حسین امیرعبداللهیان، معاون عربی و آفریقای وزارت امور خارجه در گفتوگو با ماهنامه دیپلمات با اشاره به مقطع زمانی مطرح شدن پرونده شیمیایی سوریه تاکید کرد: آمریکایی‌ها قصد حمله به سوریه را داشتند و شمارش معکوس را برای این کار شروع کرده بودند تا برخی از مراکز استراتژیک سوریه را هدف قرار دهند. آمریکایی‌ها به دنبال حملات غافلگیرانه، ضربه‌ای، محدود و کوتاه‌مدت به سوریه بودند.
معاون عربی وزارت خارجه با اشاره به ملاحظات ایران در ماجرای خلع سلاح شیمیایی سوریه گفت: برای ما یک نگرانی وجود داشت و یک ملاحظه جدی شرعی. نگرانی این بود سوریه‌ای که سلاح شیمیایی دارد، بهتر می‌تواند عامل بازدارنده‌ای در برابر تجاوزات رژیم صهیونیستی باشد، اما یک نکته شرعی هم وجود داشت که مقام معظم رهبری کاربرد سلاح‌های هسته‌ای و شیمیایی را حرام اعلام کرده بودند.
وی افزود: از طرف دیگر ممکن بود این سلاح‌ها در اختیار گروه‌های تروریستی قرار بگیرد.
وی با اشاره به اینکه تروریسم یک نگرانی جدی برای روسیه است گفت: این تئوری اصلا نباید جا بیفتد که گروه‌های تروریستی می‌توانند یک نظام سیاسی مشروع را سرنگون کنند.
امیرعبداللهیان تاکید کرد: ما از سوریه و مردم آن و از معارض معتقد به راهکار سیاسی و بشار اسد حمایت کردیم تا این پیام را با صدای بلند به دنیا بدهیم که جمهوری اسلامی ایران اجازه نمی‌دهد تروریست‌ها متحدش را سرنگون کند.
وی با تاکید بر اینکه آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها هیچ آلترناتیوی برای بشار اسد ندارند، گفت: از غربی‌ها هم که می‌پرسید، می‌گویند الان در سوریه نزدیک‌ترین آلترناتیو برای بشار اسد، داعش است.
وی با اشاره به تاکید مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه خط قرمز ایران در سوریه، عدم‌کشتار مردم است گفت: تذکرات و هشدارهای لازم در بالاترین سطح به مسوولان ذی‌ربط سوری داده می‌شد.
وی با بیان اینکه بشار اسد در مقابل خواسته‌های تهران مقاومت نمی‌کرد، گفت: در ماه‌های بشار اسد بحث اصلاحات سیاسی را پذیرفت، عفو زندانیان را اعلام و اصلاح قانون اساسی را دنبال کرد.
وی بشار اسد را یکی از رهبران عاقل جهان عرب خواند و گفت: وقتی که بحران شروع شد، یکی از نگرانی‌های جدی‌ای که داشتیم این بود که مدیریت این بحران توسط بشار اسد به عنوان یک چشم‌پزشک، یک تحصیلکرده و زندگی‌کرده در اروپا مشکل باشد. سوال این بود که بشار واقعا می‌تواند در مقابل این بحران و این حجم بالای فشارهای خارجی دوام بیاورد؟
وی با بیان اینکه دمشق در دو مرحله در آستانه سقوط قرار داشت، گفت: در سال 2013 من سفری به مسکو داشتم و مطلع شدم که همزمان با من، شاید چند ساعت زودتر، بندربن‌سلطان رئیس سرویس امنیتی وقت عربستان سعودی وارد مسکو شده و ملاقاتی را با آقای پوتین و برخی از مقامات امنیتی روسیه داشته است.
وی افزود: جالب است که در این ملاقات‌ها به روس‌ها پیشنهاداتی برای تغییر بشار اسد می‌دهد. روس‌ها می‌پرسند آیا فکر می‌کنید با راه‌حل سیاسی نمی‌شود بحران سوریه را مدیریت کرد، بندربن‌سلطان می‌گوید: نه، ما معتقدیم با راه‌حل و روش‌های نظامی می‌شود بحران در سوریه را مدیریت کرد. روس‌ها می‌پرسند چطور؟ براساس نقل قولی که از یک منبع برای ما شد، بندربن‌سلطان می‌گوید: ما ماه‌هاست تروریست‌هایی را از سراسر عالم به داخل سوریه شیفت داده‌ایم.
امیر عبداللهیان ادامه داد: گفته شده بود که تروریست‌ها داخل سوریه می‌آیند، مسلحین ناراضی و مخالفین ناراضی و مسلح بشار اسد هم کمک می‌کنند؛ به بهانه بحث تسلیحات شیمیایی سوریه، آمریکایی هم حملات هوایی، ضربه‌ای، نقطه‌ای و دقیق خودشان را انجام می‌دهند.
وی با اشاره به پاسخ روس‌ها به بندربن‌سلطان گفت: روس‌ها از بندربن‌سلطان پرسیدند آیا می‌دانید اگر بشار اسد توسط تروریست‌ها سرنگون شود و به کاخ بشار اسد راه بیابند و در عرصه حاکمیتی قرار گیرند، بعد از دمشق به سراغ شما در ریاض می‌آیند؟ بندر می‌گوید: بله می‌دانیم، برای آن مرحله هم برنامه‌ریزی داریم؛ بعد از اینکه بشار سرنگون شد همه تروریست‌ها را در دمشق نابود می‌کنیم.
وی در بخش دیگری از این گفتوگو به مشورت‌های دائمی تهران به مسکو اشاره و تاکید کرد: ما همواره این توصیه را به روس‌ها داشتیم که برای مبارزه واقعی با تروریسم، چنانچه دولت سوریه درخواست کند، حضور در میدان موثرترین چیز است. می‌گفتیم اگر امروز شما در حلب و رقه با داعش نجنگید، فردا باید در ایستگاه‌های مسکو با آنها درگیر شوید.
وی با تاکید بر اینکه ایران با روسیه در سطوح سیاسی، امنیتی و مقامات وزارت دفاع ارتباطات نزدیک و مشورت‌های مهمی در رابطه با سوریه دارد، گفت: بین مستشارات نظامی ما و نیروی نظامی روسیه مشورت‌هایی صورت می‌گیرد.
وی در پاسخ به این سوال که آیا سردار سلیمانی برای هماهنگی‌های بیشتر به روسیه سفر کرده بود، گفت: من نمی‌توانم تایید کنم که حتما ضرورت دارد که آقای سلیمانی به مسکو برود.
امیرعبداللهیان تاکید کرد: سردار سلیمانی در بحث مبارزه با تروریسم پرچم مبارزه در منطقه را بر دوش خود حمل می‌کند. عناصر مختلفی هم در اختیارشان است تا یک مبارزه کارآمد و موثر با تروریسم داشته باشیم.
وی خط قرمز ایران را نظام سیاسی سوریه خواند و گفت: بشار اسد حتما برای ما یک موضوع اساسی است و روس‌ها هم فهمیده‌اند که در سوریه فرد، نقش خیلی مهمی دارد.
وی در ادامه با بیان اینکه آمریکایی‌ها شتاب عربستان و ترکیه را در تغییر اسد ندارند، گفت: تفاوت آمریکا با دیگران این است که فکر می‌کند 5 سال برای آزمودن روش‌های امنیتی و نظامی در سوریه کافی است و اکنون باید رویکردهای سیاسی را دنبال کرد.
وی در مورد احتمال حضور نیروی زمینی عربستان در سوریه هم گفت: حداکثر ظرفیت عربستان این است که تعدادی نیرو در قالب ائتلاف ضدداعش به سوریه بفرستد، ولی سوریه باتلاق جدیدی برای این کشور خواهد بود.
وی در پایان با تاکید بر اینکه ایران طرفدار نظام بسته و تک‌حزبی در سوریه نیست، گفت: ما نمی‌خواهیم بشار اسد، رئیس‌جمهور مادام‌العمر سوریه باشد.
