شعله‌ور شدن اختلافات مذهبی با سریال معاویه

عربستان سعودی و شبکه MBC که تحت حمایت دولتی قرار دارد، با پروژه سریال معاویه تلاش دارند یک روایت خاص و مهندسی‌شده از تاریخ اسلام را به نسل جدید ارائه دهند. هزینه‌های سنگین تولید این سریال نشان می‌دهد که یک استراتژی رسانه‌ای قدرتمند پشت آن قرار دارد که قصد دارد چهره‌ای مطلوب از معاویه بسازد و نقش‌های منفی او در تاریخ اسلام را کم‌رنگ کند. این اثر را میتوان به عنوان پروژه رسانه چریان سلفی-وهابی دانست که سال‌ها با نشر کتب و مقالات تحریف شده از اسلام موجبات تفرقه اسلامی را فراهم کرده و علیه شیعیان اقدام نمودند.

عربستان با ۱۰۰ میلیون دلار «معاویه» را به صحنه آورد؛ سریالی جنجالی که اختلافات فرقه‌ای‌را در منطقه و جهان اسلام شعله‌ور می‌کند. برخی هدف از سریال را ترویج اندیشه وراثت از اسلام و اسلام اشرافی می‌دانند. هزینه گزاف برای سفیدشویی از چهره منفور جهان اسلاماز سال ۲۰۲۳ که خبرهایی برای انتشار این سریال پخش شد صدای انتقادات فراوانی از سوی مراجع سیاسی و دینی بلند شد. مقتدی صدر در بیانیه‌ای در همان‌ سال‌های ابتدای تولید صادر کرد و معاویه را رئیس نزاع فرقه‌ای توصیف کرد و هشدار داد که پخش این سریال می‌تواند منجر به افزایش تنش‌های فرقه‌ای شود. هزینه گزاف برای سفیدشویی از چهره منفور جهان اسلاماین سریال، مثل بسیاری از آثار تاریخی بحث‌برانگیز، فراتر از یک روایت صرفاً تاریخی است و به یک ابزار رسانه‌ای در جهت شکل‌دهی به افکار عمومی و منافع سیاسی تبدیل شده است. هزینه گزاف برای سفیدشویی از چهره منفور جهان اسلامسرمایه‌گذاری ۱۰۰ میلیون دلاری برای ساخت این سریال نشان می‌دهد که عربستان آن را یک پروژه استراتژیک می‌داند، نه صرفاً یک درام تاریخی.

یکی از مهم‌ترین تهدیدهای چنین تولیداتی، تأثیر آن بر افکار عمومی منطقه، به‌ویژه نسل جوان است. متأسفانه، در بسیاری از کشورهای عربی، آگاهی تاریخی نسل جوان به دلیل سیاست‌های محدودکننده در آموزش تاریخ و ارائه روایت‌های یک‌جانبه، بسیار محدود است. این خلأ اطلاعاتی، فرصتی ایده‌آل برای تولیدکنندگان چنین سریال‌هایی فراهم می‌کند تا روایت‌هایی را که به نفع برخی جریان‌هاست، جایگزین حقیقت تاریخی کنند.

در ایران و سایر جوامع شیعی و حتی جوامع سنی مذهب، این سریال به‌عنوان یک تلاش برای تغییر روایت تاریخی و تضعیف جایگاه اهل‌بیت (ع) تلقی می شود. بسیاری از علما و شخصیت‌های مذهبی نسبت به آن اعتراض کردند و خواستار جلوگیری از پخش آن شدند. همچنین، برخی تحلیلگران این اقدام را تلاشی از سوی عربستان سعودی برای ترویج نسخه‌ای از تاریخ دانستند که حتی با دیدگاه اهل سنت هم همخوانی ندارد.