جمهوری اسلامی ایران و نیروهای مسلح آن در سالهای اخیر به ویژه پس از پایان جنگ تحمیلی تاکنون توانستهاند دستاوردهای مهمی در حوزه تجهیزات و ارتقای توان رزمی به دست آورند.
خودکفایی و ایجاد قدرت درونزا با طراحی و ساخت انواع تجهیزات نظامی بومی در سالهای اخیر به قدری سرعت یافته که حیرت بسیاری از ناظران بین المللی را به همراه داشته و باعث شده توان نظامی کشورمان هر سال بیش از سالهای گذشته رشد کند.
همه این دستاوردها موید این مطلب است که فرماندهان و مسئولان نیروهای مسلح کشورمان به خوبی به اهمیت خودکفایی و دارابودن تجهیزات گوناگون تسلیحات در همه حوزهها پی بردهاند. پدافند هوایی و تجهیزات مورد استفاده در آن یکی از این حوزههای مهم در نیروهای مسلح کشورمان است که ارتش و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی طی سالهای اخیر در قالب قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء (ص) با یکدیگر همکاری تنگاتنگی دارند.
پیشرفت سامانههای پدافند هوایی ایران اینک به مرحله بینیازی نزدیک شده، ولی ظاهرا این پایان کار نیست و ایران گامهایی در جهت صعود کم سابقه در حوزه سامانههای پدافندی برداشته است. این در حالیست که ساخت سامانه باور ۳۷۳ در کمتر از ۱۰ سال تکمیل و اجرایی شده است؛ بنابراین حال که ایران به بالاترین سطح فناوری دفاعی در حوزه پدافند هوایی دست یافته است، از این پس در مدت زمان کوتاهتری قادر خواهد بود که محصولات باکیفیتتری را تولید کند. به معنای دیگر ایران در مرز علم پدافندی روز دنیا در حال حرکت است و هر لحظه باید منتظر اعلام یک خبر و دستاورد جدید دفاعی در این حوزه بود.
کشف، رصد، پایش، درگیری و انهدام اهداف هوایی به ویژه پهپادها و حتی نشاندن و سالم گرفتن آنها از جمله قابلیتهای نرم و سخت پدافند هوایی است که نمونههای متفاوتی از آن را طی سالهای اخیر شاهد بودیم. البته حاصل این همکاریها نیز امنیت بسیار بالای آسمان ایران اسلامی در قالب شبکه یکپارچه پدافندی هوایی کشور است، شبکهای که با دارا بودن لایههای مختلف و متعدد امنیت بسیار بالایی را برای کشورمان فراهم کردهاند.
این پیشرفتها در افزایش سطح پوشش راداری کشورمان نیز مشهود است به نحوی که پدافند هوایی کشورمان پس از پیروزی انقلاب اسلامی با پوشش بیش از ۳ هزار و ۶۰۰ نقطه، گستردگی فراگیر و کارآ بودن خود را در حفظ آسمان ایران اسلامی از پرندههای متخاصم و بهبود تردد هوایی و مراقبتهای اطلاعاتی فرامنطقهای نشان داده است. یکی از ابزارهای این رصد و پایش رادارها هستند که صنایع دفاعی کشورمان نمونههای متنوعی از آنها را طراحی و تولید و همچنین کاربردی کردهاند.
اما رادارهای ساخت کشورمان تنها به رادارهای نظامی ختم نمیشوند و صنایع دفاعی کشورمان در حوزه ساخت رادارهای تجاری برای فرودگاههای تجاری همچون فرودگاه مهرآباد تهران نیز دستی بر آتش دارد و دستاوردهای خوبی داشته است.
مراقبت پرواز خدمتی است که هدف آن جلوگیری از تصادف هواپیماها در سطح فرودگاههاست و از طرف دیگر بستری مناسب برای حرکت روان ترافیک هوایی و ارائه اطلاعات ضروری جهت حفظ ایمنی پروازها و کمک در مواقع بحرانی به هواپیما به شمار میرود. انواع خدمتهای مراقبت پرواز عبارتند از؛ خدمت کنترل ترافیک هوایی (Air Traffic Control Service)، خدمت کنترل منطقهای (Area Control Service)، خدمت تقرب (Approach Control Service)، خدمت کنترل فرودگاهی (Aerodrome Control Service)، خدمت اطلاعات پروازی (Flight Information Service) و خدمت هشدار (Alerting Service).
یکی از خدمات مراقبت پرواز بخش خدمات تقرب است که رادارهای تقرب زمینی برای این کار استفاده میشوند.
رادارهای تقرب زمینی، ضامن ایمنی پروازهای مسافربری
این رادارها انواعی از رادارها هستند که کاربرد آنها هدایت جانبی و عموی برای خلبانان هواپیماهای تجاری و مسافربری در هنگام فرود است. این رادار نیز یکی از محصولات متنوع ساخت صنایع دفاعی کشورمان است که بدست متخصصان این حوزه و منطبق با دانش روز دنیا طراحی و ساخته شد. رادار بومی تقرب زمینی برای کنترل ترافیک هوایی و راهنمایی با دقت هواپیماها استفاده میشود و به خلبانان کمک میکند تا هواپیما را در مسیر نهایی و مسیر حرکت خود هدایت و حفظ کنند.
کارکرد این رادار بدین گونه است که پس از رسیدن هواپیما به ارتفاع تصمیمگیری، راهنماییهای لازم برای فرود توسط اپراتور این رادار به خلبان اعلام میشود. یکی از انواع این رادارها، رادار PAR-x ۳۰ است که به عنوان یکی از سامانههای کنترل ترافیک هوایی کشورمان فعال است و نقش مهمی در حوزه ایمنی پرواز به ویژه در هنگام فرود در باند را دارد.
این رادار امکانات فراوانی دارد که مهمترین آنها عبارتند از؛ افزایش ایمنی پرواز در هنگام فرود به خصوص در شب، بارش باران و گرد و خاکی، بررسی و کنترل عملکرد فود هواپیما از فاصله ۳۰ کیلومتری و و ارتباط با سایر رادارهای فرودگاهی.