و نوشت: "امیرعبداللهیان از کار برکنار میشود!"
این روزنامه لبنانی در گزارش نخست خود با اشاره به سیاست تازه دولت "حسن روحانی،" رئیس جمهور ایران، برای نزدیکتر شدن به اعراب، مدعی شد اتحاد شیخ نشینها در کنار عربستان، دلیل این تصمیم بوده است.
به ادعای این روزنامه، ممالک عربی خلیج فارس برای تأمین امنیت و آرامش ناگزیر از پذیرش ریاست بنی سعود بودند؛ ایران اما در برابر این اتحاد منزویتر از همیشه(!) چارهای جز نزدیکی دوباره به همسایگان جنوبی نداشته است! جالبترین بخش ادعای مستقبل آنجا بود که این روزنامه لبنانی در خصوص امیرعبداللهیان مطرح کرد. بر اساس این گزارش، روحانی خیال دارد برای اثبات "حسن نیت،" امیر عبداللهیان را از کار برکنار کند! یک برکناری آن هم در این سطح، آن هم فقط برای اثبات حُسن نیت برای شروع مذاکرات!
وزارت خارجه ایران ، امیرعبداللهیان را به عنوان سفیر این کشور در عمان انتخاب کرد؛ اما وی به دلیل برخی مشکلات شخصی و خانوادگی از پذیرش پست جدید امتناع کرد. سپس امیرعبداللهیان به عنوان مشاور محمدجواد ظریف برگزیده شد. "بهرام قاسمی" نیز به عنوان جانشین جابری انصاری، سخنگوی وزارت خارجه ایران انتخاب شد.