پیش از این هم در پی فشار کارزار حداکثری آمریکا علیه ایران، ترامپ در آستانه انتخابات آمریکا ، وزیر نفت کشورمان را به همراه برخی از همکاران و فعالیت نفتی ایران را تحریم کرد. تحریم‌هایی که به نظر می‌رسد تمامی ندارد. اکنون که ترامپ نتوانست در انتخابات آمریکا آرای مورد نیاز خود را به دست بیاورد و جو بایدن رقیب حزب دموکراتش از او پیشی گرفت، همچنان در حال اعمال تحریم‌هایی علیه ایران است.
هرچند ترامپ انتخابات آمریکا را قبول ندارد و مدعی است که در آن تقلب شده است، اما به نظر می‌رسد که سعی دارد عصبانیت خود را با اعمال تحریم‌های دقیقه نودی بر سر ایران خالی کند.
تحریم‌های آمریکا کافی نبود؟
جان بولتون مشاور امنیت ملی آمریکا نهم نوامبر ۱۹ آبان، در گفت‌وگو با بی‌بی‌سی فارسی، درباره اثربخشی تحریم‌ها و سیاست فشار حداکثری دولت آقای ترامپ، گفت همین که گفته‌اند در ۷۰ روز آینده هر هفته یک سری تحریم جدید علیه ایران وضع خواهند کرد، نشان می‌دهد که تا حالا فشار حداکثری نبود که هنوز می‌شود تحریم جدیدی وضع کرد.
بولتون درباره احتمال لغو تحریم‌های ایران از سوی جو بایدن، رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا، گفت که او در صورت تمایل قادر خواهد بود به محض استقرار در کاخ‌سفید همه تحریم‌ها را لغو کند.
جان بولتون، مشاور سابق امنیت ملی آمریکا، می‌گوید جو بایدن اگر بخواهد می‌تواند تمامی تحریم‌های وضع شده از سوی دولت دونالد ترامپ علیه ایران را با یک فرمان اجرایی لغو کند. او همچنین معتقد است که مقابله با حکومت ایران باید تشدید شود و در حقیقت سیاست فشار حداکثری آقای ترامپ هم به علت آن که خیلی شدید نبوده «ناکارآمد» شده است.
حسن هانی زاده کارشناس مسائل بین الملل در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، با اشاره به اظهارات بولتون، گفت که واشنگتن همه شخصیت‌های تاثیرگذار ایران را تقریبا تحریم کرده و دیگر چیزی نمانده که بخواهند تحریم کنند، به نظر می‌رسد که این تحریم‌ها از روی عصبانیت است و ترامپ به خوبی می‌داند این تحریم‌ها ظاهری است و تاثیر چندانی ندارد.
این کارشناس مسائل بین الملل معتقد است که جان بولتون یک شخصیت افراطی است که در تشدید تحریم‌های دولت ترامپ علیه ایران، نقش داشته است و اختلاف بولتون با ترامپ شخصی است، اما به لحاظ رویکرد و سیاست نسبت به ایران، قطعا بولتون افراطی‌تر و شدیدتر نسبت به ایران عمل می‌کند.
اصلاً چیزی برای تحریم مانده است؟
بیژن زنگنه وزیر نفت کشورمان ۱۹ آبان، در صحبت‌هایی پایانی خود در واکنش به تحریم‌های اخیر آمریکا علیه مدیران ارشد نفتی گفت که ترامپ در روز‌های آخری که در کاخ سفید است، تعدادی از مدیران ارشد نفت را به بهانه حمایت از تروریست تحریم کرده است، ما قربانی تروریست هستیم، اما حامی آن نیستیم. ما دشمن تروریست هستیم و به این دلیل با ترامپ مخالف بودیم و هستیم. او با بیان اینکه این تحریم‌ها نوعی انتقام‌جویی و کینه‌جویی است وگرنه تأثیری ندارد، گفت که امروز برخی‌ها نوشتند سیلابی از تحریم در راه است! اصلاً چیزی برای تحریم نمانده است؟! هر چیزی هست را تحریم کردند. مگر اینکه همکاران ما در بخش خدمات را هم تحریم کنند.
وزیر نفت کشورمان تاکید کرد که نه ما از تحریم می‌ترسیم نه تأثیری در کار ما دارد، فقط عزم‌مان را برای خدمت به مردم راسخ‌تر می‌کند. افتخار ما این است خدمتگزار مردم هستیم و محکم پای مردم ایستادیم. همان‌گونه که در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشتم جان، مال و آبرویمان را فدای ملت و سربلندی ایران می‌کنیم. همیشه از خدا می‌خواهم آخریم لحظه‌های زندگی‌ام با آرامش از این دنیا بروم، کسی آرامش دارد که قلب و دلی آرام دارد و به دنیا دل نبسته باشد.
اهداف آمریکا از تحریم ایران
رهبر معظم انقلاب در دهم مرداد ماه امسال در روز عید قربان، تحریمی که آمریکایی‌ها علیه ملّت ایران به کار گرفته‌اند را یک جنایت خواندند و فرمودند: در این تردیدی نیست، یک جنایت بزرگی است که اینها علیه یک ملّت به کار می‌گیرند؛ حالا ظاهرش این است که علیه نظام جمهوری اسلامی است، امّا در واقع علیه همه‌ی ملّت ایران این جنایت را دارند اینها انجام می‌دهند. در این باره من چند نکته را می‌خواهم عرض بکنم؛ یک نکته این است که هدف اینها از این کار چیست؛ یک هدف کوتاه‌مدّت دارند، یک هدف میان‌مدّت دارند، یک هدف بلندمدّت دارند، و یک هدف جانبی.
ایشان در ادامه در مورد هدف کوتاه‌مدّت آمریکا، گفتند که هدف کوتاه‌مدّت آن‌ها این است که مردم را به ستوه بیاورند؛ ملّت ایران به ستوه بیایند، خسته بشوند، آشفته بشوند و در مقابل دستگاه حکومت بایستند؛ این هدف اوّل آن‌هاست. میخواهند این قدر فشار بیاورند که مردم را به ستوه بیاورند تا موجب بشود مردم در مقابل نظام، در مقابل حکومت و دولت بایستند. این هدف کوتاه‌مدّت این‌هاست؛ لذا می‌بینید که هم پارسال گفتند، هم پیرارسال گفتند، هم امسال گفتند: «تابستان داغ»؛ داغ یعنی مردم بیایند در مقابل نظام ایستادگی کنند. حالا خودشان مبتلا به تابستان داغ شده‌اند.
رهبر معظم انقلاب درباره هدف میان‌مدّت آمریکا، فرمودند: هدف میان‌مدّت آن‌ها این است که با این تحریم از پیشرفت کشور مانع بشوند؛ عمدتاً پیشرفت علمی. اینها را گفته‌اند، اینها حدسیّات من و تحلیل من نیست، اینها حرف‌هایی است که لابه‌لای اظهارات خودشان -چه سیاستمدارانشان، چه آن‌هایی که در اندیشکده‌ها دارند کار میکنند، اندیشکده‌های سیاسی و امثال اینها- به زبان آورده‌اند، اینها را گفته‌اند. هدف این است که با این تحریم، محدودیّتهایی ایجاد کنند که کشور پیشرفت نکند و به خصوص در زمینه‌های علمی پیشرفت انجام نگیرد. حتّی گفته‌اند و تصریح کرده‌اند که این شهادت‌هایی هم که انجام گرفت -شهدای هسته‌ای و مانند اینها- برای این بود که پیشرفت علمی کشور ایران عقب بیفتد. این هم هدف میان مدّت این‌هاست.
حضرت آیت الله خامنه ای درباره هدف بلندمدّت آمریکا، گفتند: هدف بلند‌مدت‌شان هم به ورشکستگی کشاندن کشور است، به ورشکستگی کشاندن دولت است؛ یعنی متلاشی کردن اقتصاد کشور و فروپاشی اقتصاد کشور، که طبعاً اگر اقتصاد یک کشوری بکلّی از هم فرو پاشید و متلاشی شد، ادامه‌ی حیات برای او ممکن نیست، هدف نهایی‌شان این است و میخواهند این کار‌ها را هم بکنند.
مقام معظم رهبری درباره هدف جنبی آمریکا، فرمودند: هدف جنبی‌ای هم دارند که میخواهند به این وسیله رابطه‌ی جمهوری اسلامی را با دستگاه‌ها و نیرو‌های مقاومت در منطقه قطع کنند؛ چون می‌دانند جمهوری اسلامی هر چه بتواند به اینها کمک می‌کند، حمایت می‌کند؛ اینها میخواهند این رابطه را قطع کنند. اینها هدف‌های دشمن است که اصلاً وارد شده برای اینکه این کار‌ها را انجام بدهد؛ البتّه باید گفت «شتر در خواب بیند پنبه‌دانه»؛ دنبال این است که این سه هدف را -کوتاه‌مدّت، میان‌مدّت، بلندمدّت- در کنار هم انجام بدهد که الحمدلله ناکام شده.
ایشان در ادامه فرمودند: البته تحریم مشکلاتی ایجاد کرده؛ در این شکّی نیست. همه‌ی مشکلات هم مربوط به تحریم نیست؛ مقداری مربوط به ضعف‌های ما در مدیریّت کشور است، مقداری هم در این اواخر مربوط به کرونا است، مقداری هم مربوط به تحریم است؛ مشکلات هست؛ [مثل]وضع معیشت مردم که حالا من بعد برمی‌گردم به این قضیّه. مشکلاتی وجود دارد، امّا آنچه آن‌ها می‌خواستند نشده و نخواهد شد؛ آن چیزی که آن‌ها در ذهنشان بوده نشده، این خواب آشفته‌ی این دشمن خبیث تعبیر نشده. اتّفاقاً همین تعبیر نشدن این خواب و تحقّق نیافتن مقاصد اینها را هم خودشان اعتراف میکنند؛ الان در خبر‌های فراوانی که از جا‌های متعدّدی -از غرب، از آمریکا، از اروپا- می‌رسد، و افرادی که در همین اندیشکده‌ها مشغول کارند، دارند اعتراف میکنند و میگویند فشار شدید تحریم و شدّت عملی که آمریکا به خرج داد، به مقصود نرسید و نتوانستند آن کاری که در مورد ایران می‌خواستند انجام بدهند انجام بدهند. این نکته‌ی اوّل؛ بنابراین تحریم یک جنایتی بود با این هدف‌ها و دشمن به این هدف‌ها بحمدالله نرسیده و نخواهد رسید.
تحریم‌های دقیقه نودی ترامپ و کینه شخصی او نسبت به ایران
حسن هانی زاده کارشناس مسائل بین الملل، گفت که تحریم‌هایی که در دقیقه نود ترامپ علیه ایران اعمال می‌کند ناشی از کینه شخصی او نسبت به ایران است، حتی این گونه تحریم‌ها در فضایی انجام شد که ترامپ در حال خروج از کاخ سفید است، اگرچه این گمانه زنی هنوز کاملا دقیق نیست، ولی احتمال اینکه ترامپ از کاخ سفید خارج شود بسیار بالاست، چراکه شکست ترامپ موجب شد که او به شدت نسبت به فضای جامعه جهانی، ایران، چین و روسیه خشمگین و کینه دار شود.
او با بیان اینکه تحریم‌هایی که علیه ایران اعمال شده و تحریم‌هایی که در آینده اعمال می‌شود از نوع تحریم‌هایی است که خیلی موثر نخواهد بود، گفت که ترامپ هر چه تحریم‌ها را شدیدتر کند، طبیعتا آقای جو بایدن پیروز انتخابات ریاست جمهوری در آینده تصمیم جدی تری در مورد لغو این تحریم‌ها خواهد گرفت. ترامپ اکنون مورد تمسخر جامعه جهانی قرار گرفته است.
هانی زاده در ادامه گفت که همه نهاد‌های ایران در طول ۴ سال گذشته توسط تیم ترامپ تحریم شدند و چیزی باقی نمانده است که او بخواهد اعمال کند، در آینده هم برخی از نهاد‌های دیگر نظامی، امنیتی و سیاسی هم مورد تحریم قرار خواهند گرفت و هر چه به نظر تیم ترامپ برسد در مورد ایران به ترامپ برای اعمال تحریم‌های جدید القا می کنند؛ بنابراین این تحریم‌ها ممکن است طی ۲ ماه آینده ادامه یابد و شدیدتر شود، اما این اقدامات جز آبروریزی برای ترامپ چیزی ندارد. در واقع ترامپ حیثیت خود را به چوب حراج گذاشته است.
هدف تیم ترامپ برای اعمال تحریم علیه ایران چیست؟
منابع آگاه به یک رسانه انگلیسی گفته‌اند تحلیلگران هدف این اقدام را که قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا اتخاذ می‌شد یکی از اقدامات دولت ترامپ برای دشوار کردن بازگشت به برجام برای دولت بعدی آمریکا عنوان کردند. دولت آمریکا بعد از خروج از «برنامه جامع اقدام مشترک» یا برجام تحریم‌ها علیه ایران را از سر گرفت و به سیاست‌هایی تحریک‌آمیز علیه ایران، از جمله ترور سردار قاسم سلیمانی روی آورده است.
ترامپ وعده داده بود با خروج از برجام و پیگیری سیاست موسوم به «کارزار فشار حداکثری» ایران را به حضور پای میز مذاکره برای رسیدن به «توافقی بهتر» -به زعم او- مجاب خواهد کرد. دولت آمریکا با گذشت بیش از ۲ سال از این وعده در تحقق آن ناکام ماند و به همین دلیل ترامپ از سوی گروه‌های مختلف در آمریکا آماج انتقادات قرار گرفت. منتقدان ترامپ او را به نداشتن راهبرد در قبال ایران، تشدید بی‌مورد تنش‌ها با این کشور و جدا کردن مسیر آمریکا از متحدانش متهم کرده‌اند.
