حسین ملائک با اشاره به مواضع اخیر چین علیه ایران در سفر به عربستان سعودی اظهار کرد که سه سطح تحلیل از زاویه نگاه چینی‌ها نسبت به امضای بیانیه‌هایی که در آن در عمل علیه ایران موضع‌گیری شده، وجود دارد. اول اینکه چینی‌ها به کل یک ساختار اقتصادی هستند، قبل از اینکه ساختار سیاسی در نظام بین‌الملل داشته باشند و حرف‌هایی که درباره سیاست بین‌الملل چین زده می‌شود در واقع در درجات پایین‌تری از اولویت اقتصادی چین قرار دارد.
وی با تاکید بر اینکه اولویت چین اقتصاد و حفظ نفوذ بین‌المللی به لحاظ اقتصادی است، گفت: از این رو به منطقه‌ای وارد شده است و قراردادهای کلان تجاری می‌بندد که در آن پول وجود دارد. عربستان قرار است در ۲۰۳۰ چندین پروژه بزرگ را به بهره‌برداری برساند که می‌تواند آنها را با چین تعریف و توجیه کند و چین هم آمده آنها را بگیرد و هر مواضع سیاسی و اقتصادی و امنیتی که اتخاذ کرده در این راستا بوده که بتواند این پروژه‌ها را برای خود کند. از این که ایران هم از مواضعش ناراحت شده، بعید است ابایی داشته باشد.
سفیر پیشین کشورمان در پکن ادامه داد: سطح تحلیل دوم این است که چینی‌ها در سیاست بین‌الملل دارند کار می‌کنند و برنامه‌ریزی‌هایی داشتند و دارند که اقتصاد اول دنیا شوند، اما موضوع ماجراجویی روسیه در اوکراین و حمایت چین از روسیه در مرحله اول باعث شد فضای بین‌المللی را از دست بدهد و مجموعه کشورهای غربی را علیه خود کند از این رو برای اینکه این فضا را به نفع خود برگرداند مجبور شد در برخی مسایل با غرب به سازش برسد و یکی از سازش‌ها روی ایران بوده است از این رو ایران را رها کرد.
ملائک تصریح کرد: تحلیل سوم این است که چین با توجه به تحولات داخلی ایران و برخی ارزیابی‌ها و نظرسنجی‌ها که بیان می‌کند، فرهیختگان و دانشگاهیان ایرانی تمایلی به چین ندارند، احساس کرد برای ۱۰ تا ۱۵ سال آینده ایران چیزی برای چین ندارد و خودشان را بهتر است، صرف این ماهیت سیاسی ناپایدار نکنند، از این رو پای این بیانیه‌ها علیه ایران را امضا کردند.
این کارشناس مسایل بین‌الملل با بیان اینکه اقدام چین در همراهی با مواضع عربستان و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس علیه ایران، بسیار "شاذ" بود گفت: مواضع چین در سفر به عربستان اصلا ساده نیست. اگر چین بخواهد کل عربستان را جنگل کند یا هزار نیروگاه اتمی برایش بسازد، برای ایران مهم نیست و جای نگرانی هم ندارد، اما وقتی موضع‌گیری سیاسی می‌کند و در امور داخلی ایران دخالت می‌کند، یا در بیانیه‌ها علیه ناوبری و تاسیسات نفتی بین‌المللی و حاکمیت ایران بر سه جزیره یا اتهام به ایران درباره حمایت از گروه‌های تروریستی و فرقه‌ای و سازمان‌های مسلح غیرقانونی موضع‌گیری می‌کند، مساله مهم می‌شود. این مواضع چین متناظر با تحلیل‌هایی که در سیاست خارجی ایران در رابطه با چین وجود دارد، نیست.
وی در پاسخ به اینکه برخی معتقدند در واکنش به این مواضع چین، ایران اقدام متقابل انجام دهد مثلا در رابطه با به رسمیت شناختن ماهیت و شناسایی تایوان گفت: مرکبی که روی لباس سفید ریخته شود، شاید با شوینده پاک شود اما دیگر آن لباس سفید قبلی نیست. درباره اقدام چین هم همین مساله صادق است.
این کارشناس مسایل بین‌الملل ادامه داد: از سویی معتقدم چین در امضای بیانیه‌های مشترک در سفر به منطقه تلاش کرده تا اطمینان یابد مسلمانان اویغور از سوی عربستان تحریک نشوند، چون اویغورها در نهایت به وهابیت و عربستان وصل هستند.
ملائک با بیان اینکه از اساس رویکرد چین در بیانیه‌هایی که امضا کرده، عجیب است گفت: چین بیانیه‌ای را با شورای همکاری کشورهای عربی خلیج فارس امضا کرده است که حتی یک بندش علیه عراق است که این هم عجیب است. در بندی خواسته که کشورهای عربی هم در توافق هسته‌ای ایران و اروپا و آمریکا وارد شوند که در این باره حتی کشورهای اروپایی هم ملاحظه دارند و با آن مخالفند. به عبارتی چین هر چه می‌توانسته و عربستان و امارات و کشورهای این حوزه در همراهی با سیاست‌هایشان خواستند به آنها داده و چیزی را معطل نگذاشته است.
سفیر پیشین ایران در پکن با اشاره به بندهایی از بیانیه امضا شده میان چین و عربستان و نیز با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس گفت: اول اینکه ایران را تلویحا و در برخی جاها به طور مشخص متهم به دخالت در امور داخلی کشورها و تسلیح گروه‌های غیر قانونی و نیز دادن پهپاد و موشک و بر هم زدن امنیت و ایمنی تاسیسات نفتی کرده است؛ یعنی مطالب و مواضعی که بعضا در مطبوعات عربستان علیه ایران نوشته می‌شود را تایید کرده است و دیگری درباره سه جزیره ایرانی است که به نوعی قبول کرده برای امارات متحده عربی است و امارات در تلاش است تا به شیوه‌ای صلح‌آمیز آنها را پس بگیرد؛ این موضع دیگر افتضاح است. نکته‌ای که این مساله را بسیار حایز اهمیت و حساس می‌کند این است که شورای همکاری کشورهای عربی خلیج فارس، شورایی با ماهیت امنیتی، سیاسی است که از ۱۹۸۱ علیه ایران به وجود آمده است و اساسا این شورا ماهیتی ضد ایرانی دارد و چین با این شورا علیه ایران موضع‌گیری کرده است.
وی با اشاره به عضویت ایران در پیمان شانگهای با بیان اینکه چین با این مواضع اخیرش در عمل علیه یک عضو این پیمان رفتار کرده است گفت: چین مهمترین عضو این پیمان است که با این مواضع به روح و متن این پیمان آسیب زده است.
ملائک در پاسخ به این پرسش که به نظر شما اقدام چین در همراهی با مواضع ضد ایرانی کشورهای عربستان و امارات به کدام سطح تحلیل نزدیک است؟ اظهار کرد: معتقدم فشار بحران اوکراین بر چین بسیار زیاد است، چون رویکرد و حمایت اولیه چین از روسیه داشت روند حاکم بر نظم بین‌الملل را به هم می‌زد و با این مساله جایگاه آمریکا و غرب در توازن بین‌المللی را جا به جا و ارتقاء می‌داد و البته کشورهای اروپایی و آمریکا هم خیز برداشتند که این اتفاق بیفتد. به عبارتی چینی‌ها الان دارند تاوان آن موضع‌گیری اولیه در حمایت از روسیه را پس می‌دهند و در این مسیر برای باقی ماندن در روند و برنامه خود، ایران را تسلیم کردند.
این کارشناس مسایل بین‌الملل درباره واکنش ایران به موضع‌گیری چین تاکید کرد: چین یک واقعیت در صحنه بین‌الملل است اما متاسفانه در ایران درباره نسبت روابط تهران ـ پکن بزرگ‌نمایی‌هایی شده است که معتقدم باید هر چه زودتر این روند اصلاح شود. ما یک توافق ۲۵ ساله با چین روی کاغذ نوشته‌ایم که هنوز از سطح کاغذ این توافق آن طرف‌تر نرفته است بنا بر این باید واقع‌نگر باشیم و روابط را در سطح واقعیت خودش به افکار عمومی اعلام کنیم.
