شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی، روز سه‌شنبه به اتفاق آراء قطعنامه پیشنهادی گروه 1+5 درباره پرونده ادعایی موسوم به «ابعاد نظامی احتمالی» برنامه هسته‌ای را تصویب کرد.
گروه 1+5 هفته گذشته پیش نویس قطعنامه‌ای را منتشر کرد که ضمن مختومه کردن پرونده ابعاد احتمالی، دستور کار آژانس را از این پرونده به نظارت بر حسن اجرای توافق هسته‌ای تغییر می‌دهد. این پیش‌نویس را آلمان به نمایندگی از 1+5 به شورای حکام ارائه کرد.
مختومه شدن پرونده «ابعاد نظامی احتمالی» برنامه هسته‌ای ایران به معنی آن است که این پرونده از دستور کار آژانس خارج می‌شود و این نهاد نظارتی سازمان ملل از این پس نظارت بر حسن اجرای «برجام» را در دستور کار خواهد داشت.
«یوکیا آمانو»، مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی
«یوکیو آمانو» مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، پس از پایان نشست شورای حکام در یک کنفرانس خبری، گفت علی‌رغم تصویب این قطعنامه هنوز نقاط خاکستری با ایران وجود دارد.
مدیر کل آژانس، در ادامه تصریح کرد ایران با سرعت و جدیت در حال انجام گام‌های مقدماتی برای رسیدن به روز اجرای برجام است، اما گفت رسیدن به این مرحله تنها به سرعت اقدامات ایران وابسته نیست و آژانس هم برای راستی‌آزمایی از اقدامات ایران، نیازمند زمان است.
وی تخمین زد راستی‌آزمایی از اقدامات ایران، نه نیازمند چند روز خواهد بود و نه چند ماه، بلکه تحقق این امر به چند هفته زمان نیاز خواهد داشت.
محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران
محمد جواد ظریف از صدور قطعنامه جدید شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی که با خاتمه دادن به بررسی موضوعات باقیمانده گذشته (موسوم به پی ام دی)، فصل نوینی را در رابطه با پرونده هسته‌ای ایران و همکاری‌های کشورمان با آژانس می‌گشاید، استقبال کرد.
وی اظهار داشت: «سرانجام شورای حکام پس از 12 سال، با اذعان به تکمیل نقشه راه بین ایران و آژانس، بسته شدن پرونده موسوم به پی ام دی را با استفاده از عبارت صریح close consideration در بند 9 قطعنامه خود اعلام کرد.»
ظریف افزود: «این قطعنامه بسیار فراتر از بستن موضوع موسوم به پی ام دی رفته و رسماً 12 قطعنامه پیشین شورای حکام در خصوص برنامه هسته‌ای ایران که حاوی اتهامات و محدودیت‌های جدی برای برنامه هسته‌ای کشور بود را لغو کرده است. همچنین شورا دستور کار ناظر به اقدامات گذشته را رسماً خاتمه داده و دستور کار جدیدی تحت عنوان «اجرای برجام» که نگاه به آینده دارد، برای مدت مشخصی ایجاد کرده است.»
وزیر امور خارجه تاکید کرد: «بر اساس این قطعنامه می‌توان به صراحت گفت موضوع جعلی ابعاد به اصطلاح نظامی برنامه هسته‌ای ایران، موسوم به پی ام دی، به تاریخ پیوسته است. اکنون بر اساس نص صریح گزارش اخیر آقای آمانو، با همه نقاط ضعف آن، عدم انحراف مواد هسته‌ای به سوی فعالیت‌های غیر صلح آمیز رسماً تأیید و در نتیجه نداشتن هرگونه تخلف ایران در هیچ بازه زمانی از معاهده اشاعه (ان پی تی) احراز شده و ماهیت منحصراً صلح آمیز برنامه هسته‌ای ایران یک بار دیگر به اثبات رسیده است. جمهوری اسلامی ایران با تاکید مجدد بر سیاست همیشگی خود در زمینه حرمت سلاح‌های کشتار جمعی و پایبندی به مفاد معاهده عدم اشاعه (ان پی تی) برای اجرای کامل و با حسن نیت تعهدات خود در برجام، به شرط پایبندی کامل طرف‌های 1+5 به تعهدات متقابل خود، اعلام آمادگی می‌کند.»
فیلیپ هاموند، وزیر خارجه انگلیس
«فیلیپ هاموند» وزیر خارجه انگلیس تصویب این قطعنامه را «روزی مهم» در تعامل با ایران دانست و تصریح کرد آژانس از این پس می‌تواند تمرکزش را معطوف نظارت بر اجرای برجام کند.
رئیس دستگاه دیپلماسی انگلیس، پایبندی ایران به اجرای کامل توافق هسته‌ای، و اجرای بازرسی‌های را مهم‌ترین ضمانت برای منحرف نشدن برنامه هسته‌ای ایران به سمت مقاصد ادعایی نظامی دانست.
وی در این بیانیه همچنین تأکید کرده است: « ما منتظریم ایران فعالیت‌های باقیمانده قبل از فرا رسیدن روز اجرا و برداشته شدن تحریم‌ها را انجام دهد.»
جان کری، وزیر خارجه آمریکا
«جان کری» در بیانیه‌ای، تصریح کرد قطعنامه جدید مانعی برای ادامه تحقیقات آژانس درباره برنامه هسته‌ای ایران نخواهد بود.
کری در این بیانیه نوشته است: «بستن پرونده PMD به هیچ وجه مانعی در برابر این نخواهد بود که آژانس، درباره وجود ادله‌هایی مبنی بر اینکه که آیا ایران، همانند گذشته، در حال انجام فعالیت‌های مخفیانه هسته‌ای است تحقیقات نکند.»
وی می‌افزاید: «در واقع، برجام، با ایجاد زمینه‌های اجرای پروتکل الحاقی و افزایش سایر اقدامات شفاف‌ساز، آژانس را در موقعیتی به مراتب بهتر برای پیگیری نگرانی‌هایی که در آینده احتمالاً مطرح می‌شوند قرار خواهد داد.»
رئیس دستگاه دیپلماسی آمریکا علی‌رغم این در بیانیه خود توشته که از تصویب این قطعنامه به اتفاق آراء «استقبال می‌کند.»
کری هم همانند همتایش در انگلیس خاطرنشان کرده که قطعنامه جدید به شورای حکام اجازه می‌دهد تمرکزش را به سمت اجرای کامل و راستی‌آزمایی برجام «تغییر دهد.»
وزیر خارجه آمریکا با انتخاب این عبارات، این موضوع را بیان کرده است: «این قطعنامه به شورای اجازه می‌دهد اکنون تمرکزش را معطوف اجرای کامل و راستی‌آزمایی از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) کند که از سرگیری این نوع از فعالیت‌های مرتبط با سلاخ‌های هسته‌ای را ممنوع کرده و ابزارهای جامعی برای کشف و جلوگیری از هر گونه فعالیت تسلیحات هسته‌ای جدید در اختیار قرار می‌دهد.»
جان کری همچنین تصریح کرد گزارش دو هفته پیش آمانو درباره مسائل گذشته برنامه هسته‌ای، روایتی که واشنگتن از مدتها پیش درباره برنامه هسته‌ای ایران مطرح کرده را بازگو کرد.
در بیانیه وزیر خارجه آمریکا آمده است: «گزارش روز دوم دسامبر مدیر کل، با آنچه آمریکا از دیرباز درباره فعالیت هسته‌ای گذشته ایران ارزیابی کرده بود، و همچنین با ارزیابی‌های خود آژانس که در گزارش 11 نوامبر 2011 منعکس شده بود، همراستا است.»
شایان ذکر است آژانس بینالمللی انرژی اتمی در گزارش نوامبر سال 2011 ایران را به انجام فعالیت‌هایی در زمینه ساخت سلاح‌های هسته‌ای، قبل از سال 2003 متهم کرده بود.
اد رویس، نماینده ارشد کنگره آمریکا
«اد رویس»، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا که از سرسخت‌ترین منتقدان دولت «باراک اوباما» رئیس‌جمهوری آمریکا در مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 بود، با بیانیه‌ای تند به استقبال قطعنامه شورای حکام رفت.
وی ایران را به «دروغ و کارشکنی» در برنامه هسته‌ایش متهم و ادعا کرد تصویب این قطعنامه در شورای حکام به منزله «رشوه» به این کشور بوده است.
رویس در بیانیه روز سه‌شنبه‌اش که ساعاتی بعد از تصویب قطعنامه یاد شده صادر شده آورده است: «چنین تسلیم شدنی این امکان را به ایران می‌دهد تا تحقیقات، مواد و فن‌آوری هسته‌ای حیاتی را دور از چشم بازرسان بینالمللی نگه دارد و در عین حال به ده‌ها میلیارد دلار حاصل از رفع تحریم‌ها نزدیک‌تر شود.»
نماینده ارشد کنگره نوشته با این تحول جدید، توافق هسته‌ای «ضعیف» با ایران، حتی از گذشته هم ضعیف‌تر شده است.
یوال اشتاینیتز، وزیر انرژی رژیم صهیونیستی
«اشتاینیز»، اقدام روز سه‌شنبه شورای حکام را «سیاسی» و به دلیل فشارهای اعمال شده از طرف کشورهای طرف معامله در توافق «برجام» توصیف کرد.
وی گفت: «تصمیمی که امروز گرفته شد سیاسی بود، نه عملی و به همین دلیل پیغامی نادرست به ایرانی‌ها می‌فرستد مبنی بر اینکه جامعه بین‌الملل مایل است به طریقی دیگر (مسئله را ) ببیند.»
لابی صهیونیستی آیپک هم که در تلاش برای ابطال برجام در کنگره آمریکا ناکام مانده بود در بیانیه‌ای تصویب این قطعنامه را «قابل سرزنش» توصیف کرد.
آیپک در بیانیه‌ای نوشته جامعه بین‌الملل علی‌رغم گزارش آژانس درباره وجود جنبه‌های مشکوک در برنامه هسته‌ای ایران، تصمیم به بستن پرونده PMD ایران گرفته است.
سید عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران
سید عباس عراقچی معاون وزیر خارجه و رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام در برنامه «تیتر امشب» شبکه خبر گفت: «به اعتقاد من نمی‌شود نکته منفی ویژه‌ای را برای این قطعنامه در نظر گرفت. کلیت قطعنامه و مولفه‌های اصلی که مدنظر ما بوده همه مثبت است.»
وی اضافه کرد در هیچ قسمتی از قطعنامه از عبارت‌های منفی استفاده نشده و در همه جای آن از ادبیات مثبت و سازنده استفاده شده است.
عراقچی افزود: «تمام مواردی که مربوط به بسته شدن پرونده است را کاملا آورده است و اذعان می‌کند که در موضوع پی ام دی چیزی باقی نمانده است.»
معاون وزیر خارجه در خصوص زمان اجرای برجام گفت: «ممکن است آمانو برای راستی آزمایی و ارزیابی اقدامات ایران چند روزی را نیاز داشته باشد. تصور من این است سه هفته الی یک ماه آینده به روزی برسیم که اعلام کنیم این روز اجرایی شدن است که در روز اجرایی شدن تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای به صورت عملی برداشته خواهد شد.»
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای همچنین گزارش اخیر آمانو درباره پی‌ام‌دی را تأکیدی بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران برشمرد.
وی در خصوص اهمیت پی‌ام‌دی گفت: «تمام اتهاماتی که به ما زده و فشارهایی که وارد شد و تحریم‌های اعمال شده به بهانه و با استناد به پی‌ام‌دی بود. ساختن یک نظر منفی جهانی نسبت به ایران و امنیتی سازی موضوع ایران و معرفی ایران به عنوان تهدید علیه صلح جهانی با استناد به پی‌ام‌دی بود. پی‌ام‌دی بنای کاذبی بود که بر روی برخی اشتباهات و بی تجربه‌گی‌ها و اینکه باید مواردی اطلاع داده می‌شد و به موقع اطلاع داده نشده بود و برخی کارهای دومنظوره و مجموعه‌ای از این عوامل جمع شده بود که با جعل سند یک بنای کاذب ساختند و ایران را تهدیدی برشمردند که به دنبال بمب هسته‌ای است.»
وی درباره موضوعات خاکستری که آمانو به آن اشاره کرده گفت: «اگر آژانس بخواهد ماهیت فنی و حرفه‌ای خود را حفظ کند و درباره موضوعی که اتفاق افتاده قضاوت کند و بخواهد گزارش بی طرفانه و حرفه‌ای بدهد چاره‌ای ندارد که از احتمالات استفاده کند چون مدارک قطعی ندارد.»
