آیت‌الله محمدتقی مصباح‌یزدی رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام‌خمینی(ره) در دیدار با جمعی از اعضای منتخب دوره‌های طرح ولایت، با اشاره به اینکه امتیاز انسان از حیوانات این است که حرکت تکاملی انسان با آگاهی و انتخاب توأم است، ادامه داد: رشد جسمی بدون آگاهی نیز صورت می‌گیرد، همان گونه که در حیوانات نیز وجود دارد؛ اما آن حرکت تکاملی و رشدی که مخصوص انسان است، تکامل و رشدی است که همراه با آگاهی و قدرت انتخاب است.
آیت‌الله محمد تقی مصباح یزدی با اشاره به اینکه علم و آگاهی هر چند برای حرکت لازم است، اما به تنهایی عامل حرکت نیست، ادامه داد: گاهی انسان به چیزی علم دارد، اما انگیزه‌ای نسبت به آن ندارد؛ آن چه سبب حرکت و در واقع عامل محرک می‌شود، احساسات و عواطف است.
وی با اشاره به اینکه علم و انگیزه یا عبارت بهتر باورها و ارزش‌ها، دو عامل حرکت فرد و جامعه هستند، ابراز داشت: اختلاف رفتار جوامع نیز به همین دو عامل بستگی دارد؛ یا در نوع بینش و باور با هم فرق دارند و یا در نوع ارزش‌ها متفاوت هستند؛ در واقع می‌توان گفت که اختلاف فرهنگی دارند؛ چرا که ریشه فرهنگ، باورها و ارزش‌هاست، و از همین روست که برخی انسان را حیوان فرهنگی دانسته، فرهنگ را عامل امتیاز انسان از حیوان ذکر کرده‌اند.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم خاطر نشان کرد: اگر می‌بینیم کشوری با ملت ما سر دشمنی دارد و یا از ما بدشان می‌آید و در صدد ضرر رساندن و دشمنی با ایران بوده، دوست دارند جلوی قدرت و پیشرفت آن را بگیرند، به اختلاف آن‌ها با ملت ایران در همین دو عامل باز می‌گردد. یعنی یا نوع فکر و بینش آن‌ها با فکر و بینش ملت ایران نمی‌سازد، یا منافعشان را – که به آن میل و انگیزه دارند– در خطر می‌بینند، و لذا سر ناسازگاری با کشور ایران را دارند؛ از همین رو سعی می‌کنند در دو بعد فکری و انگیزشی ملت را تحت تأثیر قرار دهند.
وی با بیان اینکه دشمن قصد دارد فکر و انگیزه ملت ما را تحت تأثیر قرار دهد ادامه داد: دشمن از یک سو می‌خواهد بر فکر مردم ایران اثر بگذارد و چنین القاء کند که شما بدون سازش با غرب و آمریکا هیچ کاری نمی‌توانید بکنید و راه پیشرفت از غرب می‌گذرد و لاغیر، و از سوی دیگر سعی می‌کند با تهدید (اعم از حمله نظامی و تحریم)، انگیزه مردم را برای مقاومت و ایستادگی پایین بیاورد.
آیت‌الله مصباح یزدی با اشاره به اینکه دشمن تا حدود زیادی حتی در فکر برخی نخبگان مؤمن، متدین، و انقلابی نیز اثر گذاشته است، ادامه داد: همان‌طور که قبل از انقلاب، رزم آرا که یک نخست وزیر ظاهرا مقتدر و متظاهر به دین‌داری بود می‌گفت: مردم ایران لولهنگ نیز نمی‌توانند بسازند، بعد از انقلاب نیز برخی از نخبگان مؤمن که نظام و انقلاب را دوست دارند نیز چنین فکر می‌کنند که چاره‌ای جز سازش با آمریکا وجود ندارد؛ زیرا در غیر این صورت هر روز فاصله ما با غرب بیشتر می‌شود! و همه این‌ها اثر تبلیغات و القائاتی است که دشمن در فکر آن‌ها داشته است.
وی افزود: اگر در داخل کشور نیز خدای ناکرده مسئولینی باشند که باور کرده باشند چاره‌ای جز کنار آمدن با آمریکا و یا به عبارت بهتر باج دادن به آمریکا وجود ندارد، در واقع از دو حال خارج نیستند؛ یا فکرشان تحت تأثیر القائات دشمن قرار گرفته است، و یا از تهدیدات دشمنان (اعم از تحریم یا حمله نظامی) هراس دارند؛ از این رو توجیه می‌کنند و می‌گویند باید تعامل برد – برد داشته باشیم؛ البته از ابتدا نیز می‌گویند که توقع بیجا نباید داشت، چرا که معامله برد – برد بوده و آن‌ها نیز باید برد داشته باشند! آن‌ها معتقدند که چهل سال دشمنی کرده‌ایم، چه فایده‌ای داشته است؟ مگر قدرت آن‌ها را نمی‌بینید که به راحتی نفت 110 دلار را به 30 دلار می‌رسانند؟ لذا چاره‌ای جز تسلیم و سازش نداریم؛ و اگر چهل سال است احساسی برخورد کرده و دشمنی کرده‌ایم، اشتباه بوده است! در واقع اصل مطلب همین است، اما اسم آن را معامله برد –برد گذاشته‌اند.
آیت‌الله مصباح‌یزدی ادامه داد: البته چنین نیست که این افراد سوء نیت داشته باشند و یا خدای ناکرده عامل دشمن باشند و چه بسا واقعا خیرخواه کشور هم هستند، اما فکر یا انگیزه‌شان تحت تأثیر تبلیغات و سخنان دشمنان قرار گرفته است.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان اینکه کوتاه آمدن در برابر دشمن، گاه به خاطر ترس از تهاجم و تحریم دشمن است که انگیزه افراد را برای مقاومت تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ اظهار داشت: لذا گاهی این ترس در سخنان برخی نیز کاملا مشخص است و مثلا می‌گویند اگر این برجام و مذاکرات نبود، امروز جنگ شده بود!
رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام‌خمینی(ره) تقویت فکر صحیح همراه با منطق و استدلال، و تقویت انگیزه برای مقاومت را دو عامل مصون ماندن از القائات و تأثیرات دشمن دانست و افزود: ملت ما همان ملتی است که در 8 سال دفاع مقدس، در بدترین شرایط مقاومت کرد و بر دشمن پیروز شد، به همین دلیل باید باور داشته باشیم که می‌توانیم، و امروز پیشرفت‌های چشمگیر و کم نظیر در زمینه‌های متعدد علمی، حاصل همین نگاه است.
وی افزود: شناخت و انگیزه دو عاملی است که همواره پیامبران (ع) و ائمه (ع)، و در این عصر امام خمینی (ره) و جانشین بر حقش با عبارات مختلف بر آن تأکید کرده‌اند.
رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام‌خمینی(ره) قم با اشاره به اینکه دروس دانشگاهی امروز نمی‌توانند این فکر صحیح را به ما بدهند، ادامه داد: دروس دانشگاهی در این زمینه خنثی هستند و اطلاعاتی هستند که می‌توانند مورد استفاده قرار بگیرند و خود به خود جهتی ندارند؛ لذا جهت صحیح را باید از دین گرفت. اینکه نباید به دنبال منافع شخصی و هوی و هوس باشیم را دروس دانشگاه و مدرسه به ما نمی گوید، بلکه آن را باید از دین آموخت.
وی با اشاره به اینکه متأسفانه بعد از گذشت قریب به چهل سال از پیروزی انقلاب اسلامی، هیچ برنامه رسمی برای شناخت صحیح همه مردم از دین، و ایجاد انگیزه دینی در افراد تدوین نشده است، ادامه داد: این در حالی است که با پیشرفت تکنولوژی و افزایش وسایل ارتباطی، دسترسی به فساد نیز بسیار ساده شده است و روز به روز نیز چنین ابزارهایی بیشتر می‌شود و امکان جلوگیری از رشد آن نیز وجود ندارد.
استاد اخلاق حوزه علمیه قم خطاب به دانشجویان طرح ولایت خاطر نشان کرد: ابتدا باید مبانی فکری صحیح را شناخته و در خود تقویت کنید و سپس صادقانه و با استفاده از انگیزه‌های فطری انسان‌ها، حقایق را برای افراد روشن کنید؛ از حقایق فردی و خانوادگی گرفته تا سیاسی، اجتماعی و بین الملی و اخروی. اگر این حقائق به خوبی منتقل شود، آثار مفید آن در جامعه ظاهر خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه نباید توقع داشت که با وقوع انقلاب اسلامی همه چیز درست شده و همه مؤمن شوند و هیچ گناهی در جامعه رخ ندهد، زیرا این امری ناشدنی است و با اختیار انسان منافات دارد؛ ادامه داد: اما می‌شود که زمینه رشد به قدری فراهم باشد که کسانی که می‌خواهند رشد کنند بتوانند، و راه شناخت حقیقت برای آن‌ها باز باشد. اصلا سنت الهی این نیست؛
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه با ذکر این نکته که حتی در زمان حضرت بقیه الله (عج) نیز قرار نیست اختیار از افراد سلب شود تا قدرت ظلم و گناه نداشته باشند، اما تفاوت آن با سایر دوره‌ها این است که عدالت به طور کامل برقرار می‌شود و ظالم مجازات می‌شود؛ ادامه داد: لازمه اینکه فرد قدرت انتخاب عادلانه و همراه با شناخت داشته باشد، این است که حداقل زمینه شناخت حق و باطل برای همه به یک اندازه فراهم باشد؛ اما امروز با توجه به عوامل متعدد، کشش باطل زیادتر است و افراد عادی را هم فرا می‌گیرد و در واقع آزادی کامل برای انتخاب عقلانی وجود ندارد؛ آزادی زمانی مقدس است که زمینه انتخاب آگاهانه و کامل برای فرد میسر شود؛ اما آن آزادی که مراد از آن فراهم کردن زمینه برای ولنگاری و گناه باشد، تنها دروغی به نام آزادی است.
آیت‌الله مصباح یزدی با اشاره به اینکه تعلیم و تربیت صحیح و خداپسند کار انبیاء است، ادامه داد: زمانی تعلیم و تربیت صحیح می‌تواند صورت بگیرد که مبانی صحیح فکری برای خود انسان حل شده باشد و بر آن مسلط باشد. طرح ولایت نیز سعی کرده است تا به این مبانی فکری بپردازد و انگیزه شما که به دنبال ادامه دادن این طرح به صورت مفصل‌تر هستید، قابل ستایش است.
در ادامه این مراسم نیز چند نفر از دانشجویان سئوالات خود را از علامه مصباح یزدی مطرح کردند و آیت الله مصباح پاسخ گفتند.
یکی از دانشجویان با اشاره به فرمایش رهبری مبنی بر اینکه اگر از خط امام (ره) فاصله بگیریم، سیلی خواهیم خورد، سئوال کرد که آیا حوادث اخیر می‌تواند همان سیلی باشد؟
آیت‌الله مصباح‌یزدی در پاسخ به سئوال وی گفت: دور شدن از خط امام (ره) دارای مراتب است، و به عبارت بهتر هر اندازه که از خط امام (ره) دور شویم، به همان اندازه نیز ضربه خواهیم خورد، که آخرین مرحله آن ذلت دنیا و آخرت است؛ حتی اگر فکر کنیم نوکری آمریکا افتخار است؛ اما همه می‌دانیم، نوکری، نوکری است و مخصوصاً اگر برای شیطان اکبر باشد، بسیار ذلت بار است.
وی ادامه داد: رهبری بارها گفته‌اند که به نتیجه مذاکرات خوشبین نیستم، و امروز هم عملا می‌بینیم که هر چند در مذاکرات از خطوط قرمز هم عبور شده تا به نتیجه برسد، اما هیچ فایده‌ای نداشته است، و اگر رهبری اصلا به روی آن‌ها هم نمی‌آورد، از بزرگواری ایشان است. مسئولان نیز می‌دانستند که رهبری موافق چنین شیوه مذاکرات نیست، اما گمان می‌کردند که ایشان اشتباه می‌کنند و در جریان کامل روابط بین الملل نیستند!
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم افزود: البته نمی‌توان گفت در حوادث اخیر هر چه اتفاق افتاده ناصحیح بوده و به خاطر سوء نیت و خیانت بوده است؛ اما آنچه حائز اهمیت است اینکه گاه ضررها می‌توانند منشأ نفع و خیر و برکت باشند؛ اگر برخی اتفاقات و حوادث تلخ ما را به حرکت در آورد که تنبلی نکرده و برای رسیدن به آرمان‌های انقلاب، تلاش کنیم، می‌توانیم نفع و برکت آن را نیز در آینده مشاهده کنیم؛ لذا نمی‌توان به تنبلی و راحتی عادت کرد و توقع داشت که با یک رأی دادن به کسی که از نظر ما اصلح است، همه مسائل حل شود.
آیت‌الله مصباح‌یزدی در پاسخ به سئوال دانشجوی دیگری در مورد حاصل تجارب گذشته نیز اظهار داشت: هر چه از عمرم گذشته است، روز به روز به این حقیقت بیشتر پی می‌برم که هر چقدر انسان در راه کسب رضای خدا قدم بردارد و در عمل مخلص باشد، موفق‌تر خواهد بود، و هر چه در فکر پست و مقام و منافع خودش باشد، پشیمانی خواهد داشت؛ لذا لازم است ما به فکر بندگی باشیم و دغدغه ما بندگی خداوند باشد، و بدانیم خداوند متعال خودش روش بنده‌نوازی و بنده‌پروری را می‌داند.
دیدار صمیمی تعدادی از دانشجویان شرکت کننده در بیستمین دوره طرح ولایت با علامه مصباح یزدی، پنجشنبه 19 فروردین ماه در سالن تشریفات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) برگزار شد.
