از آنجا که سروصدای روسها در بخش نظامی و رقابت آنان با ایالات متحده همچنان ادامه داشته و دارد، رقابتهای داخلی بین شرکتهای بنام روسی نیز منجر شده طرحهای مفهومی سوخو بیش از پیش دقیق و اقتصادی باشد، هرچند در حیطه کاری دو شرکت سوخو و میگ با ارایه طرحهای مشابه با نقاط نسبتاً مشترک زیاد در زمینه سوخو-27 و میگ-29 ثابت کردند برای مقابله با طرحهای جدید بلوک غرب متحد هماند اما میتوان رویه هرکدام را بر اساس پیشینه به طور جداگانه بررسی نمود و تشخیص داد حال این طرح یک خط شکن در گروه خود به حساب می آید چرا که نخستین جنگنده روسی است که از فناوری TVC یا کنترل و هدایت تغییر بردار رانش سه بعدی که امکان تغییر درسه بعد خروجیهای هردو موتور را در حالات مختلف، به طور همزمان یا غیرهمزمان و به طور جداگانه برای انجام مانورهای خاص فراهم میآورد، برخوردار است.
سوپر فلانکر یا خدای مانور را باید هواپیمایی با قابلیت مانوردهی فوق العاده بالا دانست هرچند اگر نگاهی به جثه سنگین و نسبتاً طویل آن بیاندازید کمی در این مورد شک میکنید اما جالب اینجاست که سوخو 37 با شگردی خارق العاده که فرصت یافته در نمایشگاههای عظیم هوایی در اقصینقاط پهنه این کشور خودنمایی کرده و موجب بهت و حیرت عموم و حتی کارشناسان شد.
مانورها و صرفاً مانوری که تا پشت رل این هواپیما در شبیه سازهای پرواز ننشینید به پیچیدگی مانور کولبیت پی نخواهید برد. در این مانور که عملاً در شرایط عملیاتی اگر کمی بدبینانه به آن نگاه کنیم غیر ممکن مینماید، هواپیما یک پشتک کامل 360 درجهای در هوا میزند و ازآنجا که اکثر مانورهای سنگین افت شدید سرعت و رانش را به همراه دارند، آن را به سیبلی برای دشمنان تیزبین خود بدل میکند، هر چند مهارت خلبان نیز میتواند کمک زیادی برای بهبود سریع وضعیت و نامتعادلی جنگنده باشد و به کارش آید اما برخی آن را به منزله اتمام کار این جنگنده در همان نقطه از نبرد میدانند.
گویی در آن سالها پنجره جدیدی به روی دنیای حرکات آکروباتیک گشوده شده بود. طراحان مطمئن روس، این پرنده را؛ رویایی برای شکستن رکوردهای مرگبار میپنداشتند و به حیات مجدد صنعت همیشه در صحنه هوانوردی روسیه امیدوار بودند. هرچند ترمیناتورها از این وهله سربلند بیرون آمدند و مانور استثنایی سوپر-کبری را برای اولین بار به نام خود در کتاب رکوردهای هوانوردی به ثبت رسانیدند؛ حرکتی که در آن هواپیما ابتدا با سرعتی معادل 400 کیلومتر بر ساعت کار خود را آغاز میکرد و سپس با کشیدن دسته هواپیما به طرف عقب و کاهش تراتل باعث کششی به طرف عقب با زاویهای حدود 135 درجه و سپس چرخش کامل به طور عمود و حفظ این حالت به مدت 4 الی 6 ثانیه و سپس مجدداً با پایین آمدن دماغه و Level کردن هواپیما در سطح افق و رساندن سرعت از دست رفته به 150Km/h بدون تغییر ارتفاع و مرحله نهایی که استفاده از سیستم تحریف جهت اعمال رانش برای تنظیم تعادل اولیه است به اجرا گذاشتند.
هر چند در مورد هواپیمایی که تنها چند فروند پیش نمونه از آن تهیه شده و فعلاً تولید آن تعلیق و یا درواقع متوقف شده است و دلیل آن نیز عدم اختصاص بودجه لازم به پروژه آزمایشی Su-37 بوده و حتی دو فروند نیز با وجود تفاوت نه چندانی که با Su-35 خود دارد در طرح اصلی این هواپیما ادغام شده است و از این حیث نمیتوان آیندهای برای آن متصور بود، جنگندهای که نخستین پرواز خود را در دوم آوریل 1996 انجام داده و از توان بالایی در زمینه پیشرانش برخوردار است، به طوری که برای تولید و تامین نیروی جلوبرندگی خود از دو موتور توربوفن AL-37FU ساخت شرکت Lyulka که در واقع نوع ارتقا یافته AL-31F به کار رفته در مدل پایه Su-27 است، هرکدام با رانشی معادل 30855 پوند بهره میبرد و از سیستم Avionic و الکترونیکی پیشرفتهای برخوردار است به طوری که رادار چندحالته آن با قابلیت ترک و نظارت همزمان بر 15 هدف و شلیک انتخابی با توجه به سیستم راداری موشک مجهز به قفل روی هدف به طور مستقل در حالت فعال یا غیرفعال به آسودگی میتواند به هدایت و مشایعت موشکهای هوا به هوای خود نظیر R-77 پرداخته و شاهد نابودی آن باشد.
اسطوره ی مانور وارد میشود
سوخو-۳۷ مدل آزمایشی یکسرنشینه از جنگنده چندمنظوره سوخو است که قابلیت مانور بالایی دارد. گونه گسترشیافته از سوخو-۲۷ (فلانکر) و تغییریافته نسل اول سوخو-۳۵ (با نام پیشین تی۱۰ام) است. این مدل دارای اویونیک و سیستم کنترل آتش بهتری است و شکل آن به خاطر اضافه شدن دهانههای فشاری خروجی موتور برجسته شدهاست.
در حین آزمایش پرواز آن، کنترلهای فعال در هنگام مانورهای تنبهتن هوایی قابل دسترسی نیستند. همچنین آزمایشها نشان دادهاند که دهانههای فشاری خروجی موتور باعث مانور تنبهتن هوایی بهتر آن میشوند. اولین سوخو-۳۷ از تبدیل یازدهمین سوخو-۳۵ بوجود آمد که پرواز اولیهاش را در آوریل ۱۹۹۶ در ژوکوسکی انجام داد. نمونه دیگری از آن در ۱۹۹۸ ساخته شد. این هواپیما کارآیی خود را در نمایشهای هوایی بسیاری که اجرا کرده نشان داده و موفق به انجام مانورهایی شدهاست که پیشتر از این غیرممکن به نظر میرسیدند (از جمله پشتک ۳۶۰ درجهای که با نامهای کولبیت یا چاکرای فرولوف شناخته میشود). با وجود مزیتهای تاکتیکی بسیار زیاد، این گونه به تولید انبوه نرسید و تنها به عنوان ارایهکننده تکنولوژیهای جدید برای نسخههای جدید خانواده هواپیماهای سوخو-۲۷ مانند سوخو-۳۰ و سوخو-۳۵بیام باقیماند.
اولین تحقیقات بر دهانههای فشاری خروجی موتور در سوخو به ۱۹۸۳ برمیگردد. واحد طراحی این کارخانه کار بر روی اضافه دو بعدی خروجی موتور را (که غربیها آنرا بهترین راه کنترل نیروی پرتابه میدانستند) شروع کرد. طراح اصلی، میخاییل سیمونوف، بر این باور بود که اضافه سهبعدی نامتقارن خروجی موتور از نوع دوبعدی آن مناسبتر است. بنا به خواست سوخو، هر دوی این دنبالههای خروجی موتور بدست انستیتوی تحقیق هوانوردی سیبری (SibNIA) ساخته شد.
در همین زمان، سوخو در حال کار بر روی تی۱۰ام (بعدها با نام سوخو-۳۵ شناخته شد) بود که بهروزآوری عمدهای از سوخو-۲۷ بود. تی۱۰ام دارای تغییرات آیرودینامیکی زیاد، چابکی بالا، اویونیک و جنگافزار بهتر و نیز سیستم توربوفن بهتری بود. نمونه اولیه سوخو-۲۷ام (تی۱۰اس۷۰) پرواز اولیهاش را در ۲۸ ژوئن ۱۹۸۸ انجام داد. در این نمونه تفاوتهایی نسبت به سوخو-۲۷ پدید آمد از جمله کانارد، موتورهای تقویتشده، رادار جدید و سیستم کنترل پرواز هواگرد دیجیتالی سیمی. اولین نمونه سوخو-۳۵ نیز تغییراتی از جمله کابین خلبان شیشهای و باله عمودی تغییریافته داشت. در ساخت سوخو-۳۵ از کامپوزیتهایی از جمله آلومینیوم-لیتیوم استفاده شدهاست.
سامانه کنترل آتش سوخو37 نیز بهبود یافته است. از دیگر موارد تغییر میتوان به فاززاترن ان-۰۱۱ام ژواک-ام اشاره کرد. این رادار قادر به پویش °۱۸۰ افقی و °۵۵ به سمت بالا و پایین است. همچنین توانایی رهگیری ۲۰ هدف هوایی و راهنمایی ۸ موشک هوا به هوا را داراست. در دم هواپیما نیز راداری از همین نوع قرار داد که دید °۱۲۰ افقی را داراست. سوخو-۳۷ دارای بسته پشتیانی از جنگ الکترونیک است. سوخو-۳۷ قادر به حمل موشک هوا به هوا و موشک هوا به زمین است، که قادر به هدف قرار دادن ۱۲ هدف به طور همزمان است. این هواپیما توانایی بکارگیری گستره وسیعی از تسلیحات را دارد.. سوخو-۳۷ میتواند 8 تن تسلیحات حمل نماید که یک توپ ۳۰ میلیمتری را نیز شامل میشود.
به جای تسلیحات آنالوگ سنتی، کابین خلبان دارای چهار السیدی تی-شکل از شرکت تیلز گروپ است. این نمایشگرها وظیفه نمایش دادهها، مسیریابی، وضعیت سامانه و انتخاب تسلیحات و نیز اطلاعات وضعیت تاکتیکی را برعهده دارند. خلبان بر صندلیِ کی-۳۶دیام مینشیند که قادر است با شیب °۳۰ خلبان را به بالا پرتاب نماید تا یک پرتاب با نیروی مطمئن داشته باشد. فرمان کنترلی دو - بخشی، خلبان را قادر میسازد تا در زمان درگیری با سرعت بالا و با چرخش زیاد، بتواند تماسش با فرمان را حفظ نماید.
رنگآمیزی این هواپیما در بیشتر مواقع به شکل خاکی و قهوهایی است. این هواپیما دارای کد «۷۱۱ آبی» بود که بعداً به «۷۱۱ سفید تغییر» کرد. سوخو-۳۷ اولین پروازش را در فرودگاه رامنسکویه در تاریخ ۲ آوریل ۱۹۹۶ انجام داد که خلبانی آنرا یوگونی ایوانوویچ فرولوف برعهده داشت. ۱۲ روز پس از آن، ایگو وتینستف نیز به فرولوف پیوست و این دو به نوبت خلبانی هواپیما را برعهده میگرفتند.
۷۱۱ آبی، در بهار ۱۹۹۶ در زاکوسکی رونمایی شد. آغاز به کار عمومیِ این هواپیما در سپتامبر و در نمایشگاه هوایی فرانبورگ صورت گرفت. خلبان نیز یِوگِنی فرولوف بود. بحثهای زیادی در مورد هواپیما انجام شد که مهتمرین آن پیرامون عملیات کبرا پوگاچف بود. در این عملیات، هواپیما با زاویه ۱۸۰ درجه به سمت بالا رفت که با چرخش دم همراه بود. پس از این عملیات چندثانیهایی، یک عملیات کولبیت ۳۶۰ درجه نیز اجرا شد. در همان سال این هواپیما وارد نمایش هوایی پاریس شد تا پنج نمایش را به اجرا گذارد. این نمایشها در روز پنجم و آخر نمایشگاه برگزار شدند.
مشخصات عمومی
خدمه: یک
طول: ۲۱/۹۳۵ متر (۷۲ فوت و ۹ اینچ)
پهنای بال: ۱۴/۶۹۸ متر ()
ارتفاع: ۵/۹۳۲ متر (۲۱ فوت و ۱ اینچ)
بال: مساحت ۶۲ متر مربع (۶۶۷ فوت مربع)
وزن خالی: ۱۸۵۰۰ کیلوگرم (۴۰۷۹۰ پوند)
بیشینه وزن برخاست: ۳۵۰۰۰ کیلوگرم (۷۷۱۶۰ پوند)
پیشرانه: ۲× ساتورن آال-۳۱ توربوفن, ۷۶۰۰ کاجیاف (16,750 lbf) هرکدام
عملکرد
سرعت بیشینه: ۲/۳۵ ماخ
برد: ۳۳۰۰ کیلومتر (1833 nmi)
سقف پروازی: ۱۸۰۰۰ متر (59,055 ft)
بیشینه جی-فورس: +۱۰/-۳ جی
جنگافزار
توپ ۱۵۰ تایی ۱*۳۰ میلیمتری جیاساچ-۳۰
دارای ۱۲ محل برای تا ۸۰۰۰ کیلوگرم (۱۷۶۳۶ پوند) در بدنه و بالها
جنگنده سوخو 37 جزو نسل مابین 5 و 4 است. این نسل از جنگندهها که شامل تایفون و رافال و اف-18 E و سوخو 34 و 35 و 37 و ... میشود. این جنگندهها تمام تواناییهای جنگندههای نسل 4 را دارا میباشند و علاوه بر آن بسیاری از تواناییهای جنگندههای نسل 5 مانند F-22 و F-35 و Su 47 و ... را دارند. سوخو 37 نیز جز جنگندههایی است که توانایی عملکرد در دو نسل 4 و 5 را دارا میباشد؛ ولی باید اذعان کرد که این جنگنده با وجود تمام تواناییهای منحصر بفرد یک قدم عقبتر از جنگندههای نسل 5 است و دلیل اصلی آن؛ غیر پنهانکار بودن آن هست.