این نشست با حضور تعدادی از وزیران امور خارجه کشورهای عضو این جنبش و تعدادی از سازمان های بین‌المللی برگزار می‌شود. در همین چارچوب شب گذشته حسین امیرعبداللهیان ، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در راس هیاتی سیاسی به منظور حضور در این اجلاس به جمهوری آذربایجان سفر کرد.
طبق برنامه‌ریزی های انجام شده وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در نشست وزیران امور خارجه این جنبش شرکت و سخنرانی خواهد داشت.
در همین راستا حسین امیرعبداللهیان سه‌شنبه شب پس از ورود به باکو در صفحه توییتر خود در تشریح اهدافش از این سفر نوشت : «برای شرکت در اجلاس وزرای امور خارجه جنبش عدم تعهد سفر کردم، جنبش عدم تعهد با توجه به تنوع کشورهای عضو، یک ظرفیت ویژه در تقویت چندجانبه‌گرایی و هم‌اندیشی برای حل چالش‌های جدید جهانی است. همچنین این سفر فرصتی برای پیگیری و توسعه سیاست همسایگی در منطقه خواهد بود.»
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران همچنین در حاشیه این اجلاس، قرار است در نشست‌هایی از جمله نشست کمیته فلسطین جنبش عدم تعهد و نشست گروه دوستان منشور شرکت کند.
براساس آنچه که ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در روز دوشنبه در نشست هفتگی خود با خبرنگاران اعلام کرد حسین امیرعبداللهیان در جریان شرکت در این نشست با وزیر امور خارجه آذربایجان به عنوان کشور میزبان و تعدادی دیگر از مقامات شرکت کننده در این نشست دیدار و رایزنی خواهد کرد .
به گزارش ایسنا، مطابق رویه برگزاری این گونه نشست های بین المللی، پیش از نشست وزیران امور خارجه، نشست مقامات ارشد با شرکت معاونان وزیران خارجه و مقامات عالیرتبه کشورهای عضو طی دو روز برگزار شد که دستور کار آن بررسی اسناد مربوطه جهت ارائه به نشست وزیران خارجه بود . ریاست هیات نمایندگی کشورمان در این نشست بر عهده " رضا نجفی "معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه بود.
بر اساس این گزارش، از جمله اسناد مهم جهت مذاکره و بررسی در نشست مقامات ارشد "بررسی سند پایانی و اعلامیه نهایی نشست وزیران خارجه موسوم به اعلامیه باکو" بود و بر اساس آن چه که اعلام شده است سند نهایی مشتمل بر بیش از هزار و سیصد بند در فصول متعدد و با موضوعات مختلف بین المللی، منطقه ای، حقوقی، مباحث توسعه ای، بشردوستانه، اجتماعی و اقتصادی و... است.
البته پیش از این نیز، نمایندگی کشورهای عضواین جنبش نزد سازمان ملل متحد در نیویورک طی جلسات فشرده یک ماهه، مذاکرات مربوط به پیش نویس سند نهایی را پیش برده بودند.
اسناد مزبور پس از تایید توسط مقامات ارشد جهت تصویب نهایی به اجلاس آتی سران کشورهای عضو جنبش عدم تعهد تسلیم خواهد شد.
با برگزاری نشست باکو به عنوان آخرین نشست عالی جنبش عدم تعهد در دوره ریاست آذربایجان، شرایط برای برگزاری نشست سران جنبش در "کامپالا " به منظور انتقال ریاست جنبش عدم تعهد به اوگاندا فراهم خواهد شد و بدین ترتیب کشور آفریقایی اوگاندا ریاست آتی جنبش عدم تعهد را از اوایل ژانویه ۲۰۲۴ به مدت سه سال عهده دار خواهد شد.
بر اساس این گزارش جنبش عدم تعهد در سال ۱۹۶۱ در بلگراد پس از "کنفرانس باندونگ "در اوج جنگ سرد میان اتحاد جماهیر شوروی از یک طرف و ایالات متحده آمریکا با حضور کشورهایی که به هیچ یک از این دو بلوک (آمریکا و شوروی) وابستگی و تعهدی نداشته شکل گرفت و جمهوری اسلامی ایران نیز در ۱۸ خرداد ۱۳۵۸ پس از خروج از پیمان نظامی بغداد (پیمان سنتو) به طور رسمی به این جنبش پیوست.
ایران از ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۴ شمسی ریاست دوره‌ای جنبش عدم تعهد را بر عهده داشت و شانزدهمین اجلاس سران غیرمتعهدها در شهریور ۱۳۹۱ در تهران برگزار شد.
برگزاری شانزدهمین نشست سران جنبش عدم تعهد در تهران
طی سال های گذشته برخی از کارشناسان عرصه روابط بین‌الملل این موضوع را مطرح کرده‌اند که جنبش عدم تعهد پس از فوت رهبران بنیانگذار خود، فروپاشی اتحادیه جماهیر شوروی، سیطره یکجانبه آمریکا بر نظام بین‌المللی، اختلال در توازن قدرت در سطح جهانی و چند پاره شدن برخی کشورهای تاسیس کننده این جنبش و چند دستگی داخلی بین اعضای این جنبش، ماهیت کارکردی خود را از دست داده است، از دیگر سو برخی از کارشناسان نیز با رد این تحلیل معتقد هستند که علیرغم وجود برخی از اختلاف ها بین اعضا، این سازمان به عنوان یکی از بزرگترین سازمان‌های بین‌المللی همچنان دارای کارکرد و اثرگذاری است و با توجه به تحولات عرصه بین‌الملی، سازمان جنبش عدم تعهد با تقویت چندجانبه‌گرایی و توجه بیشتر به ظرفیت کشورهای عضو برای اثرگذاری در تحولات منطقه‌ای و بین المللی، می‌تواند در شکل‌گیری نظم نوین جهانی نقش موثر و مهمی را ایفا کند و در همین چارچوب می بایست نقش این سازمان از دادن بیانیه صرف در مورد تحولات بین‌المللی و حمایت کاغذی از اعضا در برابر تهدیدات و فشارها فاصله گرفته و تصمیمات آن بیشتر از گذشته جنبه عملیاتی و کارکردی به خود گیرد.
