حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران که در هفتاد و هفتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک شرکت کرد، در گفت‌وگویی با روزنامه نیویورک تایمز به تشریح روند مذاکرات وین و ... پرداخت.
* در گام‌های پایانی این مسیر قرار داریم/ طبعا گام‌های پایانی مسیر دشواری را طی می‌کند
وی در این گفت‌وگو درباره روند مذاکرات وین اظهار داشت: اولا ما برای رسیدن به یک توافق خوب، قوی و پایدار جدی هستیم. در دولت جدید ایران در ماه‌های گذشته معاون من و همکارانم برای رسیدن به این هدف تلاش زیادی کردند. معتقدم در گام‌های پایانی این مسیر قرار داریم. اما طبعا گام‌های پایانی مسیر دشواری را طی می‌کند. فکر می‌کنم اگر آمریکا واقع بینانه برخورد کند و شجاعت تصمیم گیری در این مرحله را داشته باشد، ما می توانیم به توافق دست یابیم.
وزیر خارجه با ذکر این نکته که توافق در دسترس است، اظهار داشت: طرف آمریکایی بارها به ما پیام داده که آنها از اراده لازم برای رسیدن به توافق برخوردارند. ما ابتکارات زیادی را برای سرعت دادن به توافق در طول مذاکرات از خودمان نشان دادیم. الان وقت ابتکار و واقع بینی طرف آمریکایی است. ما جدی هستیم.
*آژانس باید به وظایف فنی خود عمل کند، اما مسیر سیاسی را بسیاری از مواقع پیش می‌گیرد
رئیس دستگاه دیپلماسی در پاسخ به این سؤال خبرنگار که آیا فضایی برای مذاکره با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد تحقیقات آن وجود دارد؟ خاطرنشان کرد: همکاری‌های ما با آژانس ادامه دارد، اما یک مشکل اساسی وجود دارد. آژانس باید به وظایف فنی خود عمل کند، اما مسیر سیاسی را بسیاری از مواقع پیش می‌گیرد و رفتارهای سیاسی دارد. ما می‌توانیم در مسیر فنی همکاری‌هایمان را با آژانس تقویت کنیم، اما لازمه اش این است که آژانس از رفتار سیاسی و سیاسی کاری فاصله بگیرد.
وی اضافه کرد: چنانچه آژانس صرفا فنی برخورد کند، ما تردیدی نداریم که اتهامات مطروحه در مورد ایران برطرف می‌شود. پس ما برای همکاری‌های فنی بیشتر با آژانس آمادگی داریم اما آمریکا و سه کشور اروپایی در مذاکرات باید به آژانس توجه بدهند که نباید از مسیر فنی فاصله بگیرد.
وزیر خارجه در تشریح انحراف از مسیر فنی که سؤال خبرنگار نیویورک تایمز بود اظهار داشت: مثلا در چهار ماه گذشته در اثنای مذاکره به یک‌باره قطعنامه‌ای در وین ارائه شد که خطا و انحراف در مسیر کار مذاکراتی ما در چارچوب برجام بود.دقیقا در این زمان حساس، آقای رافائل گروسی به اسرائیل سفر کرد و در تل آویو در کنفرانسی مطبوعاتی حرف‌های تحریک کننده و غیرسازنده زد. از یک طرف سه کشور اروپایی و آمریکا قطعنامه ارائه می‌کنند، در اثنای مذاکره، که این سیاسی است. در واقع آژانس را یک ابزار سیاسی برای اهدافشان قرار می‌دهند و آقای گروسی هم با سفرش عمدا رفتار سیاسی نشان می‌دهد در حالی‌که آژانس مسؤولیت فنی دارد.
خبرنگار از وزیر خارجه پرسید که آیا اطمینان دارید گروسی بتواند در نهایت بدون سیاسی کاری در بحث‌های فنی به برجام کمک کند؟ که وی پاسخ داد: معتقدیم اگر آقای گروسی و تیمش صرفا فنی برخورد کنند، اتهامات بی اساسی که به ایران وارد می‌کنند، بسیار ساده از میان برداشته می‌شود. ما آمادگی داریم به سؤالات فنی آژانس پاسخ دهیم. اما قادر نیستیم به سؤالات سیاسی و جهت دار و هدفمند آژانس پاسخ دهیم.
امیرعبداللهیان در پاسخ به این سؤال که در خصوص ذخایر اورانیوم غنی سازی شده ۶۰ درصد چه کار می‌خواهید انجام دهید؟ گفت: در متنی که در وین توافق کردیم جزئیات آن را روشن کردیم. اگر همه طرف‌ها به تعهداتشان در برجام برگردند در مورد مازاد اورانیوم ما فراتر از توافق برجام، کاملا مشخص است که چه باید بکنیم.
* نباید ارتباطی بین برجام و موضوع انسانی زندانیان وجود داشته باشد
خبرنگار نیویورک تایمز با طرح این سؤال که اگر مذاکرات شکست بخورد و یا دچار فروپاشی شود، واکنش ایران چه خواهد بود و آیا غنی سازی بیشتری در سطوح بالاتر انجام خواهد داد؟ که وزیر امور خارجه بیان کرد: ما مذاکره کرده‌ایم نه فقط برای مذاکره، بلکه برای رسیدن به نتیجه ملموس مذاکره کرده‌ایم.این وضعیت را آمریکا و آقای ترامپ به وجود آورده است. ما از سال ۲۰۱۵ هیچ نفع اقتصادی از برجام نبرده‌ایم. البته این هم عجیب است که آقای بایدن از یک طرف رفتار ترامپ را قبول ندارد، ولی همان مسیر تحریم‌ها را دنبال می‌کند.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا به نشانه حسن نیت، آیا مذاکراتی در زمینه تبادل زندانیان وجود دارد؟ خاطرنشان کرد: تبادل زندانیان برای ما اساسا موضوعی انسانی است. ما همواره برای تبادل زندانیان آمادگی داریم. در مقطعی طرف آمریکایی آن را منوط به نتایح گفت‌وگوهای وین و برجام کرد. معتقدیم ارتباطی نباید بین برجام و موضوع انسانی زندانیان وجود داشته باشد. ما در این موضوع آمادگی داریم.
* طرف آمریکایی باید خودش را از کلاف پیچیده و سردرگم بیرون بکشد تا بتواند واقعیت را خوب ببیند و تصمیم بگیرد
رئیس دستگاه دیپلماسی در پاسخ به این سؤال که به عنوان حسن نیت، در صورتی که بخشی از اموال مسدود شده ایران، مانند هفت میلیارد دلار ایران نزد بانک‌های کره جنوبی آزاد شود، می‌تواند نشانه‌ای از حسن نیت تلقی شود؟ اظهار داشت: آزادسازی اموال بلوکه شده ما توسط آمریکا در بخش‌هایی از جهان می‌تواند یک نشانه مثبت محسوب شود. اما الان ما مجموعه پیچیده و سردرگمی را در رفتار آمریکا می‌بینیم. از طرفی تبادل پیام‌های ما از طریق هماهنگ کننده اتحادیه اروپا ادامه دارد و همه تلاش می‌کنیم برای رسیدن به راه حل و از طرفی دیگر، آمریکا قطعنامه در آژانس ارائه می‌کند و از طرف دیگر هم تقریبا هر چند وقت به بهانه‌ای تحریم‌های جدیدی اعمال می‌کند. طرف آمریکایی دچار سرگیجه است در تصمیم گیری و این برای مذاکرات و بازگشت به تعهدات در برجام سازنده نیست. طرف آمریکایی باید خودش را از کلاف پیچیده و سردرگم بیرون بکشد تا بتواند واقعیت را خوب ببیند و تصمیم بگیرد.
* از ابتدا مخالفت خود را با جنگ اوکراین اعلام کرده‌ایم
امیرعبداللهیان در پاسخ به این پرسش که آیا جنگ اوکراین به پیچیده‌تر شدن مذاکرات هسته‌ای با توجه به حضور روسیه در این مذاکرات تاثیر داشته است؟ عنوان کرد: وقتی جنگ (اوکراین) شروع شد طرف‌های غربی به ما گفتند این یعنی تاثیر منفی بر برجام. من بلافاصله با سرگئی لاوروف وزیر خارجه تماس گرفتم فکر کنم آقای لاوروف در سفر خارجی بود. چند روز بعد در مسکو گفت‌وگو کردیم و در کنفرانس مطبوعاتی، آقای لاوروف اعلام کرد که ما هیچ مانعی برای بازگشت طرف‌ها به برجام نخواهیم بود و اساساً مسکو مانعی برای توافق نخواهد بود. البته لاوروف درخواست‌هایی داشت، ولی در مذاکرات به این جمع بندی رسیدیم و به صراحت می‌توانم بگویم که اگر آمریکا امروز بتواند تصمیم گیری کند و واقع بینانه نشان دهد که به دنبال توافق است ما مطمئن هستیم که روسیه از توافق حمایت می‌کند، ضمن اینکه مواضع ما درباره جنگ اوکراین کاملا مشخص است. ما از ابتدا مخالفت خود را با جنگ اوکراین اعلام کرده‌ایم و بدون استاندارد دوگانه در مورد افغانستان، یمن عراق و سوریه آن را پیگیری کرده‌ایم.
* این منازعه باید از طریق گفت‌وگو و مذاکره سیاسی خاتمه یابد
خبرنگار نیویورک تایمز با بیان اینکه ایران خودش را متعهد می داند که به هیچ یک از طرف‌های جنگ سلاح ندهد، آیا این درست است؟ اظهار داشت: ما مقید هستیم ارسال سلاح صورت نگیرد. ارسال سلاح به هریک از طرفین، شانس راهکار سیاسی را به تعویق می‌اندازد. صحنه اوکراین پیچیده است. هم آقای پوتین استدلال‌هایی را مطرح می‌کند و مخصوصا نگرانی‌های آقای پوتین از گسترش ناتو و هم سلاح‌های بسیاری به اوکراین تحویل داده شده که جنگ را طولانی‌تر کرده است. ما تلاش‌کردیم بین روسیه و اوکراین تا جنگ را متوقف کنیم. معتقدیم از طریق گفت‌وگو و مذاکره سیاسی باید این منازعه خاتمه یابد. اگر امروز این جنگ خاتمه پیدا کند، خسارت کمتری به مردم، زیرساخت‌های این کشور و منطقه وارد می‌شود. حتی با نگاه به امنیت غذایی، دو بار به وزیر خارجه اوکراین گفتم که آمادگی داریم از مسیر ترانزیتی ایران برای صادرات غلات استفاده کنید.
* با روسیه همکاری‌های دفاعی داریم و همکاری‌های دفاعی ما هیچ ربطی به موضوع اوکراین ندارد
خبرنگار نیویورک تایمز با بیان اینکه آیا این ارسال پهپادهای ایرانی به روسیه نقض آن چیزی که جنابعالی فرمودید، نیست؟ که امیرعبداللهیان پاسخ داد: ما با روسیه همکاری‌های دفاعی داریم و همکاری‌های دفاعی ما هیچ ربطی به موضوع اوکراین ندارد. ما هیچ امکاناتی را به هیچ طرفی برای کاربرد جنگ در اوکراین نخواهیم داد. متاسفانه تبلیغات نادرستی در این زمینه صورت گرفته است.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا اگر آنها بخواهند از پهپادهای ایران استفاده بکنند، آیا این امر در راستای توافق دفاعی تلقی خواهد شد؟ خاطرنشان کرد: ما امکاناتی را به روسیه برای استفاده در اوکراین نداده‌ایم. اوکراین فقط راه‌حل سیاسی دارد. ما همانقدر که نگران آوارگان یمنی و افغانستانی و سوری هستیم، نگران آوارگان اوکراین هستیم.کشور خود من قرباتی تجاوز و جنگ هست. زمانی که توسط صدام حسین برای هشت سال مورد حمله قرار گرفت. وقتی از توقف جنگ صحبت می‌کنیم، با تمام اعتقاد سخن می‌گوییم. راه‌حل جنگ نیست و باید هر چه سریع‌تر طرفین در میز مذاکره مسئله را حل و فصل کنند.
خبرنگار از امیرعبداللهیان پرسید که آیا ایران ابتکاراتی را به خرج داده است یا بخشی از ابتکارات بوده برای صلح در جنگ اوکراین؟ عنوان کرد: من دو بار برای این موضوع به مسکو سفر کردم و تقریبا هر یک‌ماه تا ۴۰ روز یک‌بار با همکارم وزیر امور خارجه اوکراین در تماس مستقیم و تلفنی بودم. اخیرا هم یکی از رهبران اروپا از رئیس جمهور ایران خواست که ما از ظرفیت ارتباطمان با روسیه برای توقف جنگ استفاده کنیم. البته هر دو طرف همدیگر را متهم می‌کردند که آماده مذاکره نیستند. من فکر می‌کنم راه‌حل جنگ نیست و باید هر چه سریع‌تر طرفین در میز مذاکره مسئله را حل و فصل کنند.
* جمهوری اسلامی ایران اعتراض را می‌پذیرد، اما به روش مسالمت آمیز خودش، اما در مقابل اغتشاش، آشوب و ایجاد ناامنی با منطق و اقتدار برخورد می‌کند
خبرنگار نیویورک تایمز در خصوص آشوب‌ها و واکنش‌های پلیس در ایران سؤال کرد که وزیر خارجه پاسخ داد: اتفاقی در ایران افتاده که همه ما را متاسف کرده است. یک هموطن و یکی از دختران و فرزندان ما توسط پلیس برای مدت کوتاهی دستگیر شده و بعد از سه روز فوت کرده است. از همان ساعات اولیه رئیس جمهور کشورمان با پدر این دختر تماس تلفنی داشت. قوه قضاییه و مجلس و دولت همه تلاش می‌کنند از مسیر تحقیقات قضایی، ابعاد این حادثه مشخص شود. ما منتظر تحقیقات و نتایج پزشکی قانونی و قضایی و رای قاضی در این پرونده هستیم. چنین وقایعی در بسیاری از نقاط در دنیا حتی در داخل آمریکا و اروپا اتفاق می‌افتد. ولی یک هجمه رسانه‌ای جهانی علیه آن شروع نمی‌شود، اما یکسری رسانه‌ها، فضای مجازی و همه بسیج شده‌اند که این را تبدیل به یک موضوع پیچیده و عامل ناامنی در داخل کشور کنند. طبعا جمهوری اسلامی ایران اعتراض را می‌پذیرد، اما به روش مسالمت آمیز خودش، اما در مقابل اغتشاش، آشوب و ایجاد ناامنی با منطق و اقتدار برخورد می‌کند.
وی ادامه داد: وزیر کشور جمهوری اسلامی ایران گزارشی را درباره وضعیت موجود ارائه داده است. به احساسات پاک مردم کشورمان در این حادثه احترام می‌گذاریم. بیش از هر طرف دیگری متعهد هستیم ابعاد این مسئله روشن شود، اما اجازه نمی‌دهیم با تحریکات رسانه‌ای و سیاسی خارجی، امنیت و ثبات کشور ما تحت تاثیر قرار گیرد. البته بعضی رسانه‌های خارجی تحریک و تلاش می‌کنند از احساسات پاک مردم کشورمان سوءاستفاده کنند. این اتفاقات می‌تواند در همه جای دنیا رخ دهد و رخ می‌دهد. چون این اتفاقات در آمریکا زیاد اتفاق می‌افتد، مردم آمریکا اتفاقا خوب می‌فهمند.
