یکی از مهمترین قسمتهای هر نبرد، ساماندهی نیروهای حاضر در میدانهاست و این ساماندهی معمولا در قالب گردان ها ، تیپها و لشکرها انجام میشود. نیروهای پیاده و مکانیزه نیز همواره نقش مهمی در همه نبردها به ویژه نیردهای دفاع مقدس داشته و دارند، همین باعث میشد تا هنگامی که نیروهای ما در میدانهای مختلف جنگ تحمیلی ساماندهی شدند بتوانند تا به نحو بهتری با دشمن بعثی مبارزه کنند.
برخی از لشکرهای حاضر در دفاع مقدس نقش مهم و موثری در جنگ تحمیلی داشتند که در ادامه با ۱۰ لشکر موثر ایران در دفاع مقدس آشنا میشویم.
لشکر ٢٧ محمد رسول الله (ص) سپاه
۴ فرمانده، ۶ قائم مقام، ۲ رئیس ستاد، ۱۰ فرمانده تیپ و بیش از ۱۵۰ فرمانده و معاون گردان. هیچ یگانی را پیدا نمیکنید که این اندازه از فرماندهانش شهید شده باشند، اما در لشکر ۲۷ این موارد عجیب نبود چراکه فرماندهانش همان قدر شهید میشدند که نیروهای عادی. رزمندگانی که زیر پرچم فرماندهی حاج احمد متوسلیان و شهید همت میجنگیدند با هیچ چیزی جز شهادت یا پیروزی راضی نمیشدند.
برای همین هم بیشترین شهدا و بیشترین پیروزیهای جنگ مربوط به لشکر ٢٧ محمد رسول الله (ص) است.
لشکر ٩٢ زرهی خوزستان ارتش
روایتهایی وجود داشت که وقتی لشکر ۹۲ رزمایش برگزار میکرد ارتش کشورهای همسایه آمادهباش اعلام میکردند، چون این لشکر به تنهایی یک تهدید بزرگ برای آنها محسوب میشد. وقتی جنگ به پایان رسید، بخش بزرگی از آن توان نظامی فدای امنیت و آرامش کشور شده بود.
لشکر ۹۲ با تمام وجود جنگید، تلفات داد و از تمام خاک خوزستان دفاع کرد. بسیاری نمیدانند متوقف کردن دشمن و سپس عقب راندن آن از خاک خوزستان بدون حماسه سازیهای لشکر ۹۲ ممکن نبود.
لشکر ٧٧ ثامن الائمه (ع) ارتش
خرمشهر اشغال و آبادان محاصره شده بود؛ پیروزیهای کوچک ایران در در جنگ پایدار نبود و خیلی زود از دست میرفتند. در این شرایط شکست حصر آبادان باعث شد تا ورق به نفع ایران برگردد. لشکر ٧٧ ثامن الائمه (ع) خودباوری و ابتکار را به نیروهای ایرانی برگرداند تا سرنوشت جنگ تغییر کند، حالا ما دست بالا را داشتیم و این پیروزی سرنوشت ساز نقطه عطف تاریخ جنگ به حساب میآمد که لشکر ٧٧ ثامن الائمه (ع) نقش بسیاری در این پیروزی داشت.
لشکر ١۴ امام حسین (ع) سپاه
نیروهای تشکیل دهنده لشکر ۱۴ امام حسین(ع) خیلی پیش تر از شروع جنگ کنار هم جمع شده بودند و وقتی جنگ شروع شد آنقدر آماده بودند که اولین عملیات مستقل سپاه را به صورت کاملا موفقیت آمیز انجام دادند. لشکر ۱۴ امام حسین (ع) در بیشتر عملیاتهای جنگ حضور داشت و بیشترین پیروزیها را نصیب کشور کرد. حتی تصورش هم دشوار است که کربلای ۵ و والفجر ۸ بدون وجود لشکر امام حسین (ع) با این میزان از فداکاری چه سرنوشتی پیدا میکرد.
لشکر ۱۶ زرهی قزوین ارتش
مشخص بود که لشکر ٩٢ زرهی خوزستان به تنهایی نمیتواند جلوی تانکهای عراقی را بگیرد، این بود که فرماندهان نظامی تصمیم گرفتند تا لشکر ۱۶ زرهی قزوین را به خوزستان بفرستند. نیروهای این لشکر توانستند تا عملیاتهای نصر، ثامنالائمه، طریقالقدس و فتح المبین، بیت المقدس، رمضان، محرم و بیش از ٢٠٠ عملیات کوچک و بزرگ را انجام دهند.
این لشکر بیش از ٣ هزار نفر از نیروها و بخش عمدهای از توان تجهیزاتی خود را از دست داد، اما طوری مقاومت کرد که به یکی از بدترین کابوسهای دشمن بعثی تبدیل شد.
لشکر ۳۱ عاشورای سپاه
بسیاری از ما لشکر ۲۱ عاشورای سپاه را با عملیات بدر به یاد میآوریم. آن هم با شهادت تراژیک شهید مهدی باکری در میان نیزارهای جنوب. اما لشکر ۲۱ عاشورا هزار و هزاران خاطره ماندگار برای مردم ایران به جای گذاشته است از حضور در عملیات طریق القدس تا پدافند در آخرین روزهای جنگ. لشکر ۲۱ عاشورا همیشه در حساسترین جناح عملیات به کار گرفته میشد، چون فرماندهان میدانستند که آذربایجانیها اهل عقب نشینی نیستند و علت پیروزی بسیاری از عملیاتها نیز همین بود.
لشکر ۸۱ زرهی کرمانشاه ارتش
هنگامی که جنگ آغاز شد جبهه میانی مدافعی نداشت جز لشکر ۸۱ زرهی کرمانشاه. دفاع جانانه نیروهای این لشکر در کنار مقاومت بی نظیر مردم باعث شد تا دشمن نتواند به پیشروی خود ادامه دهد. لشکر ۸۱ دهها عملیات کوچک و بزرگ انجام داد تا بتواند کرمانشاه را حفظ کند.
ارتش بعث هیچ وقت نتوانست لشکر ۸۱ زرهی را در هم بشکند و صدام آرزوی فتح کرمانشاه را به گور برد.
لشکر ۸ نجف اشرف سپاه
هر منطقه یا استان در سازمان رزم سپاه میتوانست یک تیپ یا لشکر داشته باشد، فقط یک شهرستان بود که به تنهایی برای خود یک لشکر داشت و آن هم نجف آباد بود. علت اصلی آن همت فرمانده آن یعنی سردار سرلشکر پاسدار شهید احمد کاظمی بود. این لشکر یکی از منظم ترین، مجهزترین و قدرتمندترین یگانهای سپاه بود چراکه احمد کاظمی نیرویی ساخته بود که نمیشد از آن چشم پوشی کرد.
لشکر ۸ نجف اشرف به قدری اهمیت داشت که در طرح همه عملیاتهای بزرگ جایگاه ویژهای داشت.
لشکر ۶۴ ارومیه ارتش
والفجر ۲، ظفر ۳، قادر، کربلای ۷، نصر ۹، مرصاد و تمرچین؛ تاریخ لشکر ۶۴ ارومیه پر از عملیاتهای کوچک و بزرگی است که برای عقب راندن دشمن از خاک کشورمان طراحی و اجرا شدند. در تمام سالهای دفاع مقدس ارتش بعث نتوانست جبهه موثری در شمالغرب داشته باشد که یکی از مهمترین دلایل آن دفاع جانانه لشکر ۶۴ ارومیه بود. یعنی سربازانی که در سختترین شرایط آب و هوایی تحسین برانگیزترین فداکاریها را انجام میدادند.
لشکر ۴۱ ثارالله (ع) سپاه
نیرویی که رزمندگان کرمان، سیستان و بلوچستان و هرمزگان با همت سردار شهید سپهبد حاج قاسم سلیمانی فرمانده جوان خود تشکیل داده بودند در مدت بسیار کوتاهی به یکی از مهمترین لشکرهای دفاع مقدس تبدیل شد که در بسیاری از روزهای جنگ تحمیلی درخشید؛ از بیت المقدس تا مرصاد.
لشکر ۴۱ در ۲۵ عملیات نقش عمدهای ایفا کرد که رزمندگان پیشکسوت این لشکر خاطرات تکان دهندهای از برخی صحنههای سخت جنگ دارند؛ مثلا از هنگامه آتش و خون در عملیات کربلای ۴.