نخستین سخنرانی جو بایدن ، رئیس‌جمهور آمریکا بعد از استقرار در کاخ سفید ، به بحث کرونا و مسائل اقتصادی این کشور اختصاص داشت اما زمانی که به جزئیات این سخنرانی پرداخته شود، مشخص خواهد شد تا چه حد ناامیدی از اوضاع سیاسی و اجتماعی آمریکا در نخستین سخنرانی رئیس‌جمهور این کشور نمود داشته است. بایدن سعی کرد در این سخنرانی جامعه چندپاره و ازهم‌گسیخته آمریکا را نوید دهد که سرانجام، روشنی‌ای در پی این تاریکی که بدترین تاریکی تاریخ ایالات‌متحده است، وجود دارد و این مردم آمریکا هستند که باید سعی کنند شکاف‌های نژادی، قومی و اجتماعی را پر کنند.
او در یک‌سالگی آغاز پاندمی کرونا و در حالی که لایحه مدنظر دموکرات‌ها برای جبران خسارات ناشی از کرونا را امضا کرده بود، مقابل دوربین کاخ سفید حاضر شد تا با مردم این کشور درباره برنامه‌های آینده خود برای جامعه آمریکا سخن بگوید. او ضمن بیان این که انتظار می‌رود تمام بزرگسالان در آمریکا از اول ماه مه بتوانند از واکسن کرونا استفاده کنند، بیان کرد تا چهارم جولای (روز استقلال آمریکا از امپراتوری بریتانیا) اکثر مردم این کشور واکسن کرونا را تزریق کرده‌اند. او در این باره اعلام کرد: «این کار نیازمند تمام مردم آمریکاست و من به تمام شما نیاز دارم». این جمله که به تیتر بسیاری از رسانه‌های آمریکایی تبدیل شد، ریشه در برخی نظرسنجی‌های آمریکایی دارد که می‌گوید از هر 4 آمریکایی، یک نفر تمایلی به استفاده از واکسن کرونا ندارد و حتی در بین اعضای کادر درمان بیمارستان‌ها نیز تعداد زیادی حاضر به استفاده از واکسن نیستند. در عین حال بر اساس آمار دیگری مشخص شده است ایالت‌هایی که فرمانداران جمهوری‌خواه بر آنها حکومت می‌کنند، بیشتر از سایر ایالت‌ها در بحران کرونا قربانی می‌دهند، زیرا این فرمانداران حاضر به پیروی از پروتکل‌های بهداشتی نبوده و استفاده از ماسک در اماکن عمومی را اجبار نمی‌کنند. شکاف اجتماعی موجود در جامعه آمریکا که حالا خود را در مساله کرونا نیز به وضوح نشان داده، باعث شده است با وجود سرعت بالا در تزریق واکسن کرونا، باز هم تعداد کسانی که به این بیماری مبتلا می‌شوند یا جان خود را از دست می‌دهند بشدت در آمریکا بالا باشد. بایدن با اشاره به این اختلافات گفته است: «اغلب اوقات ما با هم جنگیده‌ایم. یک ماسک که می‌تواند جان انسان‌های زیادی را نجات دهد، بین ما اختلاف به وجود آورده است. ایالت‌ها به جای اینکه با هم کار کنند، علیه یکدیگر فعالیت می‌کنند». رئیس‌جمهور ایالات‌متحده با اشاره به همین مسائل، در سخنرانی خود در کاخ سفید با اشاره به جان باختن بیش از ۵۲۷ هزار نفر از مردم آمریکا بر اثر کرونا، گفت این تعداد از مجموع آمریکایی‌هایی که در جنگ‌های جهانی اول و دوم، جنگ ویتنام و 11 سپتامبر کشته شدند بیشتر است.
* کرونا و جولان تبعیض نژادی در آمریکا
اما یکی از مسائلی که این روزها بیشتر از قبل درباره ویروس کرونا و واکسن مرتبط با آن در آمریکا وجود دارد، مساله تبعیض نژادی و خشونت نژادی در جریان بحران کرونا در آمریکاست. بایدن به مساله خشونت‌های نژادی علیه آسیایی‌تبارها در آمریکا اشاره کرد و «جنایات نفرت‌انگیز شرورانه علیه آمریکایی‌های آسیایی‌تبار را که مورد حمله، آزار و اذیت، سرزنش و قربانی شدن قرار گرفته‌اند» محکوم کرد. او در این‌باره افزود: «در همین لحظه بسیاری از آنها [آسیایی‌تبارها] – هموطنان آمریکایی ما – در خط مقدم تلاش برای درمان این بیماری هستند و تلاش می‌کنند زندگی مردم را نجات دهند و هنوز هم مجبور هستند زمانی که در خیابان‌های آمریکا راه می‌روند، در بیم جان خود باشند». او تأکید کرد: «این اشتباه است، غیرآمریکایی است و باید متوقف شود». شاید مهم‌ترین بخش از این جمله، همین مساله باشد که بایدن در شرایطی جرائم ناشی از نفرت نژادی را «غیرآمریکایی» خوانده است که در هیچ کشوری بدین حد نفرت نژادی و شکاف اجتماعی بین اقوام و گروه‌های اجتماعی وجود ندارد و بررسی تاریخ آمریکا نشان می‌دهد اتفاقاً نفرت نژادی، مساله‌ای «کاملا آمریکایی» است. در همین راستا می‌توان به بررسی عملکرد دولت این کشور در واکسیناسیون سراسری کرونا با توجه به دسترسی نژادهای مختلف به مراکز درمانی و واکسیناسیون پرداخت. تیتر روز جمعه تعدادی از مطبوعات آمریکایی به همین مساله اختصاص داشت. آنها گفته بودند غیر از سیاه‌پوستان که به نسبت سفیدپوستان بسیار کمتر واکسینه شده‌اند و رد پای آشکاری از تبعیض نژادی در این باره دیده می‌شود، لاتین‌تبارها نیز به اقلیت‌هایی که کمتر از سفیدپوستان توانسته‌اند از واکسن کرونا بهره‌مند شوند، افزوده شده‌اند و در این باره نگرانی‌های زیادی وجود دارد که مسائل نژادی روی ترتیب دریافت واکسن کرونا اثر گذاشته باشد.
* حمله به ترامپ
درگیری‌های دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان و مقصر دانستن ترامپ برای تمام اتفاقات رخ داده در طول دوران کرونا، یکی دیگر از محورهای سخنرانی بایدن بود. او بدون اینکه اشاره‌ای به نام ترامپ داشته باشد، از عملکرد او در زمان کرونا بشدت انتقاد کرد و گفت یک سال پیش، «کشور از طرف ویروس مورد ضربه قرار گرفت و در عین حال این حمله با سکوت و تکذیب مواجه شد». او که می‌دانست ترامپ بارها اعلام کرده است واکسن در زمان او تولید شده است، یادآور شد زمانی که ریاست‌جمهوری را تحویل گرفته بود، «آمریکا به اندازه کافی واکسن در اختیار نداشت و سرعت تولید واکسن اخیرا افزایش یافته است».
* بی‌اعتمادی مردم آمریکا به دولت
یکی از نکات جالب سخنرانی بایدن اشاره به بی‌اعتمادی مردم آمریکا به دولت‌های‌شان بود. او سعی کرد در این سخنرانی با توسل به عبارت اول قانون اساسی آمریکا یعنی «ما مردمان» بیان کند دولت و مردم درواقع یک هدف و یک موجودیت دارند و نباید آنها را از هم جدا دانست. او به خاطره‌ای از یکی از تجار فیلادلفیایی اشاره کرد که در پاسخ به این سؤال او که پرسیده بود، بیشتر از هر چیز به چه چیزی نیاز دارید، گفته بود: «صداقت می‌خواهم. حقیقت می‌خواهم. فقط به من حقیقت را بگو».
بایدن در بخش دیگری از سخنرانی خود به مساله جالب‌توجه دیگری اشاره کرد و آن از بین رفتن اعتقاد مردم به دولت‌شان و همچنین دموکراسی آمریکایی بود. او به‌گونه‌ای سخنرانی می‌کرد که گویی آمریکا از جنگی ویرانگر در بین مردم این کشور نجات پیدا کرده است و حالا باید بازسازی‌های بعد از جنگ داخلی صورت گیرد. او با اشاره به این موضوع ـ که احتمالا اشاره به دوران ریاست‌جمهوری ترامپ دارد ـ خاطرنشان کرد: «بارها و بارها گفته‌ام و شاید گوش‌تان از شنیدن این حرف خسته شده باشد اما آمریکا در حال بازگشت است». او به صورت غیررسمی به مساله شکاف اجتماعی و سیاسی موجود در آمریکا نیز اشاره کرد و گفت: «دعای همیشگی من برای کشورمان این است که با تمام چیزهایی که از سر گذرانده‌ایم، همگی با هم یک مردم، یک ملت و یک آمریکا باشیم و تاریخ نیز این‌گونه گواهی خواهد داد که ما تاریک‌ترین دوره زمانی تاریخ ملت‌مان را از سر گذراندیم؛ تاریک‌ترین دوره‌ای که می‌شناسیم».
این سخنرانی به عنوان نخستین سخنرانی عمومی بایدن بعد از گذشت 50 روز از دوران ریاست‌جمهوری‌اش بیشتر از اینکه ارائه گزارشی درباره 50 روز ابتدایی فعالیت او در کاخ سفید و یا مبارزه دولتش با کرونا باشد، سخنرانی‌ای بود که یک رئیس‌جمهور بعد از پایان یافتن جنگی داخلی می‌تواند ایراد کند. دعوت به همدلی و ملت شدن، دعوت به اتحاد و اعتماد پیدا کردن دوباره به دولت، آن هم در زمانی که دیگر هیچ اعتمادی
به سیستم باقی نمانده است، همه نشانه‌های افول اجتماعی ـ سیاسی آمریکا در داخل است.
ثمانه اکوان
