روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی با موضوع اعدام آیت الله نمر باقر النمر روحانی برجسته شیعه توسط عربستان سعودی، نوشته است که اروپاییها که مدتهاست شاهد اقدامات ثباتزدای عربستان در منطقه هستند، به سرعت این اقدام را محکوم کردند که این مسئله نشانگر نگرانی آنها در مورد سیاستهای عربستان و «نقش این کشور در آشوبآفرینی در خاورمیانه» است.
نیویورک تایمز مخالفت کلی اروپا با مجازات اعدام را تنها یکی از مولفههای رویکرد انتقادی اخیر این کشورها در قبال عربستان دانسته و نوشته است: «با وجود آنکه دولتهای اروپایی همچنان عربستان سعودی را یک نیروی مهم و هرچند مسئلهدار، برای ایجاد ثبات در منطقه دانسته و آن را به چشم بازاری پرسود برای تسلیحات و دیگر تولید اروپایی میبینند، اما نظر اروپاییها به طرز فزایندهای نسبت به حمایت و تأمین مالی سعودیها از مبلغان وهابی و سلفی که به شکلگیری ایدئولوژی افراطی سنی که القاعده و داعش را شکل داد، کمک کرده، انتقادی شده است.»
«سول چان» نویسنده این گزارش با اشاره به توافق هستهای گروه 1+5 به ایران و همچنین لزوم نقشآفرینی ایران برای یافتن راهکاری جهت پایان دادن به بحران سوریه، نوشته است: «بنابراین، برای بسیاری از اروپاییها، ایران که زمانی به دلیل ادبیات ضدغربی و برنامه هستهایاش طرد شده بود، اکنون در مقایسه با عربستان سعودی قابل همدردی است.»
«راینرز هرمان» کارشناس امور خاورمیانه در مطلبی در روزنامه «فرانکفورتر آلگماینه» آلمان، با هشدار نسبت به تبعات منفی اقدامات عربستان در منطقه، نوشته است: «تا زمانی که عربستان سعودی دائما به مقابله با ایران فکر کند، تمام تلاشها برای برقراری صلح در خاورمیانه شکست خواهد خورد.»
نیویورک تایمز نوشته است که مروری بر نظرات ابراز شده از سوی کارشناسان و افراد برجسته در شبکههای اجتماعی و رسانهها نشان میدهد که بسیاری از اروپاییها عربستان را مقصر شکلگیری تنش جدید در روابط با ایران میدانند و میگویند ریاض با اعدام شیخ نمر این بحران را به راه انداخت و بعد از آن بود که با حمله به سفارت سعودی در تهران و قطع روابط چند کشور عربی با ایران مسئله بیش از پیش گسترش یافت.
کارل نخست وزیر و وزیر خارجه پیشین سوئد در واکنش به اقدام عربستان در توئیتر نوشت که اعدام شیخ نمر «به نفع ثبات عربستان» نیست و اینکه تصمیم به قطع رابطه با تهران «اقدام بسیار بدی» بوده است.
نیویورک تایمز با اشاره به انتقادات دولتهای اروپای از اعدام شیخ نمر، نوشته است که در میان این کشورها انگلستان به عنوان یکی از فروشندگان اصلی سلاح به عربستان، محتاطانهترین موضع را اتخاذ کرد و تنها توبیاس الوود معاون وزیر خارجه این کشور به طور کلی از مجازات اعدام انتقاد کرد و در عین حال به محکومیت حمله به سفارت عربستان در تهران پرداخت.
این رویکرد لندن با واکنش نهادهای حقوق بشری مواجه شده است. «رپریو» از سازمانهای پیشرو حقوق بشری در انگلیس از دولت دیوید کامرون انتقاد کرده و گفته است که انگلیس نباید بر چنین «جنایاتی چشم ببندد.»
ولی نصر کارشناس برجسته آمریکایی میگوید از آنجا اتحادیه اروپا به دنبال بهبود روابط با تهران است، بعد از اعدام شیخ نمر و حادثه سفارت عربستان، وزنه حمایتها میان ایران و ریاض، به نفع تهران سنگینی میکرد.
وی میگوید: «اروپاییها تنش کنونی را جدی میدانند، اما مانند کاخ سفید اعتقاد دارند که سعودیها به دنبال مصاحبه با ایران نیستند و میخواهند ایران را از تمام مباحث منطقهای حذف کرده و ایران را به اقدامی وادارند که روند تعامل این کشور با غرب مختل شود. این بحران توسط سعودیها شکل گرفت و بعد هم ریاض به سرعت دست به قطع رابطه زد، یعنی کاری که میتواند پایانی باشد بر هرگونه تعامل منطقهای مانند مذاکرات وین (برای صلح سوریه).»
«گوئیلامه خاویر بندر» عضو بنیاد مارشال آلمان با بیان اینکه اروپاییها از تشدید تنش میان دو کشور نگران هستند، میگوید اروپاییها نگران هستند که روند نزدیکی به ایران لطمه بخورد. وی گفت: «ایران توافق هستهای را به نسبت به خوبی اجرا کرده و انتخابات هم ماه آینده است. بنابراین روند عادیسازی روابط با ایران تقریبا خوب پیش می رود. به همین دلیل عربستان سعودی میخواهند قدرتنمایی کنند.»