آیتالله خامنهای تا قبل از اینکه به رهبری منصوب شوند، چندین سفر خارجی به کشورهای آمریکا ، چین، کره شمالی، عراق، عربستان، الجزایر، لیبی، سوریه، هند و پاکستان داشتهاند. در این گزارش همهی این سفرها را بررسی کرده و به برخی جزئیات و حواشی جذاب آنها میپردازیم.
آمریکا
آیتالله خامنهای در دوره ریاست جمهوری در سال ۱۳۶۶ به آمریکا سفر و در مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی کردند که در این سخنرانی صدام را به هیتلر تشبیه کرده و گفتند: «انقلاب ما ثابت کرد که میتوان قدرتهای سلطهگر را به خود راه نداد و قلدری آنان را جدی نگرفت و به آنان باج نداد!». به اعتراف انگلیسیها این سخنرانی باعث تحقیر غرب بود. هاوک وزیر امور خارجه انگلیس، این نطق را سراسر تحریک و تحقیر غرب توصیف کرد. جو کلارک وزیر امور خارجه کانادا نیز این نطق را ویران کننده خواند.
سوریه
در سال ۱۳۶۴ نیز به دعوت حافظ اسد رئیس جمهور فقید سوریه، نخستین سفر خارجی یک رئیس جمهور در تاریخ ایران، توسط آیتالله خامنهای صورت گرفت که علاوه بر اهداف دوجانبه سیاسی و نظامی، هدف اصلی این مذاکرات، منزوی کردن رژیم صهیونیستی و مقابله با روند سازش در میان کشورهای عربی بود. ایشان در ادامه این سفر، حرم حضرت زینب (س) را نیز زیارت کردند.
الجزایر
رهبری به الجزایر نیز سفر کردند که در این سفر با استقبال بینظیر مردم مواجه شدند. ایشان در رابطه با سفر الجزایر، در سال ۱۳۸۳، خاطره جالبی نقل میکنند: «من از سفر الجزایر برگشته بودم و منظرهای که در آن کشور دیده بودم، برای امام تشریح کردم و گفتم این استقبال مربوط به شخص من نبود؛ تکریم شما بود. الان هم نه شخص من، نه شخص آقای خاتمی، نه هیچکدام از مسئولان کشور که به دیگر کشورها میروند و اینگونه مورد استقبال قرار میگیرند، مورد نظر نیستند؛ مردم اشخاصِ ماها را نمیشناسند؛ شاید اسم مارا بدانند، اما امام و انقلاب را میشناسند؛ همان شخصیتی که مثل خورشید میدرخشید و همه آن را لمس میکردند.»
لیبی
آیتالله خامنهای در سال ۱۳۶۳ نیز سفری به لیبی داشتند که در این سفر اتفاق بسیار جالبی رخ داده است. آیتالله خزعلی در این مورد میگوید: «در لیبی، خیمهای بر پا کرده بودند که ارتفاع درب ورودی آن خیمه کوتاه بود و به ناچار هرکس میخواست وارد بشود، باید خم میشد. از طرفی داخل خیمه، روبهروی در، عکس قذافی بود، یعنی هرکس که وارد میشد ناخواسته در مقابل عکس قذافی سر خم میکرد. اما حضرت آیتالله خامنهای وقتی میخواستند وارد خیمه شوند، به پُشت وارد میشوند تا در مقابل عکس قذافی سر خم نکنند.» این نشاندهنده آن است که ایشان بر سر مسائل ملی به جزئیترین نکات توجه دارند و در حفظ منافع ملی و آبروی ایران هرگز کوتاهی نمیکنند.
چین
رهبر معظم انقلاب در سال ۱۳۶۸ و حدوداً یک ماه قبل از رحلت امام خمینی (ره) نیز به چین و کره شمالی سفر کردند. اما سفر چین هم مانند دیگر سفرهای ایشان، اتفاقات و حواشی جالب به همراه داشت. قبل از نشستن هواپیمای حامل هیئت ایرانی به فرودگاه پکن، اعلام میشود به دلیل بیماری رهبری چین، دیدار وی با رئیس جمهور ایران لغو شده است. از ابتکارات آیتالله خامنهای این بود که پس از اطلاع از این موضوع، دیدار با دیگر مقامات چینی را لغو کردند تا به صورت غیرمستقیم این پیام را به چینیها بدهند که سطح نمایندگان ملت ایران کمتر از رهبر چین نیست. همین مسئله باعث شد که نخستوزیر چین شخصاً برای عذرخواهی به حضور آیتالله خامنهای برسد. بروجردی، سفیر وقت ایران در چین، در این رابطه میگوید: «نخستوزیر چین از محل کنگره خلق به محل اقامت رئیسجمهور ایران آمد و از همان دور، با صدای بلند گفت: کوچکتر به دیدار بزرگتر آمده است! بعد وارد اتاق شد. حدود یک ربع با آقا صحبت کرد و گفت: ما نهایت احترام به مهمان را به خصوص شخصیتی مثل جنابعالی، وظیفه خود میدانیم. مشکل بیماری رهبر چین جدی است و پزشکان، ایشان را ممنوعالملاقات کردهاند. با این حال، ما موضوع ملاقات را پیگیری میکنیم تا حل شود.» جالب اینجاست که این عملکرد هوشمندانۀ آیتالله خامنهای باعث عزت و احترام برای تیم ایرانی در چین شد و همچنین رهبر چین به صورت جداگانه و دو برابر زمان تعیین شده با رئیسجمهور ایران دیدار و گفتگو کرد.
کره شمالی
در اردیبهشت ماه سال ۱۳۶۸ و قبل از سفر آیتالله خامنهای به چین، سفر دیگری به کره شمالی توسط ایشان انجام شد که استقبال بینظیر و با شکوه کشور کره شمالی را به دنبال داشت. ایشان در مجلس کره نیز سخنرانی بینظیری داشتند که همهی حضار از جمله رهبر کره شمالی را به وجد آورد و باعث شد مقامات کره، ایشان را به طور ایستاده تشویق کنند. حاج احمد خمینی در آن ایام گوش به زنگ بود که اگر امام زنگ خطر اتاقشان را فشار دادند فوراً به اتاق ایشان برود. یک روز ساعت ۷ غروب صدای زنگ خطر اتاق امام بلند شد. احمد آقا ابتدا فکر کرده بود که امام سکته کردهاند؛ اما امام در اتاق نشسته بودند و هر دو دست را جلوی زانویشان گرفته بودند و تلویزیون را تماشا میکردند. تلویزیون در حال پخش صحنههای سفر آیتالله خامنهای به کره شمالی بود. امام بعد از دیدن این صحنهها گفته بودند: «نگذارید دیر شود! چند بار من به شما و آقای هاشمی گفتم مطرح کنید آقای خامنهای را؟ این عظمت را آدم میبیند، کِیف میکند!».
پاکستان
سفر پاکستان نیز که در سال ۱۳۶۴ صورت پذیرفت، یکی از سفرهایی است که آیتالله خامنهای مورد احترام مردم و مقامات پاکستان قرار گرفتند. ایشان همان ابتدای سفر در فرودگاه، با استقبال رسمی رئیسجمهور و نخستوزیر پاکستان مواجه شدند. اما بعد که به خیابان آمدند با استقبال انبوهی از مردم روبهرو شدند. خبرگزاری فرانسه در این باره مینویسد: «هزاران استقبال کننده که تعداد زیادی از آنها کیلومترها را با اتوبوس و خودروهای مزیّن به عکس آیتالله خمینی پیموده بودند کاملا کنترل مراسم را از دست نیروهای انتظامی پاکستان خارج کرده بودند». همچنین ایشان به مزار اقبال لاهوری نیز رفته بودند و برای بازدید از مزار اقبال لاهوری، ۱۵ دقیقه پیشبینی و برنامهریزی شده بود؛ اما به علت استقبال مردم و ازدحام جمعیت، ۴ ساعت به طول انجامید! و این در حالی بود که خبر بازدید از مزار اقبال لاهوری، به هیچوجه رسانهای نشده بود.
هند
آیتالله خامنهای در سال ۱۳۵۹ به عنوان رئیس شورای عالی دفاع، برای دفاع از منافع ملی ایران عازم هند شدند. ایشان در این سفر با خانم ایندیرانا گاندی نخستوزیر وقت هند دیدار و در رابطه با جنگ عراق علیه ایران، شروط ایران برای پایان جنگ گفتگو کردند. خانم گاندی پس از شنیدن مواضع ایران در مورد جنگ تحمیلی، از موضع گیری درباره مسائل عراق طفره رفت و گفت: «ما از بروز این جنگ ناراحت هستیم، زیرا خسارتهای فراوانی را ساخته و باید سعی کنیم تا جنگ را متوقف کنیم. گاهی محکوم کردن ما، باعث تشدید جنگ خواهد شد.» آیتالله خامنهای باز هم تأکید کردند که: «حکومتی مانند حکومت هند، باید بدون هیچگونه ملاحظهای این تجاوز را محکوم کند. البته محکوم کردن یا نکردن عراق در سرنوشت جنگ هیچ تأثیری ندارد. سرنوشت جنگ را مردم ما تعیین خواهند کرد!».
عراق
آیتالله خامنهای در سن ۷ سالگی و در سال ۱۳۲۵ همراه با خانواده به عراق سفر کردند و به مدت شش ماه در آنجا اقامت داشتند. همچنین گفتنی است که ایشان در سن ۱۸ سالگی نیز به عراق سفر کردهاند.
عربستان
سفر عربستان که در سال ۱۳۵۸ به منظور حج صورت گرفت نیز جالب است. نکته مهم درباره این سفر این است که همزمان با اشغال سفارت آمریکا و یا هما حادثه تسخیر لانه جاسوسی در تاریخ ۱۳ آبان ۱۳۵۸ میشود و آیتالله خامنهای همراه با هاشمی رفسنجانی در مکه این خبر را میشنوند.
آیتالله خامنهای در سال ۱۳۶۸ عهدهدار رهبری انقلاب اسلامی شدند، به سفر خارجی نرفتند و سیاستمدارن مطرح جهان برای دیدار و گفتگو با ایشان به تهران آمدند.