ایام و هفته‌هایی که در آن به سر می‌بریم، فصل تغییر و تحول مدیران و مسئولان در بسیاری از مناصب اجرایی، دولتی و مدیریت شهری است. ازاین‌رو مناسبت دارد، پیگیر آن باشیم که تابستان ۱۴۰۰ فصل گزارش‌دهی به مردم باشد.
یک. متأسفانه در کشور با پدیده‌ای مواجهیم که هر کس در ابتدای دوران مسئولیت خود تمایل زیادی به ارائه گزارش دارد. گزارش ۱۰۰ روزه رئیس محترم دولت یازدهم و گزارش شهردار تهران ازآنچه از پیشینیان در شهر تهران تحویل گرفته، نمونه‌هایی از این روحیه است. عجیب‌تر آنکه همان کسانی که در ابتدای دوره مدیریت خود می‌گویند ما موظفیم به مردم بگوییم که چه چیزی تحویل گرفته‌ایم، در پایان دوره، خود را موظف نمی‌دانند به مردم بگویند که خودشان چه چیزی تحویل داده‌اند. ریشه این مشکل، چندوجهی و ترکیبی از سیاسی‌کاری، شهوت رسانه، ذوق‌زدگی از مسئولیت در آغاز و بی‌کارنامه بودن در انتهای کار است.
دو. کارنامه هر مدیر اجرایی، طبیعتا باید قابل ارزیابی کمّی باشد و غیر از رویکردها که مورد قضاوت‌های گوناگون است، عملکردها معمولا از سوی همگان، یکسان مورد قضاوت قرار می‌گیرد. برای مثال، ممکن است هنوز رویکرد اعتماد به آمریکا با وجود مشخص شدن نتیجه آن، در کنار مخالفان گسترده، هوادارانی داشته باشد، اما عملکرد دولت در حوزه توسعه زیرساخت‌ها، اصلاح نظام پولی و مالی، ارزش پول، تورم و شاخص‌های کمّی مورد مناقشه نخواهد بود و کارشناسان هر حوزه، نمره تقریبا مشابهی پای برگه دولت خواهند نوشت. به‌عنوان‌مثال، میزان تأمین مسکن طی ۸ سال گذشته، چیزی از جنس رویکرد نیست که موافق و مخالف داشته باشد و همه ازجمله خود رئیس دولت اذعان دارند که در این حوزه نقص جدی وجود داشته است. نکته اصلی آنجاست که در روزهای پایانی دولت، نباید اجازه داد مسئولان اجرایی به‌جای بیان کارنامه عملکردی خود، حرف از مناقشات رویکردی بزنند و عملا از ایستادن پای کرده‌ها و ناکرده‌های خود فرار کنند.
سه. ممکن است تصور شود که حسابرسی در روزهای پایانی بی‌فایده است، همانند نقدی که سال‌هاست به ساختار دیوان محاسبات کشور وجود داشته و آن‌هم این‌که گزارش انحراف از بودجه پس از خرج بودجه چه سودی دارد.
درست است که نظارت باید بتواند آنی و برخط و حتی در صورت امکان پیشینی باشد، اما آیا در شرایط فعلی می‌توان از گزارش در روزهای پایانی صرف‌نظر کرد؟ فرض کنیم حتی ظرفیت برخورد قضائی جدی با مدیران متخلف و مسئولان مشمول ترک فعل وجود نداشته باشد و به‌این‌علت که چنین برخوردی، سیاسی تلقی می‌شود از آن اجتناب شود، اما گزارش پایانی، حداقل این کارکرد را دارد که اگر افراد و جریان‌هایی مجازات نشوند، حداقل در آینده هم دیگر مورد اعتماد مردم قرار نگیرند. برخی از مدیران ناکارآمد امروز و بانیان وضع پولی، از فردا با پول‌های بادآورده خود در رسانه‌ها خواهند نشست و از روز اول، به‌نقد و تخریب دولت حجت‌الاسلام رئیسی خواهند پرداخت. بررسی کارنامه این افراد اگر امروز انجام شود، عملیات سیاسی فردایشان را پیشاپیش از اعتبار خواهد انداخت که دستاورد کوچکی هم نیست.
