«کاظم غریب آبادی» بامداد یکشنبه و دقایقی بعد از انتشار بیانیه رسمی ایران در خصوص پایان تحریم های تسلیحاتی ایران در اظهارداشت: به موجب قطعنامه ۲۲۳۱، تحریم تسلیحاتی ایران به یک نظام مجوزدهی مهلت‌دار تبدیل شده است. این نظام مجوزدهی در زمان مشخصی که همین روز ۱۸ اکتبر (۲۷ مهرماه) است، به صورت اتوماتیک منقضی می‌شود.
وی با بیان اینکه آمریکا درچند مرحله به هر مستمسکی که می‌توانست، متوسل شد تا جلوی این اتفاق را بگیرد، اظهار داشت: آمریکا ابتدا با فشار به اعضای شورای امنیت ملل متحد تلاش کرد تا با ارائه قطعنامه جدیدی، این محدودیت‌ها را تمدید کند که در این امر ناموفق بود و شکست اساسی خورد. سپس به تنهایی تلاش کرد تا سازوکار بازگشت تحریم‌های سابق شورای امنیت ملل متحد را فعال نماید که با مقاومت و مخالفت دولت‌های عضو این شورا مواجه شد.
سفیر ایران تصریح کرد: طرح اول آمریکا تنها دو رای مثبت از جمله رای خود این کشور را آورد و همچنین ۱۳ کشور عضو شورا طی مکاتبه رسمی با رئیس دوره‌ای شورای امنیت ملل متحد، عنوان کردند که آمریکا جایگاه قانونی برای فعال‌سازی سازوکار بازگشت تحریم‌های شورای امنیت ملل متحد را ندارد.
وی خاطرنشان کرد: اینکه آمریکا در تلاش‌های خود برای امنیتی سازی ایران و پیشبرد اقدامات یکجانبه خود در میان متحدانش هم در شورای امنیت ملل متحد منزوی شود، موضوع مهمی از بعد سیاسی است.
غریب آبادی درباره اهمیت بعد حقوقی پایان تحریم های تسلیحاتی گفت : این موضوع از آن جهت دارای اهمیت است که مهمترین نوع محدودیت‌ها یعنی همان تحریم‌ها و محدودیت‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد در موضوعات مختلف از پیش پای ایران برداشته شد و دیگر دولت‌ها نمی‌توانند در معاملات تسلیحاتی و حتی وجود سلاح‌هایی با منشاء ایرانی در کشورهای مختلف، به وجود تحریم‌ها یا محدودیت‌های لازم الاتباع بین‌المللی در این خصوص استناد نمایند.
سفیر ایران افزود: از سوی دیگر، فرصت مناسبی فراهم شده تا همکاری‌های لازم در حوزه صادرات و واردات تسلیحات با کشورهای مختلف در دستورکار قرار گرفته و تسهیل شود. طبیعتا با توجه به ظرفیت ها و دانش بالای ایران در تولید تسلیحات مختلف، می توانیم به صادرات آن ها به کشورهای متقاضی بپردازیم.
آمریکا هر آن چه که متصور بود، برای بازگرداندن تحریم‌ها در شورای امنیت ملل متحد انجام داد، اما ...
غریب آبادی در پاسخ به این سوال که آیا آمریکا با توجه به ادعای فعال شدن مکانیسم ماشه، می‌تواند گام دیگری را برای لغو تحریم‌های تسلیحاتی بردارد؟،اظهارداشت: پاسخ حقوقی این سوال خیر است. آمریکا هر آن چه که متصور بود، برای بازگرداندن این تحریم‌ها در شورای امنیت سازمان ملل متحد انجام داد و با مخالفت اکثریت اعضای این شورا مواجه شد. اما ممکن است در عمل با وارد آوردن فشار بر دولت‌ها و شرکت‌ها و همچنین تهدید آن‌ها به قرار دادن نامشان در فهرست تحریم‌های یکجانبه خود، تلاش کند تا آن‌ها را از تعامل با ایران منصرف نماید.
وی با بیان اینکه« این اقدامات آمریکا در تعارض با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت ملل متحد است»، تصریح کرد: البته از زمان تاسیس ملل متحد، یعنی سال ۱۹۴۵ میلادی (حدود ۷۵ سال پیش) تا امروز، کم سابقه است که یک عضو دائم شورای امنیت به نقض اساسی و صریح یک قطعنامه مصوب شورا که با حضور و تایید خودش به تصویب رسیده است، دست می‌زند.
سفیر ایران درهمین رابطه خاطرنشان کرد: یکی از دلایل انتقادهای گسترده بین‌المللی و داخلی به رویکرد فعلی دولت آمریکا همین است. با این وجود، جمهوری اسلامی ایران از نزدیک نحوه رفتار و اقدامات آمریکا را در این خصوص رصد می کند و چنانچه اجرای عملی رفع تحریم تسلیحاتی با مانعی روبرو شود، طبیعتا اقدام مقتضی را برابر سازوکارهای موجود انجام خواهد داد.
غریب آبادی در پاسخ به سوالی درباره موضع طرف‌های اروپایی گفت: اروپا در قضیه قطعنامه آمریکا برای تمدید تحریم های تسلیحاتی، موضع متفاوتی را در برابر اقدام آمریکا اتخاذ کرد و البته دلائل این مخالفت می‌تواند چندین وجه داشته باشد.
وی افزود: اول اینکه ایران تا سال ۲۰۲۳ تحت تحریم های تسلیحاتی وجود داشت، دوم اینکه رفع تحریم‌های تسلیحاتی در کنار رفع تحریم‌ها در حوزه‌های اقتصادی و تجاری، یکی از ارکان اصولی توافق هسته‌ای محسوب می شود که در قطعنامه شورای امنیت آمده است و بر هم زدن این رکن کار ساده ای برای اروپا نبود و سوم اینکه هرگونه موضع متفاوت اروپا در این خصوص و همراهی با آمریکا، به قیمت نابودی کامل برجام تمام می‌شد و ایران قطعا آن را در این چارچوب ارزیابی می کرد. لذا نگرانی از نوع اقدام و واکنش ایران مولفه مهمی در مخالفت اروپا با قطعنامه پیشنهادی آمریکا بود.
سفیر ایران اظهارداشت: حتما به خاطر دارید که اروپایی ها نیز به مناسبت های مختلف، نگرانی خود را از رفع تحریم های تسلیحاتی ابراز کرده بودند و حتی به دنبال برخی طرح های جایگزین بودند.
غریب آبادی در پاسخ سوال دیگری درباره اتهام طرف های اروپایی علیه ایران در خصوص عدم پایبندی «سیستماتیک» به برجام بیان داشت: اگر صرفا به اقدامات ایران نگاه شود، اقدامات و گام‌های ما فراتر از چارچوب برجام اما مبتنی بر آن است. اساسا ما این گام‌ها را برای کاهش و در نهایت، رفع تمام محدودیت‌های هسته ای برجام برای بازگرداندن تعادل به این توافق، اجراء کردیم.
کاهش تعهدات برجامی ایران کاملا در چارچوب توافق و به موجب مفاد آن صورت گرفتند
وی با تاکید به اینکه «اقدامات ایران کاملا در چارچوب توافق و به موجب مفاد آن صورت گرفتند و نقض آن محسوب نمی شوند» ، گفت: آمریکا بطور یکجانبه از توافق هسته ای خارج شد و آن را کاملا نقض کرد. در نتیجه این اقدام آمریکا، منافع ما از توافق به طرز معناداری کاهش یافت و تقریبا به صفر رسید.
سفیر ایران خاطرنشان کرد: طرف‌های اروپایی در این میان، تعهداتی به ما دادند که موجب جبران بخشی از خسارات ناشی از خروج آمریکا از برجام می‌شد، اما درعمل نتوانستند آن‌ها را عملیاتی نمایند.
غریب آبادی ، مواضع و اقدامات طرف‌های اروپایی را در حوزه عملیاتی، بسیار ضعیف ارزیابی کرد و افزود: ایران با استناد به حق خود در توافق، اقدامات جبرانی برای بازگرداندن تعادل نسبی به این توافق را عملیاتی کرد. در حقیقت، اجرای نامتوازنِ برجام از سوی طرف های اروپایی از یک طرف و اقدامات ناشی از اعمال و تشدید تحریم‌های یکجانبه آمریکا و تضییقات آن با اعمال فشار به بانک‌ها و شرکت‌های خارجی در تمامی حوزه‌ها برای عدم همکاری با ایران و وضع تحریم‌های جدید از طرف دیگر، موجب تصمیم به کاهش گام به گام اجرای اقدامات داوطلبانه هسته‌ای ایران وفق بند ۲۶ برجام گردید، تا جایی که طبق گام آخر، ایران هیچ محدودیتی را برای خود قائل نشد.
وی تصریح کرد:اقدامات ایران در این راستا، تا اصلاح و جبران وضعیت ادامه خواهد یافت.
سفیر ایران در پاسخ به سوالی دیگردر باره دورنمای برجام اظهار داشت: حفظ هر توافقی از جمله برجام، به تعادل بین حقوق و تعهدات و انتظارات طرفین بستگی دارد. این اروپاست که به نقض سیستماتیک برجام مبادرت ورزیده است.
غریب آبادی تاکید کرد:حمایت سیاسی از برجام و کلمات زیبا در این زمینه موجب رفع تحریم ها نمی شود. هدف اصلی از توافق هسته ای برای ایران،رفع تحریم ها بوده است. اما اکنون شاهدیم این تحریم ها نه تنها از سوی آمریکا، بلکه عملا در اروپا نیز همچنان باقی هستند.
ما در برجام، بدهکار اروپا نیستیم
وی با بیان اینکه ما در برجام، بدهکار اروپا نیستیم، تصریح کرد: در نتیجه تحریم‌های آمریکا و بی اقدامی اروپا، ایران متحمل خسارات فراوانی شده‌است، آیا اروپا حاضر است خسارات سنگین ایران از ناحیه عدم اجرای برجام را جبران نماید؟
سفیر ایران خاطرنشان کرد:اروپایی که ادعا می کند به تعهدات خود تحت برجام پایبنداست، آیا می تواند بگوید چه میزان سرمایه گذاری در ایران انجام داده؟ چندین موافقت نامه همکاری در حال اجرا در حوزه های تجاری و اقتصادی باایران دارد؟ چه میزان عملیات بانکی و مالی با ایران انجام داده؟ چند بانک اروپایی با ایران در حال کار هستند؟ به چه میزان از اینستکس حمایت مالی کرده؟ چه میزان نفت از ایران خریداری می کند؟ چه میزان از پول های بلوکه شده ایران را رها کرده اند؟
غریب آبادی در پایان تاکید کرد:هروقت اروپا توانست گزارش شفاف و دقیقی در این حوزه ها ارائه کند، آن وقت می‌تواند ادعا کند که تعهدات خود را اجرامی کند و سپس، ایفای تعهدات ایران را مطالبه کند.
