«جو بایدن»، رئیسجمهور آمریکا روز جمعه در مصاحبهای با شبکه خبری سیانان گفته که ارسال بمب خوشهای به اوکراین «تصمیم سختی» بوده اما کییف به این بمبها نیاز داشته است.
کاخ سفید پیش از این اعلام کرده بود بایدن با ارسال این مهمات جنجالی به اوکراین برای استفاده علیه نیروهای روسیه موافقت کرده است.
آنچه استفاده از بمبهای خوشهای را جنجالی میکند خطراتی است که آنها برای غیرنظامیان دارند. این مهمات در هوا منفجر شده و تعداد زیادی بمبهای کوچکتر را در منطقه وسیعی پخش میکنند که خطر کشتار کور غیرنظامیان را به همراه دارد.
علاوه بر این، برخی از بمبهای کوچکتر ممکن است هنگام برخورد با زمین خیس یا سطوح نرم منفجر نشوند و تا مدتها بعدتر جان غیرنظامیان به ویژه کودکان را به خطر بیندازند.
کارشناسان میگویند شباهت این بمبهای عملنکرده به اسباببازیهای کوچکی که روی زمین میافتند عاملی است که باعث خطرناک شدن آن برای کودکان میشود.
تحلیلگران مسائل جنگ اوکراین میگویند یکی از دلایلی که آمریکا تصمیم گرفته با ارسال این بمبها به اوکراین موافقت کند این است که شرایط در میدان جنگ به هیچ عنوان به نفع اوکراین نیست.
بایدن در گفتوگو با سیانان اظهاراتی بیان کرده که تحلیل فوق را تأیید میکند. او گفت: «تصمیم بسیار سختی از جانب من بود. با وجود این با متحدانمان رایزنی کردم. با دوستانمان در کنگره هم رایزنی کردم. مهمات اوکراینیها دارد تمام میشود.»
شبکه خبری اسکاینیوز پیش از این در تحلیلی نوشته بود حمله بهاری اوکراین در فصل بهار اتفاق نیفتاد و نشانهها حاکی از آن است که ضد حمله اوکراین در حال حاضر هم موفقیتی نداشته است.
در همین حال، گزارشها حاکی است مهمات اوکراین رو به اتمام است و به نظر میرسد انبار ذخایر تسلیحاتی در آمریکا هم با کمبودهای جدی مواجه است.
بایدن در مصاحبه با سیانان گفت: «در این جنگ [جنگ اوکراین] مهمات اهمیت دارد و مهمات آنها دارد تمام میشود و ما هم کمبود داریم. بنابراین، کاری که در نهایت کردم این بود که به توصیه وزارت دفاع عمل کردم و اجازه دادم در این دوره انتقالی، یعنی تا زمانی که سلاحهای 155 بیشتری در دست داشته باشیم، این مهمات برای اوکراینیها [ارسال شود].»
ارسال بمبهای خوشهای از سوی ایالات متحده در حالی صورت گرفته که بیش از 100 کشور استفاده از آنها را ممنوع اعلام کردهاند. گروهی از کارشناسان استفاده از این مهمات را مصداق ارتکاب جرائم جنگی میدانند.
«معاهده بمبهای خوشهای»، یک معاهده بینالمللی است که هر گونه استفاده، انتقال، تولید و انبار این بمبها را ممنوع اعلام میکند. این معاهده روز 30 مه 2008 در دوبلین به تصویب رسید و از اوت 2010 اجرایی شده است. آمریکا، روسیه و اوکراین جزو کشورهایی هستند که این معاهده را امضا نکردهاند.
بایدن در مصاحبه با سیانان گفت: «ما این معاهده را امضا نکردهایم اما اینکه مجاب شوم این کار را انجام دهم، زمان برد.»
وی اضافه کرد: «اما مسئله اصلی این است که آنها یا برای اینکه جلوی روسها را بگیرند و مانع از آن شوند که روسها بتوانند تهاجم اوکراین در این مناطق را متوقف کنند سلاح داشتند و یا سلاح نداشتند و من فکر میکنم که به این بمبها نیاز داشتند.»
تصمیم بایدن بلافاصله با واکنشهایی در میان گروههای حقوق بشری روبرو شد، هر چند که احتمال نمیرود این واکنشها از سطح بیانیههای لفظی فراتر روند. «مارتا هورتادو»، سخنگوی دفتر حقوق بشر سازمان ملل گفت: «استفاده از این بمبها باید فورا متوقف شود و نباید از آنها در هیچ مکانی استفاده شود.»
صلیب سرخ بینالمللی هم گفت بمبهای خوشهای میتوانند باعث ایجاد تلفات قابلتوجهی در میان غیرنظامیان شوند و این چیزی است که [با استفاده نکردن از این بمبها] میتوان از آن جلوگیری کرد.
دیدهبان حقوق بشر در بیانیه ای روز جمعه با بیان اینکه اوکراین و روسیه هر دو با استفاده از بمبهای خوشهای باعث کشته شدن غیرنظامیان شده خواستار توقف استفاده از این سلاحها شده است.
پایگاه اسکاینیوز هم در گزارشی نوشته آمریکا با موافقت با ارسال این بمبها به اوکراین، جایگاه اخلاقیاش در جنگ اوکراین را از دست میدهد.
مقامهای آمریکایی برای توجیه تصمیم خود برای ارسال بمبهای خوشهای به اوکراین به توجیههایی مشابه با توجیههای زمان استفاده از بمب اتمی علیه هیروشیما و ناکازاکی متوسل شدهاند.
آنها گفتهاند درست است که ارسال بمبهای خوشهای خطر تلفات غیرنظامیان را بالا میبرد اما در صورتی که به روسیه اجازه داده شود سرزمینهای اوکراین را اشغال کند جان غیرنظامیان بیشتری در خطر است.
سازمانی به نام «ائتلاف بمبهای خوشهای» که در تلاش است استفاده از این بمبها را در درگیریها متوقف کند گفته از جنگ جهانی دوم به این سو در بیش از 36 درگیری از بمبهای خوشهای استفاده شده است. طبق اطلاعات این ائتلاف، ایالات متحده بین سالهای 2003 تا 2006 از این بمبها در عراق استفاده کرده است.