به نقل از رهیاب نیوز: به کرات شنیده‌ایم که صنایع نفت و گاز کشور، به خصوص صنایع پتروشیمی جزو صنایع آلوده‌کننده محیط زیست هستند. از این رو با آلودگی‌هایی مواجه هستیم که به عینه در مناطق پیرامون صنایع پتروشیمی مشاهده می‌شوند و به طور کلی در ادبیات موضوع نیز صنایع نفت و گاز، به خصوص صنایع پتروشیمی در زمره صنایع آلاینده محیط‌زیست قرار می‌گیرند.
اواخر هفته گذشته بود که یکی از واحدهای پتروشیمی بوعلی واقع در منطقه ویژه اقتصادی بندر امام خمینی (ره) شهرستان بندر ماهشهر به دلیل نشت یکی از پمپ‌ها دچار آتش سوزی و انفجار شد. این آتش سوزی به دلیل کمبود امکانات به مخازن جدید سرایت کرده و آتش نشانان موفق به خاموش کردن آن در ساعات اولیه نشدند. شدت آتش سوزی به حدی بود که دود سیاه آن در سطح شهر ماهشهر از جمله ناحیه صنعتی قابل مشاهده بود.
در این میان تمام توجه مسئولان به خاموش کردن آتش سوزی در واحدهای پتروشیمی ماهشهر جلب شد و دود سیاه حاصل از سوختن مواد شیمیایی در آسمان شهرستان ماهشهر جولان می داد.
صدایی از ابتکار در نیامد
در کنار ضعف های شدید مدیریتی در اطفاء حریق، عدم حضور معصومه ابتکار و تحرکات سازمان محیط زیست در خوزستان بر ناکارآمدی در این خصوص افزود چرا که نتیجه سوختن مواد موجود در مخازن پتروشیمی بوعلی، تیره شدن آسمان بندر 154 هزار نفری ماهشهر از دودهای سمی سرطان زا بود.
ابتکار و تیم مدیریتی وی نیز تعطیلات عید فطر را بر حل معضل زیست محیطی هوای ماهشهر ترجیح دادند تا بنا به اظهارات مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان همه امیدها برای پاکسازی هوای ماهشهر به باد خلاصه گردد چراکه وی در اظهاراتی آلوده بودن دود ناشی از آتش سوزی در پتروشیمی ماهشهر را تایید کرد ولی در عین حال اظهار داشت: بنده با همکاران جهت وزش باد را بررسی کردیم که مشخص شد جهت وزش باد خوشبختانه به سمت دریا است. بنابراین این دود خطری برای مردم ماهشهر و بندر امام ایجاد نمی‌کند.
در این رابطه اما شریعتی استاندار خوزستان گفته بود با توجه به نوع حریق که سوخت آن نفتا است، دود حاصله دی اکسید کربن بوده و سمی نیست و شایعات مطرح شده مبنی بر آسیب به محیط زیست انسانی توسط بعضی منابع خبری را ندارد.
آتش سوزی مجتمع پتروشیمی بوعلی‌سینا پس از چند روز، سرانجام بامداد روز شنبه با تلاش‌های بسیاری خاموش شد ولی همچنان این سوال در اذهان عمومی باقی ماند که آیا دود سیاه و غلیظ ناشی از سوختن پتروشیمی بوعلی برای محیط زیست مضر بود یا خیر.
وزارت نفت باید پاسخگوی خسارات وارده بر محیط زیست باشد
در این خصوص معاون دریایی سازمان محیط زیست با بیان اینکه به زودی هیأتی برای ارزیابی خسارات زیست محیطی آتش سوزی پتروشیمی بوعلی سینا عازم ماهشهر می‌شوند، گفت: ۱۰۰ درصد وزارت نفت باید پاسخگوی خسارات وارده بر محیط زیست باشد.
پروین فرشچی در مورد نحوه ارزیابی خسارات زیست محیطی گفت: هم اکنون نیز اگر یک کشتی آلودگی نفتی داشته باشد روش‌های محاسبه‌ای برای سنجش میزان این آلودگی وجود دارد به عنوان مثال اگر به یک منطقه مرجانی صدمه می‌زند ارزش بین المللی آن متر مربع مرجان حساب می‌شود و یا اگر آسیبی به جنگل‌های حرا یا زیست‌گاه‌ها می‌زند نیز بر همین منوال قابل ارزیابی است.
حتی آتش حاصل از سوختن چوب نیز برای سلامتی مضر است چه رسد به پتروشیمی
اسماعیل کهرم مشاور رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست نیز در گفتگویی با اشاره به آتش سوزی پتروشیمی ماهشهر در طول سه روز گفت: چنین حادثه‌ای باعث تاسف است؛ چه از منظر زیست‌محیطی، چه از نظر صنعت و چه از لحاظ هزینه آن.
وی در اعتراض به اظهار نظر مدیرکل مدیریت بحران استانداری خوزستان مبنی بر سمی نبودن دود حاصل از آتش‌سوزی گفت: آیا این شخص حاضر است خانواده خود را در معرض استنشاق چنین گازهایی قرار دهد؟
کهرم با ذکر مثالی افزود: «حتی آتش حاصل از سوختن چوب نیز برای سلامتی مضر است چون منوکسیدکربن و دی‌اکسیدکربن تولید می‌کند.»
وی در ادامه ایران را هفتمین کشور تولیدکننده گازهای گلخانه‌ای مانند منوکسیدکربن، دی‌اکسیدکربن و متان خوانده و گفت پتروشیمی‌ها دائما مواد زائدشان را در کوره‌های مخصوص می‌سوزانند و شعله حاصل به ۷۰ متر می‌رسد. به گفته او در پتروشیمی‌های سراسر کشور ۴۴-۴۵ کوره آلوده‌کننده هوا وجود دارد و گاز حاصل از فعالیت آنها آنقدر سمی است که در رتبه هفتم تولید گازهای گلخانه‌ای در جهان هستیم، آن هم در حالی که یک کشور صنعتی نبوده و به هیچ وجه با آلمان، فرانسه و ژاپن قابل مقایسه نیستیم.
رکورد پتروشیمی های ماهشهر همیشه خراب و آلوده بوده است
مشاور رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست افزود: «حالا که پتروشیمی در آتش سوخت، آیا می‌توان گفت ضرر آن کمتر از دود سوزاندن مواد زائد است؟ این طرز تلقی سهل‌انگاری است. رکورد پتروشیمی های ماهشهر همیشه خراب و آلوده بوده است. مثلا گوگردی که از تصفیه نفت و بنزین تولید می‌شود را می‌فرستند به این بندر و بدون هیچ نوع حفاظ و بسته‌بندی در بندر رها می‌کنند. این گوگرد در آب ریخته می‌شود و آن را اسیدی می‌کند.»
طبق آخرین برآوردها، دست‌کم ٦٠ میلیون یورو خسارت این آتش‌سوزی بود. به این میزان البته باید خسارت‌های زیست‌محیطی واردشده به محیط زیست منطقه ماهشهر و سربندر را نیز اضافه کرد.
طبق قوانین با پتروشیمی بوعلی برخورد می‌شود
سلیمانی، رئیس محیط زیست شهرستان ماهشهر در استان خوزستان، در همین رابطه در گفت‌وگویی می‌گوید: «حجم زیادی دود، حاصل از آتش‌سوزی ایجاد شده است و علاوه بر آن حجم زیادی نیز پساب ناشی از سوختن و مهار آتش‌سوزی تولید شده که راهی دریا و مناطق اطراف پتروشیمی شد. ما فعلا در مرحله برآورد خسارت هستیم و کارشناسان ما مشغول بررسی شرایط هستند.
وی در پاسخ به این سؤال مبنی بر احتمال جریمه پتروشیمی بوعلی به دلیل خسارات به محیط زیست منطقه نیز این‌طور پاسخ داد: «تا روز شنبه، چون مسئله اصلی مدیریت بحران و اطفای حریق بود ما به موضوع ورود نکردیم و فقط مشغول رصد وضعیت بودیم؛ اما پس از آن بررسی را شروع کردیم و پس از جمع‌بندی نتیجه را اعلام خواهیم کرد، به نظر می‌رسد هوا و دریا تحت‌تأثیر این آتش‌سوزی و تبعات آن قرار گرفته است و اگر پس از بررسی‌های کارشناسی اثبات شود این حادثه خساراتی به محیط زیست منطقه وارد کرده است، طبق قوانین با پتروشیمی بوعلی برخورد می‌شود».
خانم ابتکار از وزارت نفت به خاطر این فاجعه شکایت کند
هدایت الله خادمی نماینده مردم ایذه و باغملک در مجلس نیز با انتقاد از رئیس سازمان محیط زیست گفت: آتش‌سوزی پتروشیمی بوعلی فاجعه محیط زیستی بود اما خانم ابتکار حتی در این خصوص کوچکترین صحبتی نکرد در حالی که جا داشت از وزارت نفت به خاطر این فاجعه شکایت کند.
آنچه که از این اظهارنظرها به نظر می رسد، بی‌تفاوتی محض به مسائل زیست محیطی در دولت یازدهم است که بار دیگر در این حادثه خود را نشان داده است. با این حال و بر اساس خبرها و واکنش‌های منتشر شده از مسئولان مرتبط باید منتظر نتیجه بررسی‌های نهایی در این رابطه ماند.
