آیت الله سید احمد خاتمی عضو مجلس خبرگان رهبری و عضو فقهای شورای نگهبان در سخنرانی خطبه گونه، به بررسی و تحلیل موضوعات روز پرداخت. متن این سخنرانی به شرح زیر است:
أعوذ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیطَانِ الرَّجِیمِ بِسمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحمَنِ ٱلرَّحِیمِ اَلحَمدُلِلّهِ بِجَمیعِ مَحامِدِهِ کُلِّهَا عَلی جَمیعِ نِعَمِهِ کُلِّها
ثم الصَّلاةُ والسَّلامُ عَلى اَمینِ اللهِ وَ صَفیِّهِ وَ حافِظِ سِرِّهِ وَ مُبَلِّغِ رِسالاتِه محَمَّد صلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ عَلی آلِهِ الطَّیِّبینَ الطَاهِرین وَ لَعنةُ اللهِ عَلی اَعدائِهِم اَجمَعین مِنَ الآنِ اِلی قِیامِ یَوم الدّین «وَ نَزَعنا ما فی صُدُورِهِم مِن غِلٍّ إِخواناً عَلی سُرُرٍ مُتَقابِلینَ»
«یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ» در این خطبه رسانه‌ای ابتدا خودم و همه را دعوت به تقوا می کنم و به نظر می‌رسد که در شرایط کنونی از مصادیق تقوا، دعوت عزیزان به رعایت دستورالعمل های بهداشتی در رابطه با ویروس منحوس کرونا ست. متأسفانه خبرهایی که به گوش می رسد، سخن از وضعیت قرمز یا در آستانه وضعیت قرمز در برخی شهرستان‌هاست. رعایت دستورالعمل های بهداشتی، برای سالم سازی جامعه اسلامی، می تواند از مصادیق تقوا باشد.
در دو بخش خطبه را تقدیم می کردیم، یکی بخش معارفی و یکی بخش مناسبت ها و تحلیل. در بخش معارفی از مباحثی که بعد از انتخابات به نظر می‌رسد طرح آن ضروری باشد، عبارت است از بحث کدورت زدایی، به هرحال انتخابات نفی دارد، اثبات دارد، یکی فردی را می پسندد، به او رأی می‌دهد و حمایت می‌کند، یکی نمی پسندد. این حمایت ها و عدم حمایت ها اگر سالم و بی حاشیه باشد، به اندازه خود کدورت می آفریند تا چه رسد که همراه با حاشیه و همراه با بدگویی ها و تحقیرها باشد. به هر حال انتخاباتی ستودنی شکل گرفت. این انتخابات ستودنی با خودش کدورت هایی دارد گاهی در یک خانواده، گاهی در یک فامیل، گاهی در یک اجتماع بزرگ، با این کدورت ها چه کنیم؟ دو راه پیش رو هست؛ یک راه این است که این کینه ها ادامه پیدا کند و برخوردهای متقابل بمانند، این راه غلط است، نادرست است چون سبب می‌شود که جامعه دائم در التهاب باشد. مولا علی علیه السّلام فرمود «سَبَبُ اَلفِتَنِ اَلحِقد» سبب فتنه ها و آشوب ها کدورت است. بنابراین، این راه، راه نادرستی است. راه درست، کینه زدایی از دل هاست. انتخابات تمام شد، رقابت ها تمام شد، زمان، زمان رفاقت و همکاری، کمک به یکدیگر برای سازندگی کشور عزیزمان است. این راه، راهی است که قرآن عرضه می کند، این راه، راهی است که سیره پیامبر اکرم و اهل بیت علیهم السلام است. نکته جالب قرآنی در این رابطه این است که قرآن می فرماید از عناصر زندگی بهشتی آن است که بهشتیان با هم کینه اصلاً ندارند سوره اعراف، آیه ۴۲:
«وَالَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَا نُکَلِّفُ نَفسًا إِلَّا وُسعَهَا أُولَٰئِکَ أَصحَابُ الجَنَّةِ هُم فِیهَا خَالِدُونَ»
آنهایی که ایمان آوردند، عمل صالح انجام دادند و ما به اندازه توان تکلیف از مردم می‌خواهیم، اینها بهشتی و جاودان اند.
آیه بعد می فرماید «وَنَزَعنَا مَا فِی صُدُورِهِم مِن غِلٍّ» کینه ها را از دل اینها می کنیم، هیچ کینه ای در دل اینها نیست.
سوره حجر آیه ۴۷: «وَنَزَعنَا مَا فِی صُدُورِهِمْ مِن غِلٍّ إِخوَانًا عَلَىٰ سُرُرٍ مُتَقَابِلِینَ»
ما کینه ها را از دل اینها می زداییم، این کینه ها را می کَنیم ، با صفا و صمیمی برادرانه در مقابل هم روی تخت های بهشتی نشسته اند. جالب این است که دعای انسان های بهشتی در همین دنیا هم دعای کینه زدایی از دل است «وَلَا تَجعَل فِی قُلُوبِنَا غِلًّا لِلَّذِینَ آمَنُوا» (سوره حشر، آیه 10)
خدایا نسبت به مؤمنین نسبت به یکدیگر که مؤمنان هستند در دل ما کینه و کدورتی قرار نده. راه کینه زدایی از دل چیست؟ قرآن در این رابطه دو مطلب دارد:
مطلب اول، گذشت های گسترده است. تصمیم بگیریم همه از هم بگذریم و دیگر اسمی از کدورت های گذشته نداشته باشیم. سوره نور، آیه ۲۲: «وَلیَعفُوا وَلیَصفَحُوا أَلَا تُحِبُّونَ أَن یَغفِرَ اللَّهُ لَکُم وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ»
اهل عفو باشید، اهل گذشت باشید، گذشته را فراموش کنید، آیا دوست ندارید که خدا از شما بگذرد؟ گذشتن خدا از کانال گذشت های شما از یکدیگر است.
مولا علی علیه السّلام فرمود: «مُعاجَلَةُ الذُّنُوبِ بِالغُفرانِ مِن اَخلاقِ الکِرامِ» آدم های با شخصیت می گذرند، فراموش می‌کنند.
راه دوم که بالاتر هست، این است که بدی با خوبی پاسخ داده شود «وَلَا تَستَوِی الحَسَنَةُ وَلَا السَّیِّئَةُ ادفَع بِالَّتِی هِیَ أَحسَنُ فَإِذَا الَّذِی بَینَکَ وَ بَیْنَهُ عَدَاوَةٌ کَأَنَّهُ وَلِیٌّ حَمِیمٌ»
جواب بدی را با خوبی بده، همان دوست کینه توز گذشته، همان آدم آنچنانی، تبدیل به دوست صمیمی می شود.
جالب این است که قرآن در این عرصه پیش بینی کرده که شیطان خیلی وسوسه می کند فلانی بر سرت سوار می شود، این تحقیر است، این ذلت است، قرآن می‌گوید که به این حرف ها گوش ندهید این وسوسه شیطان است «وَإِمَّا یَنزَغَنَّکَ مِنَ الشَّیطَانِ نَزغٌ فَاسْتَعِذ بِاللَّهِ» به خدا پناه ببر از وسوسه شیطان «إِنَّهُ هُوَ السَّمِیعُ العَلِیمُ» (سوره فصلت، آیه ۳۶) جالب است که در روایات هم هست که مؤمن کینه به دل نمی گیرد اگر ناراحت شود، ناراحتی او مقطعی و آنی است، به سرعت تمام می شود.
امام صادق علیه السلام فرمود: «المؤمنُ یَحقِدُ ما دامَ فی مَجلسِهِ» به هرحال مؤمن هم بشر است چه بسا وقتی نشسته است ناراحت شود «فإذا قامَ ذَهبَ عنهُ الحِقدُ» هنگامی که بلند شد برای رفتن، کینه از دلش رخت برمی بندد.
خُب این بحث معارفی برای مباحث روزمان، کینه‌های دوره انتخابات زدوده شود و این یک ارزش دینی است.
و اما بخش دوم، مناسبت ها هست یکشنبه ششم تیر سالگرد ترور مقام معظم رهبری آیت الله العظمی امام خامنه ای در مسجد ابوذر است که در سال ۱۳۶۰ اتفاق افتاد که خدارو شکر خدا این ذخیره ارزشمند الهی را برای ما نگه داشت تا چراغ فروزان صراط مستقیم باشند.
هفتم تیر، یادآور شهادت شهید مظلوم آیت الله دکتر بهشتی و ۷۲ یار همراه او که انصافاً داغی سنگین بود برای امت ما و شهید مظلوم آیت الله دکتر بهشتی نه تنها معمار قوه قضائیه بلکه در عرصه اجرایی در آغاز انقلاب معمار نظام اسلامی بود (رضوان الله تعالی علیه) به همین مناسبت هفتم تیر روز قوه قضائیه هم هست قوه‌ای که نقشی ستودنی در اجرای قانون دارد و پشتیبان دو قوه دیگر هست، پشتیبان قوه مجریه و پشتیبان قوه مقننه هست.
مناسبت چهارم حادثه واژگونی دو اتوبوس طی روزهای گذشته و کشته و مصدوم شدن تعدادی از هموطنان مایه اندوه همه ما شد. از خداوند متعال برای درگذشتگان طلب مغفرت و برای مصدومین طلب شفا از خداوند و برای بازماندگان طلب صبر و اجر داریم.
این از مناسبت‌ها، مهمترین پدیده هفته گذشته که بازتاب جهانی داشت، پدیده انتخابات ارزشمندی بود که شما خوبان صورت دادید. نه مطلب را در رابطه با این انتخابات محضر شما خوبان تقدیم می کنم:
نکته اول آنکه این انتخابات که چهار نوع انتخاب هفته گذشته اجرا شد، انتخابات ریاست جمهوری، انتخابات شورای شهر و روستا، میان دوره‌ای انتخابات خبرگان در برخی از استان‌ها، و میان دوره ای انتخابات مجلس شورای اسلامی در برخی از شهرها، این نماد مردم سالاری دینی است. جمهوریت نظام به این حضور شماست. جمهوریتی که از اسلامیت نظام جدا نیست، در اصل ۱۷۷ قانون اساسی آمده است که چهار اصل در قانون اساسی حتی در بازنگری هم قابل تغییر نیست، اصل اسلامیت نظام، اصل ولایت فقیه، اصل جمهوریت و مذهب رسمی کشور. جمهور هم یعنی مردم، آمدن بیش از ۴۸ درصد مردم، نماد جمهوریت است و انتخابات در همه جا از جمله کشور ما بالا و پایین دارد، گاه استقبال بیشتر است، گاه استقبال کمتر است اما بستر باز است برای آنها که قانون به آنها اجازه ورود می دهد و قانون هم پشتیبانی حمایت مردم، حمایت آن میلیون‌ها انسانی هستند که پای صندوق رأی آمدند و به قانون اساسی و متمم آن رأی دادند.
نکته دوم این که در آخرین آمار رسمی برای حضور مردم در انتخابات گفته شده بیش از ۴۸ درصد مردم عزیز ما پای صندوق های رأی آمدند. این ۴۸ درصد ستودنی است و مقایسه کردنی با رفراندوم جمهوری اسلامی و ۹۸ درصد و امثال اینها نیست. اولاً دشمنان این مردم بسیج شده بودند که حضور ۱۰ درصدی شما مردم رقم بخورد، حضور ۱۵ درصدی شما مردم رقم بخورد. این یعنی آسیب دیدن نظام و در همه انتخاب ها دشمنان این تلاش را داشتند ولی اوج تلاش آنان در این عرصه بود. با هر زبانی، زبان لجاجت، زبان کینه، زبان دروغ، زبان تهمت، از شما مردم خواستند که نیایید ولی در این شرایط، آمدن بیش از ۴۸ درصد تو دهنی محکم به دشمنان است. وانگهی، شرایط کرونایی، شرایطی که ملاحظه می فرمایید باز کشور به سمت قرمز شدن می‌رود، در این شرایط کسانی وحشت کردند و نیامدند. این شرایط شرایط عادی نبود. بنابراین، این که کسانی بخواهند مقایسه کنند این انتخابات را با انتخاب های گذشته، به نظر می رسد که اهل انصاف باشند و واقعیات را ببینند. نکته سوم، این انتخابات پیامهایی صریح داشت، یک پیام آن بیعت مردم با ولایت و نظام اسلامی، با همه مشکلاتی که در معیشت دارند. بیعت دوم بصیرت مردم است، مردم فهمیدند که دشمن حضور کمرنگ را می خواهد، حضور بی رمق را می خواهد، آمدند و حضور پررنگ و باشکوه را سامان دادند و پیام سوم، پیام قدردانی از خدمتگزاران بود. رأی بیش از ۱۸ میلیونی منتخب این مردم در حقیقت قدردانی از خدمات این منتخب در عرصه قوه قضائیه و مبارزه با فساد و مرد عمل بودن او بود.
نکته چهارم این است که شش گروه در این انتخابات شکل گرفت. گروه اول کسانی بودند آمدند و کاندیدای آنان واجد رأی اکثریت شد.
دو؛ گروهی که آمدند و کاندیدای آنان رأی نیاورد و واجد رأی اکثریت نشد. این هر دو گروه مأجورند هر دو گروه خدمت کردند و اجر آمدنشان پیش خدا محفوظ است «وَلَا یَطَئُونَ مَوطِئًا یَغِیظُ الکُفَّارَ وَلَا یَنَالُونَ مِن عَدُوٍّ نَیلًا إِلَّا کُتِبَ لَهُم بِهِ عَمَلٌ صَالِحٌ»
گروه سوم کسانی که آمدند و رأی باطل در صندوق ریختند که این البته تحلیل گسترده‌ای دارد و باید تحلیل شود اما حرف این است که آمدن آنان مشکور است، جای تشکر دارد اما رأی باطل انداختن، فرصت سوزی بود. فرصتی که شما می توانستید سرنوشت خود را رقم بزنید، این فرصت سوخته شد.
چهار؛ گروهی که نیامدند اما معذور بودند، از کرونا وحشت داشتند، امکان برایشان نبود، گاهی معطل شدن طولانی در هوای گرم پای صندوق ها مانع بود، به هر حال معذور بودند.
پنج؛ گروهی که نیامدند، معذورهم نبودند، ولی معترض بودند. به نظر می رسد برخی از این اعتراضات به حق هم بود، برخی از اعتراضاتی که از زبان مردم در تلویزیون شنیدیم، اعتراض به معیشت داشتند، اعتراض به این داشتند، کسانی در گذشته قول دادند ولی به قول خود وفا نکردند. اینها حرفهایی بود که شما مردم گفتید ولی راه حل نیامدن نبود، راه حل این بود که می آمدید پای صندوق و سرنوشت خود را رقم می زدید، شکل درست و سالم را شکل می دادید. این پنج گروه که مشکلی در مجموع نداشته ولی باید ارزیابی و تحلیل شود.
گروه ششم؛ کسانی که معاندانه نیامدند. کسانی که به خیال خودشان نیامدند تا نظام آسیب ببیند. این گروه معاند حتی با تحلیل دشمنان انقلاب، بالاترین آمار آنان 7 درصد است. پس تعداد اندکی این چنین بودند و به همین اندک ها هم این را می‌گویم که این نظام شجره طیبه است، درخت تنومندی که با این نیامدن های شما آسیب نخواهد دید بلکه خود آسیب می بینید.
نکته پنجمی که اینجا باید عرض کنم جای قدردانی هست از همه که عامل این انتخاب ستودنی شدند:
یک: مقام معظم رهبری که رهنمودهای ایشان مثل همیشه کارگشا بود.
دو: شما مردم که حماسه آفریدید.
سه: مجریان و ناظران انتخابات.
چهار: مسئولین امنیتی کشور که در یک فضای امن این انتخابات را برگزار کردند.
پنج: صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران که انصافاً نقش ستودنی در شور انتخاباتی داشتند.
شش: از کاندیداها که با سلیقه های گوناگون آمدند و شور انتخاباتی را افزودند، با حفظ این حق که برخی از اظهارات خلاف واقع و نادرست بود.
نکته بعدی این است که منتخبی که شما انتخاب کردید، بیش از ۱۸ میلیون رأی آورد، سیدی بزرگوار با عملکردی شایسته، هر جاهایی که بودند اهل خدمت بودند، من شاهد بودم که ایشان میل به حضور نداشت، برای آمدن اصرار فوق العاده به ایشان شد. من این را گفتم که این اصرار کم نظیر است. حرف مرا تحریف کردند، من نگفتم که این رأی کم نظیر است، گفتم این اصرار که بیایند کم نظیر بوده، الان هم این حرف را می زنم اما رأی را هرگز نگفتم، نه حضور را و نه رأی را، نگفتم کم نظیر است.
نکته دیگر این است که در گذشته، گذشته دولت‌های بعد از انقلاب و اکنون و بعد از این یک حرف حرف ماست ما حامی ناصح هستیم، خوبی ها را می بینیم، احسنت و آفرین می‌گوییم، تشویق می‌کنیم و نارسایی‌ها را موظف هستیم نقد سازنده داشته باشیم، چون گاه نقد سازنده مصداق امر به معروف و نهی از منکر است، نسبت به این دولت هم خط و راه ما همین است.
نکته دیگر این که هفته گذشته رقابت ها تمام شد و الان زمان رفاقت است، اولاً این کاندیدای محترمی که رأی آورده، رئیس‌جمهور همه است چه آنهایی که به او رأی دادند، چه آنهایی که به او رأی ندادند و حتی آنهایی که پای صندوق رأی نیامدند، اینها شهروند هستند، چتر خدمات او بر سر آنها هم هست و مردم عزیز هم برای حل مشکلات رئیس جمهور منتخب را یاری می دهند.
آخرین نکته‌ای که عرض می‌کنم این است که ملت در انتظار تحول است. از بسترهای تحول، مجموعه مدیریتی شایسته برای کشور است. چه کابینه، چه مسئولان دیگر در رده‌های مختلف، استاندارها، فرماندارها، مدیرکل ها، این مجموعه مدیریت است که می تواند تحول ایجاد کند. این مجموعه با ده ویژگی می‌تواند تحول‌آفرین باشد: یک؛ دیندار و متعهد باشند. دو؛ متخصص و کاربلد باشند. سه؛ انقلابی باشند و باورمند به ارزش‌های انقلاب باشند. چهار؛ لیاقت مدار باشند، نه خویش و قوم مدار، نه حزب مدار، نه باند مدار. پنج؛ ولایت‌مدار باشند، نه تنها ولایت شعار. شش؛ عدالت محور باشند و فساد ستیز. هفت؛ برخورد صادقانه با مردم داشته باشند. هشت؛ فرهنگ آنها فرهنگ ما می توانیم باشد. نه؛ اعتمادشان به مردم عزیزمان باشد و روشن است که اعتماد به خدا در خط مقدم است، قطع امید از خارج داشته باشند. ده؛ در دسترس مردم باشند هرطور که می توانند، حضوری، مجازی، که مردم بتوانند با آن ها درد دل کنند.
والسَّلامُ عَلَیکُم وَ رَحمَتُ اللهِ وَ بَرَکاتُه
