ناوشکن «جمهوری اسلامی ایران جماران» را به نوعی می توان مهمترین دستاورد دفاعی کشور در حوزه دریایی برشمرد. این شناور رزمی که در سال 1388 با حضور فرمانده معظم کل قوا تحویل نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران شده است به نوعی نمادی از خودباوری و تحقق شعار "ما می توانیم" در صنعت دفاعی کشور محسوب می شود.
این ناوشکن 94 متر طول و قریب 1500 تن وزن دارد و یک مجموعه رادار پیشرفته در کنار انواع سامانه های دفاعی و تهاجمی نیز برای انجام هر چه بهتر ماموریتها، روی آن نصب شده است و می تواند با سرعت 30 گره دریایی حرکت کرده و 120 تا 140 پرسنل و خدمه نیز در آن فعالیت می کنند.
به گفته مسئولان این پروژه مهم دریایی، جماران از حدود یک میلیون و 400 هزار قطعه، سامانه و مجموعه تشکیل شده است و علاوه بر اینکه در جنبه های مختلف، در مقایسه با ناوشکن‌های روز و همتراز خودش در دنیا برابری می کند، توانایی قدرت مانور بالا و ماندگاری زیاد در شرایط جوی بسیار نامناسب در دریاها را نیز دارد و با استفاده از فناوری‌های پیشرفته، قادر به انجام این شش ماموریت به طور همزمان است. سامانه‌ها و فناوری‌های متعدد اطلاعاتی، جنگ الکترونیک، ضد الکترونیک، راداری، موشکی، اژدر زیر سطح و سونار در طبقات مختلف این ناوشکن قرار گرفته است.
«جماران» در این سالها که از خدمت آن در نداجا می گذرد راه بسیاری را پیموده و چندین بار نیز در ماموریت مربوط به مقابله با دزدی دریایی در منطقه خلیج عدن در آب های بین المللی حضور یافته است. در جریان هفدهمین نمایشگاه صنایع دریایی که در در جزیره کیش برگزار شد، ناوشکن جماران در اسکله این جزیره پهلو گرفته و عموم مردم از این دستاورد مهمی دفاعی بازدید کردند که ابتکار خوبی از سوی نیروی دریایی ارتش بود.
فرمانده این ناوشکن در حاشیه این بازدید مردمی، در گفتگو با خبرنگار گروه دفاع و امنیت مشرق، به بیان توضیحاتی درباره این نماد خودکفایی دریایی ایران پرداخت. ناخدا دوم عرشه ستاد " فتح الله رحیمیان" فرمانده نسبتا جوان ناوشکن جماران در سال 1371 وارد دانشکده علوم دریایی امام خمینی (ره) شده و در سال 1376 بعد از فارغ النحصیلی، خدمت خود را در نداجا آغاز کرده است.
او پیش از این، سمت هایی چون فرماندهی ناوشکن البرز و فرماندهی ناوهای پشتیبانی را نیز برعهده داشته و ماموریت و خاطرات مهم و حساسی را با ناوشکن ایرانی حاضر در آبهای منطقه و بین الملل تجربه کرده است.
از جماران 88 تا جماران 94
فرمانده ناو جماران درباره تفاوت های جماران امروز با شناوری که در سال 1388 عملیاتی شد، می گوید: سیستم های دفاعی و رزمی، خصوصا در مورد سامانه هایی مثل شناورهای جنگی به این صورت نیست که یکبار ساخته شده و سپس رها شوند، بلکه پویایی این یگان در به روز رسانی آن است. امروزه علم با سرعت در حال رشد است و اگر ما بخواهیم راکد بمانیم، در بحث مهمی مثل رزم در دریا بازنده خواهیم بود.
ناخدا رحیمیان اضافه کرد: بعد از به آب اندازی این ناو در سال 88 در حضور فرماندهی معظم کل قوا، ارتباط با شرکت های دانش بنیان و صنایع حفظ شده و هنوز هم تیم های علمی و تحقیقاتی به این ناو آمده و سیستم ها را بازرسی و بررسی می کنند. برای نمونه ما الان در بخش هایی از ناوشکن جماران، سامانه هایی را نصب کرده ایم که نسل پنجم در مقایسه با سامانه های نصب شده در سال 1388 هستند و در برخی از بخش ها نیز در حال انجام آزمایش سامانه های نسل ششم یا هفتم برای نصب بر روی این شناور هستیم که البته به دلایل حفاظتی نمی توانم توضیحات بیشتری را درباره آنها ارائه کنم.
وی همچنین گفت: تمام این سامانه ها تولید داخل بوده و عموما با همکاری مراکز دانشگاهی و شرکت های دانش بنیان توسعه یافته است. در حال حاضر 1500 سامانه در این ناوشکن نصب شده است، که هر کدام از این سامانه ها نه یک دستگاه بلکه چندین دستگاه هستند که به صورت دائم نیز تحت مراقبت و به روز رسانی می باشند.
تعجب خارجی ها از عملیاتی ماندن جماران با وجود تحریم ها
این فرمانده که تا به امروز دو بار با ناوشکن جماران در قالب ناوگروه های سی و دوم و سی و ششم به منظور مقابله با پدیده دزدی دریایی و برقراری امنیت خطوط مواصلاتی، به آبهای بین المللی سفر کرده است درباره واکنش شناورها و یگانهای خارجی به حضور ناو ایرانی جماران می گوید: در ابتدا، این موضوع برای آنها باعث تعجب بود اما امروزه یک بعد دیگر حضور جماران در ماموریت های بین المللی باعث تعجب است و آن اینکه، که چگونه کشوری که تحت شدیدترین تحریم های اقتصادی و تسلیحاتی قرار دارد، همچنان ناو ساخت خود را به روز رسانی کرده و به ماموریت می فرستد.
وی ادامه داد: بنا بر فرمایش رهبر انقلاب که در دفتر فرماندهی ناوشکن جماران نیز ثبت شده است "جماران" تنها آغاز راه است. ما پیش از این تجربه ای نداشتیم و جماران اولین حرکت در این بخش بود که خوشبختانه به ثمر رسید و حالا تعداد زیادی از این شناورها در حال ساخت در کشور است.
روایتی از برخورد متفاوت نداجا با دزدان دریایی
فرمانده ناوشکن جمهوری اسلامی ایران جماران درباره برخورد با دزدان دریایی می گوید: ما در زمان دریافت پیام کمک از طرف شناورهایی که گرفتار این پدیده شوم می شوند، به سرعت به سمت آنها رفته و معمولا در این شرایط نیاز به استفاده از سلاح نیست و آنها به سرعت با دیدن ما پا به فرار می گذارند، البته در مواردی نیاز به استفاده از زور نیز پیش میاید.
این فرمانده با سابقه نیروی دریایی همچنین به نکته مهم دیگری درباره ریشه دزدی و ناامنی در منطقه خلیج عدن اشاره کرده و گفت: سومالیایی ها به طور سنتی مردمانی دریانورد هستند و از طریق ماهیگیری زندگی خود را اداره می کردند. خوب است که محققان و نهادهای بین المللی به این مسئله توجه ویژه کنند که چگونه برخی شرکتهای خارجی به تخلیه مواد سمی در سواحل این کشور پرداخته و برخی از همسایگان آنها نیز در سواحل این کشور ماهیگیری کرده و باعث شده اند تا صنعت ماهیگیری در سومالی نابود شده و عده بیشتری از افراد، به سمت دزدی دریایی کشیده شوند.
وی همچنین اضافه کرد: یکی از ماموریت های ما در خلیج عدن به عنوان یکی از مناطق مهم جهان بحث مقابله با دزدی دریایی است، اما دلیل اصلی حضور ما در این منطقه، تامین خطوط مواصلاتی ما در آن منطقه است.
ناخدا رحیمیان اضافه کرد: امروز تهدید علیه ما دزدی دریایی است ولی ممکن است زمانی یک کشور دیگر به صورت علنی و با استفاده از نیروی نظامی خود قصد اخلال در حرکت کشتی های ما را داشته باشد. اگر کشتی ما وارد اقیانوس اطلس شده و ما نتوانیم از آن شناور در آنجا پشتیبانی کنیم آیا تجارت ما با آنجا ادامه پیدا می کند؟ مسلما این گونه نخواهد بود. تا جایی که ممکن است ما باید از منافع خود در دنیا حفاظت کنیم و این دستور صریح رهبر معظم انقلاب است.
نداجا و پرسنلی که حتی در مرخصی نیز گوش به زنگ هستند
در ادامه از ناخدا رحیمیان درباره واکنش دوستان و آشنایان وقتی که با ایشان به عنوان فرمانده جوان ناوشکن جماران رو به رو می شوند، پرسیدیم که وی اینگونه پاسخ داد که این موضوع معمولا باعث شگفتی و در عین خوشحالی آنها می شود.
این فرمانده با سابقه نیروی دریایی ارتش همچنین به نکته بسیار جالبی درباره مرخصی رفتن پرسنل نداجا اشاره کرده و گفت: در نیروی دریایی، پرسنل همیشه در حالت آماده باش یا اصطلاحا On Call هستند و ممکن است هر لحظه با آنها تماس گرفته شده و به یگان فراخوانده شوند.
وی در همین رابطه به خاطره ای اشاره کرد و گفت: دو هفته پیش، ماموریتی به ما ابلاغ شد و زمانی که این مطلب را به ما اعلام کردند، ساعت حدودا 9 شب بود و افسر عملیاتی ما به همراه خانواده در شهر مشهد بودند. با او تماس گرفته و ابلاغ کردم که صبح فردا از بندرعباس حرکت می کنیم. وی به دلیل اینکه از مشهد پرواز مستقیمی وجود نداشته، ابتدا به تهران آمده و نزدیک به صبح از تهران به بندرعباس رسیده و مدتی کمی قبل از حرکت، خود را به ناو رساند.
فرمانده ناو جماران در پایان این گفتگو ، به ذکر مثالی جالب پرداخت و گفت: مدتی پیش مستندی از سیما پخش می شد که در رابطه با کویرنوردی گروهی از محققان بود. این افراد نهایتا در یک دوره 5 روزه به کویر رفته بودند و برخی از این افراد، از شدت کارها و نیازها برای آماده سازی این سفر در کویر به نوعی شکایت داشتند. حال تصور کنید که در یک ناو مثل جماران، حدود 150 نفر خدمه حضور دارند و باید برای مدتی طولانی در وسط آبهای بین المللی بدون دسترسی به هیچ پشتیبانی به انجام ماموریت بپردازند که مقایسه این موضوع، بخشی از سختی های این حرفه ما را نشان می دهد.
