تصمیم جو بایدن ، رییس جمهور آمریکا برای صدور معافیت تحریمی جهت انتقال پول‌های آزادشده ایران از بانک‌های کره جنوبی به قطر با واکنش تند جمهوری‌خواهان آمریکا در شبکه اجتماعی ایکس مواجه شد که در ادامه به مواردی از آن‌ها اشاره می‌شود.
سناتور مایک فلود در صفحه کاربری‌اش نوشت: «دژاوو: اوباما در توافق شکست‌خورده‌اش ۱.۷ میلیارد دلار پول به ایران داد. حالا بایدن ۶ میلیارد دلار را آزاد می‌کند. کنگره آمریکا، ایران را از سال ۱۹۸۴ یک کشور حامی تروریسم محسوب می‌کند. پول در اینجا حسن‌نیت نمی‌خرد.»
او در ادامه گفت: تحویل پول نقد بیشتر به ایران موجب قدرت بخشیدن به یکی از بزرگ‌ترین دشمنان آمریکا خواهد شد. همه ما از این موضوع در بیست‌ودومین سالروز ۱۱ سپتامبر مطلع شدیم. سیاست خارجی بایدن رسوایی است و جایگاه آمریکا در جهان را تضعیف می‌کند.
ادعا درباره تحویل این مبالغ آزاد شده به ایران که از سوی دیگر هم‌حزبی‌های فلود، از جمله دونالد ترامپ، رییس جمهور پیشین آمریکا نیز تکرار شده، در حالی است که طبق توافق ایران و آمریکا برای آزادسازی این پول‌ها، مبلغ مذکور مستقیما به ایران منتقل نخواهد شد و به حساب‌های بانکی محدودشده‌ای در قطر منتقل می‌شود. سپس قطر برای امور غیرتحریمی ایران، از جمله برای خرید دارو و مواد غذایی به طور مستقیم از این مبلغ، آن را پرداخت خواهد کرد.
منابع دیپلماتیک آمریکایی، پیشتر به خبرگزاری رویترز گفته بودند که با آزادسازی این پول‌ها و انتقالشان به قطر، تغیییری در سیاست‌های تحریمی آمریکا علیه ایران ایجاد نشده است.
سناتور تام کاتن نیز در این باره با اشاره به حملات تروریستی انتحاری گروه القاعده در ۱۱ سپتامبر سال ۲۰۱۱ در نیویورک، ادعای "حمایت از تروریسم" را علیه ایران مطرح کرده و نوشت: اول جو بایدن از یازده سپتامبر به عنوان بهانه‌ای برای سفر به افغانستان استفاده کرد. حالا با باج دادن، به این روز بی‌حرمتی می‌کند.
[نارضایتی جمهوری‌خواهان از اقدام بایدن برای انتقال پول‌های آزادشده ایران]
لیندزی گراهام نیز با اشاره به این که موضوع آزاسازی پول‌های ایران به عنوان بخشی از توافق ایران و آمریکا برای تبادل زندانیان انجام شد، در پیامی نوشت: «من همیشه از آزادی آمریکاییان از اسارت خوشحال می‌شوم. اگرچه این توافق رژیم‌های متخاصمی مانند ایران را وسوسه خواهد کرد که گروگان‌های بیشتری بگیرند.»
ادعای گراهام مبنی بر گروگان گرفتن شهروندان آمریکایی از سوی ایران در حالی مطرح می‌شود که اتهام افراد آمریکایی بازداشت‌شده و زندانی در ایران که قرار است طی این توافق تبادل شوند، جاسوسی بوده است.
گراهام همچنین گفت: «این کار در سطوح مختلفی امنیت آمریکا و آمریکای‌ها را تضعیف خواهد کرد.»
این در حالی است که آزادسازی پول‌های ایران به عنوان بخشی از توافق ایران و آمریکا برای تبادل زندانیان انجام شد و پیشتر، وزارت امور خارجه آمریکا در واکنش به انتقادات داخلی، به ویژه جمهوری‌خواهان از این توافق گفته بود که این پول‌ها درآمد نفتی ایران بوده است که به دلیل تحریم‌ها در بانک‌های کره جنوبی بلوکه شده بود.
خبرگزاری آسوشیتدپرس خبر داد که «دولت بایدن با ارائه معافیت تحریمی برای بانک‌های بین‌المللی به‌منظور انتقال ۶ میلیارد دلار از دارایی‌های مسدودشده ایران از کره جنوبی به قطر بدون واهمه از تحریم‌های آمریکا، راه را برای آزادی پنج زندانی آمریکایی که در ایران زندانی بودند، هموار کرد».
خبرگزاری آمریکایی خبر داده به‌عنوان بخشی از توافق، دولت بایدن موافقت کرده تا پنج شهروند ایرانی که در آمریکا زندانی بودند، آزاد شوند.
آسوشیتدپرس همچنین گزارش داد که به اطلاعاتی دست یافته که بر اساس آن، «آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه آمریکا معافیت تحریمی را اواخر هفته گذشته و یک ماه پس از اینکه مقام‌های ایرانی و آمریکایی بر سر این موضوع به توافق رسیدند، امضا کرده بود اما کنگره تا روز گذشته (دوشنبه) از این تصمیم مطلع نشده بود.
مفاد کلی توافق پیش از این اعلام شده بود و انتظار می‌رفت معافیت تحریمی بر این اساس اعلام شود اما در این اطلاعیه، برای اولین بار بود که دولت آمریکا خبر داد پنج زندانی ایرانی را بر اساس توافق با تهران آزاد می‌کند؛ با این حال نام این زندانیان اعلام نشده است.
این معافیت تحریمی به معنای آن است که بانک‌های مستقر در اروپا، منطقه غرب آسیا و همچنین آسیا برای انتقال دارایی‌های مسدودشده ایران از کره جنوبی به بانک مرکزی قطر، درگیر تحریم‌های آمریکا نخواهند شد؛ دارایی‌هایی که به‌منظور «خرید کالاهای بشردوستانه» برای ایران نگهداری خواهد شد.
انتقال ۶ میلیارد دلار از دارایی‌های ایران، بخش حیاتی در توافق تبادل زندانیان بود که بر این اساس، ماه گذشته چهار نفر از پنج جاسوس آمریکایی از زندان‌های ایران به حبس خانگی رفتند. پنجمین زندانی نیز در حال حاضر در حبس خانگی است.
پیش از این، خبرگزاری رویترز نوشته بود هم‌زمان با انتقال ۶ میلیارد دلار از پول‌های آزاد شده ایران از بانک‌های کره جنوبی به قطر تا هفته بعد، فرایند هماهنگی برای خروج پنج جاسوس آزاد شده از زندان در ایران که اکنون در حبس خانگی به سر می‌برند و بازگشت پنج زندانی ایرانی از آمریکا به ایران آغاز خواهد شد.
آسوشیتدپرس می‌گوید به دلیل تحریم‌های متعدد آمریکا علیه بانک‌های خارجی که با ایران تعامل می‌کنند، چندین بانک اروپایی از مشارکت در این انتقال سر باز زدند و این معافیت تحریمی که از سوی وزارت خارجه آمریکا صادر شده است، با هدف کاهش نگرانی‌های این بانک‌ها درباره هرگونه خطر مواجه‌شدن با تحریم‌های واشنگتن است.
افراد مطلع در روند مذاکرات به آسوشیتدپرس گفته‌اند که انتظار دارند این زندانیان اوایل هفته آینده آزاد شوند.
مایک پنس نیز در صفحه کاربری‌اش نوشت: «تصمیم دولت بایدن برای پرداخت ۶ میلیارد دلار باج، آمریکایی‌ها را در خارج از کشور به خطر می‌اندازد. اعلام کردن این تصمیم در سالروز ۱۱ سپتامبر مایه‌ی ننگ است.»
تد کروز نیز با مطرح کردن ادعاهایی نوشت: «دولت بایدن یک توافق هسته‌ای پنهانی با ایران انجام داده است که از کنگره و آمریکا مخفی می‌شود. اخبار امروز تایید می‌کند که یک توافق فرعی هم در کار بوده که شامل پرداخت ۶ میلیارد دلار باج و آزادی زندانیان ایرانی می‌شود.»
او افزود: «دولت بایدن باید توافقش را مخفی کند، چراکه اگر آن را فاش کند، قانون آن‌ها را ملزم می‌سازد که به کنگره بیایند و از آن دفاع کنند. در عوض، آن‌ها به دروغ‌گویی درباره سیاست‌هایشان ادامه می‌دهند تا کنگره مجبورشان کند رویه‌شان را تغییر دهند.»
علاوه بر این، سناتور چاک گرسلی نیز نوشت: «برای آمریکا تمسخرآمیز است که از آن برای آزادی گروگان‌ها ۶ میلیارد دلار اخاذی شود. آخرین بار ۱.۷ میلیارد دلار برای گروگان‌ها بود، دفعه بعد هم احتمالا ۱۰ میلیارد دلار خواهد شد. قیمت هر رو بالاتر می‌رود!»
بیل هگرتی نیز با تکرار ادعای هم‌حزبی‌هایش علیه ایران نوشت: «در بیست‌ودومین سالروز یازده سپتامبر، بزرگ‌ترین حمله تروریستی به خاک آمریکا، رییس جمهور بایدن معافیت تحریمی صادر می‌کند و اجازه انتقال ۶ میلیارد دلار پول‌های بلوکه‌شده ایران را به عنوان باج به ایران می‌دهد. شرم‌آور است.»
مارکو روبیو نیز در ادامه مواضع ضدایرانی‌اش، با بازنشر خبر آسوشیتدپرس در این باره نوشت که «وقتی ما برای بیست‌ودومین سالروز حمله تروریستی القاعده علیه ملتمان یادبود برگزار می‌کنیم» دولت بایدن این پیام را به ایران می‌فرستد که «شرم‌آور است.»
با این وجود، بلینکن درباره این معافیت تحریمی نوشته است: «به‌منظور تسهیل آزادی آن‌ها (جاسوسان آمریکایی) ایالات متحده متعهد شده است تا پنج شهروند ایرانی که در ایالات متحده حضور دارند را آزاد کند و اجازه انتقال تقریبا ۶ میلیارد دلار از وجوه مسدود شده ایران در کره جنوبی به حساب‌های محدودشده در قطر، جایی که این وجوه تنها برای تجارت بشردوستانه در دسترس است، صادر کند».
طبق اعلام وزیر امور خارجه آمریکا، این معافیت تحریمی شامل بانک‌ها و دیگر موسسات مالی در کره جنوبی، آلمان، ایرلند، قطر و سوئیس می‌شود.
بلینکن نوشته است: «معافیت‌های تحریمی شامل تراکنش‌های نهادهایی مانند شرکت ملی نفت ایران و همچنین بانک مرکزی ایران می‌شود که قبلاً مشمول جریمه شده‌اند تا وجوه مسدود شده از حساب‌های کره جنوبی به حساب‌های سوئیس و آلمان و پس از آن به حساب‌های قطر منتقل شود و از آن‌ها برای تراکنش‌های بشردوستانه مطابق با دستورالعمل‌های کتبی دولت ایالات متحده استفاده شوند».
«ناصر کنعانی» سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران روز دوشنبه و در کنفرانس خبری هفتگی با خبرنگاران گفت: «موضوع رفع انسداد از دارایی‌های مالی ایران و موضوع تبادل زندانیان دو موضوع جدا از هم هستند و ماهیت آن‌ها متفاوت است. در موضوع تبادل زندانیان همواره اعلام کرده‌ایم که با توجه به ماهیت انسانی موضوع، آمادگی داریم بحث تبادل زندانیان را انجام دهیم و این موضوع مدت‌ها قبل می‌توانست رخ دهد اگر طرف آمریکایی همکاری می‌کرد و این را به موضوعات دیگر از جمله برجام ارتباط نمی‌داد».
این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران همچنین در مورد نحوه مصرف این دارایی‌ها توسط ایران نیز گفت: «جمهوری اسلامی ایران با این دارایی‌ها و منابع مالی رفع انسداد شده، می‌تواند تمامی کالاهای غیرتحریمی را خریداری کرده و از آن به صورت کامل استفاده کند. این مبتنی بر تفاهم صورت گرفته است و هیچ ارتباطی با موضوعات دیگری تحت عنوان غذا و دارو ندارد و اظهارات رسانه‌ای از این دست فاقد هرگونه ارزش است».
