حضرت آیتا... خامنهای در دیدار روز یکشنبه، خطاب به خانواده شهیدزاهدی فرمودند: «شهادت شهیدزاهدی موجب پیامدهای باارزشو بااهمیتی شد. عظمت جمهوریاسلامی ایران ظاهرشد وهمه اینهابه برکت شهادت ایشان بود. اوبه دست اشقیالخلایق بهشهادت رسید.»
به همین مناسبت در گزارشی به بررسی دستاوردهای عملیات «وعده صادق» و حمله مستقیم ایران به سرزمینهای اشغالی از نگاه و تحلیل اندیشکدههای غربی پرداخته شده است. عملیات «وعده صادق» بهمثابه نقطه عطفی در مواجهه ایران با رژیم صهیونیستی به احیای بازدارندگی و تقویت موازنه نیروها به نفع ایران و محور مقاومت منجر شد.
حمله تروریستی این رژیم به سفارت ایران در دمشق و شهادت سردار زاهدی و همراهانش، عبور از یک خط قرمز مهم قلمداد میشد که سبب شد ایران ضمن بازبینی در محاسبات پیشین، درگذار از نبرد در «ناحیه خاکستری» تصمیم به اقدام مستقیم و آشکار علیه سرزمینهای اشغالی فلسطین بگیرد.
طی این عملیات، حدود ۱۲۰موشک بالستیک،۳۰ موشک کروز و ۱۷۰ پهپاد به سوی فلسطین اشغالی پرتاب شد و به اذعان رسانههای صهیونیستی، حداقل هفت موشک بالستیک به اهداف نظامی ازجمله پایگاه هوایی نواتیم اصابت کرد.
این اقدام، موجی از نگرانی را در کارشناسان و اندیشکدههای آمریکایی برانگیخت. در این گزارش سعی شده بهطور مختصر، دستاوردهای این عملیات از زبان کارشناسان این اندیشکدهها ذکر شود. درک نگرش این کارشناسان و اندیشکدهها نسبت به عملیات وعده صادق، در فهم نگاه نخبگان سیاسی آمریکا به تحولات غرب آسیا و سیاست منطقهای ایران مفید خواهد بود.
از مجموع مطالب اندیشکدههای آمریکایی میتوان موارد ذیل را بهعنوان دستاوردهای مهم عملیات وعده صادق برشمرد.
۱. احیای بازدارندگی: مهمترین دستاوردی که تعداد قابلتوجهی از کارشناسان به آن اذعان داشتهاند «احیای بازدارندگی» ایران پس از وعده صادق بوده است. به نظر آنها این عملیات عبور ایران از خط قرمز حمله مستقیم به مناطق اشغالی فلسطین محسوب شده و اهمیت آن بسیار فراتر از نبردهای پیشین نیروهای ایرانی و رژیم صهیونیستی است. شانشیخ، کارشناس «برنامه دفاع موشکی» در «مرکز مطالعات راهبردی وبینالمللی» اهمیت گستردگی این عملیات را متذکر شده وگستردگی آن را «نشاندهنده پذیرش احتمال بروز تلفات و خسارت برای اسرائیل» از سوی ایران دانسته است.
پس بهزعم وی اینکه ایران قصد کنترل تلفات را داشته، پذیرفتنی نیست. کنکاساپوف، کارشناس «اندیشکده هادسون» نیز که این عملیات را یک عملیات «بزرگ، هماهنگ و چندوجهی» عنوان کرده، در این خصوص بیان داشته که پهپادها برای انحراف سامانههای پدافندی رژیم اسرائیل پرتاب شدند و اگر همکاری و هماهنگی شرکای تلآویو نبود، موشکهای بالستیک از این سامانههای پدافندی عبور کرده و میتوانست آسیب جدی به داراییهای نظامی آن وارد کند.
به نظر علی واعظ، مدیر برنامه ایران در گروه بینالمللی بحران، عملیات ایران در ارسال پیام موفق بود چنانکه با تهاجمی بیسابقه، محاسبات تلآویو را تحت تأثیر قرار داده و این رژیم را به رعایت خط قرمز حمله به اماکن دیپلماتیک، مجاب ساخته است. ری تکیه، کارشناس پیشین وزارت خارجه آمریکا و کارشناس اندیشکده شورای آتلانتیک نیز با اشاره به بازنویسی قواعد بازدارندگی بین تهران و تلآویو، این حمله را نشان «یک وضعیت جدید و هشداردهنده» برای رژیم اسرائیل دانسته است. این نکتهای است که به بیان دیگری در یادداشت نمرود گورن، کارشناس «مؤسسه خاورمیانه» نیز هویدا شده که حمله ایران «تأثیری بلندمدت داشته و اسرائیل را ملزم به ملاحظات جدیدی در قبال داراییهای نظامی ایران در منطقه میکند.»
۲. اعاده حیثیت: دنیل بایمن، کارشناس برنامه «ضدتروریسم» در «مرکز مطالعات راهبردی و بینالمللی» معتقد است که یکی از دستاوردهای وعده صادق برای ایران «اعاده حیثیت» بوده است. وی با تشبیه این عملیات به حمله به عینالاسد، بیان داشته همانطور که ایران اجازه نداد تا ترور سردار سلیمانی بیپاسخ بماند، اینبار نیز پاسخی جدی به ترور سردار زاهدی و همراهانش در سفارت ایران در دمشق داد. به این ترتیب وعده صادق منجر به حفظ حیثیت ایران شد.
۳. آزمون پدافند رژیم اسرائیل: سوزان مالونی، معاون «اندیشکده بروکینگز» یکی از دستاوردهای ایران را «تست سامانه پدافندی اسرائیل» دانسته است. به بیان دیگر، ایران توانست نقاط ضعف و قوت سامانههای پدافندی رژیم اسرائیل را دریافته و از این موضوع برای حملات احتمالی دیگر در آینده بهره خواهد جست.
۴. افزایش قدرت نرم: ویلیام وکسلر، از کارشناسان سابق پنتاگون در حوزه «مبارزه با تروریسم» و مدیر «برنامه خاورمیانه» در «اندیشکده شورای آتلانتیک» بیان کرده که این عملیات، موقعیت ایران در افکار عمومی جهان عرب را بهبود بخشیده است. نئومی نویمان، رئیس پیشین «واحد تحقیقات شینبت» نیز بیان کرده که فلسطینیان از این عملیات بسیار خرسند شدند و «سکوت اعجابآور» حکومت تشکیلات خودگردان در قبال این عملیات، ناشی از نگرانی از پیامدهای محکومیت این حمله در میان افکار عمومی مردم فلسطین بوده است.
۵. دستاورد دیپلماتیک: به نظر برخی از این کارشناسان، دستاورد دیگری که از نوع اجرای عملیات وعده صادق برای ایران حاصل شده، دستاوردی دیپلماتیک است که به جهت همراهی چین و روسیه، مانع محکومیت اقدام ایران در شورای امنیت سازمان ملل شد. به نظر فردریک کمپ، مدیر «اندیشکده شورای آتلانتیک»، چین و روسیه از اینکه آمریکا از حملات مستقیم رژیم اسرائیل حمایت نکرده، خرسند هستند. مایکل دُران، کارشناس «برنامه صلح و امنیت خاورمیانه» در «اندیشکده هادسون» درباره این دستاورد توضیح میدهد که ایران این موفقیت را مدیون تعویق عملیات و مشروطسازی عدم اجرای آن به محکومیت حمله رژیم اسرائیل به سفارت ایران در دمشق از سوی شورای امنیت است.
این موفقیت دیپلماتیک در عقبنشینی آمریکا نمود یافت که توانستند دولت بایدن را از تبعات نبرد نگران ساخته و دستگاه سیاست خارجی آمریکا را در دو اقدام به سوی مهار تلآویو سوق دهد. اول جلوگیری از عملیات پیشدستانه رژیم صهیونیستی قبل از عملیات ایران و دوم، جلوگیری از تلافی شدید این رژیم بعد از عملیات ایران. وی عدم محکومیت حمله ایران از سوی چین و روسیه را نمود دیگری از موفقیت دیپلماتیک عنوان کرده است: «ایران میتواند مستقیما به اسرائیل ضربه بزند بدون اینکه عواقب بینالمللی داشته باشد.»
درنهایت میتوان گفت اجرای عملیات وعده صادق بهعنوان اقدامی درراستای تحول در موازنه قدرت به نفع ایران و جبهه مقاومت، مصداق روشنی ازکلام الهی است: «واعِدّوا لَهُم مَا استَطَعتُم مِن قُوَّةٍ». ایران هوشمندانه وعامدانه دوعنصرغافلگیری و چندجانبهگرایی را دراین عملیات به کار نبست و از پیشرفتهترین و قدرتمندترین تسلیحاتش نیز استفاده نکرد تا بیش از ضربه فنی به ارسال پیام سیاسی این عملیات بپردازد.