با توجه به گسترش بسیار سریع اینترنت و فضای مجازی در کشور و استفاده روزمره بیش از نیمی از جمعیت کشورمان از اینترنت ضرورت شناسایی گلوگاه‌ها و چالش‌های کلان این فضا، بسیار حیاتی است و اینترنت که سامانه ای جهانی است می توان گفت هیچ نظارت مرکزی بر سیاست های دسترسی استفاده از آن وجود ندارد هرچند عدم نظارت صحیح بر اینترنت به وضوح مشخص بود اما شاید افشاگری های ادوارد اسنودن در زمینه ی جاسوسی سازمان های اطلاعاتی آمریکا وانگلیس از اطلاعات صنعتی ونقض حریم خصوصی شهروندان بهانه ای شد تا کشورهای دیگر اقدام به راه اندازی شبکه ای ملی اینترنت در کشور خود کنند.
ضعف وزارت ارتباطات در برخورد با دلالان اینترنتی
روح‌الله مومن‌نسب کارشناس برجسته فضای مجازی در گفت و گو با زنان خبر با اشاره به عدم اقدام مسئولان برای راه اندازی شبکه ملی اطلاعات اظهار داشت: شبکه ملی اطلاعات در کشورهای مختلف و با الگویی که ایران در ابتدا داده بود، راه اندازی شد حتی کشوری مثل بلژیک اینترنت آمریکا رو قطع کرد و طی یک مراسم رسمی اعلام کرد که دیگر نیازی به اینترنت آمریکایی ندارد.
وی افزود: دولت در این امر برای خودش انحصار قائل شده در صورتیکه شبکه ملی اطلاعات یک حوزه عظیمی است که بدون همکاری دولت، بخش مردمی و خصوصی اصلاً قابلیت اجرا ندارد و در واقع مقام معظم رهبری نیز براین امر معتقدند که؛ همه بخش‌ها و وزارتخانه‌ها از جمله وزارتخانه فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان صدا و سیما، دستگاه‌های فرهنگی، نهادهای مردمی، بخش خصوصی همه این‌ها باید همکاری کنند تا شبکه ملی اطلاعات راه بیافتد.
مومن‌نسب ادامه داد: درباره موضوع “نفوذ از بستر فضای مجازی و اینترنت” که مطرح شد باید بگویم که در حال حاضر از لحظه مقررات‌گذاری وابستگی داریم؛ در نقشه “خرید ترافیک” اینترنت کشورمان از ۱۱ کشور دنیا می‌گذرد تا به سوئیچ ایران برسد که این باز مساله بعدی ماست.
این کارشناس فضای مجازی تصریح کرد: کشورهایی که در این زمینه واسطه ما هستند، می‌توانند اینترنت ما را مختل یا قطع کنند یا سرعت ما را پایین بیاورند، آنها امکان کپی اطلاعات را هم دارند، یکی از این کشورها ترکیه است یا یک سری هم کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس هستند و خصوصاً عمان، که مهمترین آنهاست.
وی با اشاره به میزان نیاز ترافیک داخل کشور نسبت به خارج گفت: وزرات ارتباطات آماری را به مجلس اعلام کرده که تصریح می‌کند “نیاز ترافیکی داخل نسبت به خارج ۹۵ درصد به ۵ درصد است” یعنی در ۹۵ درصد موارد، یک ایرانی می‌خواهد با یک ایرانی ارتباط برقرار کند؛ بنابراین وقتی که یک ایرانی می‌خواهد برای یک ایرانی ایمیل ارسال کند اصلاً نیازی نیست که ترافیکش از کشور خارج شود؛ ولی این رویه برعکس است و ما در حال حاضر ۹۵ درصد ترافیک را از خارج وارد و تنها ۵ درصد ترافیک تولید می‌کنیم.
مومن‌نسب اظهار داشت: علت این امر را هم اگر بخواهیم بدون تعارف بگوییم این است که یقیناً کسانی هستند که از دلالی اینترنت سودهای هنگفت می‌برند، اگر این امر حذف شود، این جریان سود بسیار هنگفت خود را از دست می‌دهد؛ معروفترین شرکت در این بخش، شرکت پ ک ی است که تقریباً واسطه نزدیک به صد در صد خرید ترافیک برای کشور است؛ این شرکت به ظاهر خصوصی در دولت آقای خاتمی و با افرادی از اعضای همان دولت به وجود آمد و تا امروز با همان اعضا در حال فعالیت است.
این کارشناس فضای مجازی عنوان کرد: در داخل کشور ۱۰ یا ۱۱ تا “پپ” وجود دارد که این‌ها در واقع عمده فروش‌های اینترنت هستند؛ اگر ما ترافیک را روی مدل شبکه ملی اطلاعات توزیعی در کشور بفروشیم، درآمد این شرکت‌ها کم می‌شود و یا به صفر می‌رسد یعنی الان این‌ها درآمدشان در این است که ترافیک را از خارج وارد کنند و در داخل بفروشند مثل اینکه فرض کنید وزرات جهاد کشاورزی درآمدش در این باشد که گندم وارد کند،
وی تاکید کرد: الان وزرات ارتباطات ما به همین شکل عمل می‌کند یعنی وزارت ارتباطات جمهوری اسلامی به جای اینکه ترافیک تولید کند در حال دلالی ترافیک است؛ در نتیجه وزرات ارتباطات به هیچ عنوان زیر بار اینکه ترافیک در داخل تولید شود، نخواهد رفت و آیا شما تا به حال شنیدید وزیر ارتباطات اعلام کند ما جلوی قاچاق ترافیک را گرفتیم یا می‌گیریم و برخورد می‌کنیم؟! البته قاچاقچی ترافیک از نظر وزیر ارتباطات شاید همین کسانی هستند که در کشور تولید ترافیک می‌کنند یعنی از ترافیک آمریکایی استفاده نمی‌کنند.
تاخیر در راه اندازی و بهره‌برداری از شبکه ملی اطلاعات یا همان اینترنت ملی از جمله نکات مبهمی است که هیچ جواب قانع کننده‌ای برای آن وجود ندارد و آنچه واضح است دلال‌هایی وجود دارند که با سوء استفاده از وضعیت فعلی اینترنت، سود بسیاری از فروش پهنای باند به‌دست آورده و راه اندازی شبکه ملی اطلاعات به اصطلاح نان بسیاری از آنها را آجر می‌کند پس طبیعی است در روند اجرایی پروژه اینترنت ملی اختلال ایجاد کنند.
تاکید مقام معظم رهبری بر خروج از حالت انفعال در عرصه فضای مجازی
اما این روزها فضای مجازی و شبکه های اجتماعی را می توان یکی از اصلی ترین بسترهای نفوذ فرهنگی برشمرد، فضایی که حالا دیگر چندان هم مجازی نیست و با هویت حقیقی کاربرانش گره خورده است و نمونه عدم بهره گیری صحیح از تکنولوژی طی دهه های اخیر در کشور ما به وفور یافت می شود و با پیدایش شبکه های اجتماعی و مجازی شدن هویت ها، این بی فرهنگی نیز به اوج رسید تا جایی که امروز شاهد بروز بی اخلاقی های زیادی از مسیر فضای مجازی هستیم.
مقام معظم رهبری طی این سالها بارها بر راه اندازی اینترنت ملی، افزایش سطح امنیت در فضای مجازی و همچنین جلوگیری از نفوذ فرهنگی دشمنان تاکید فراوانی کردند و نفوذ فرهنگی-سیاسی یکی از اصلی ترین دغدغه های رهبری است که اندکی بی توجهی به آنها می تواند خسارات جبران ناپذیری به همراه داشته باشد.
حضرت آیت الله خامنه ای در ۱۴خرداد ۹۵ همزمان با رحلت امام راحل در جمع عزاداران به لزوم توجه جدی بر اینترنت ملی و تبیین دومین شاخه از شاخص استقلال، بر اهمیت بی‌بدیل «استقلال فرهنگی» تاکید کردند و افزودند: انقلابی‌گری یعنی «انتخاب سبک زندگی ایرانی اسلامی» و «پرهیز جدی از تقلید از غرب و بیگانگان».
ایشان در همین زمینه ابزارهای جدید در فضای مجازی را ابزارهایی برای «مهندسی اطلاعات» و «تسلط غرب بر فرهنگ ملت‌ها» برشمردند و خاطرنشان کردند: این ابزارها البته می‌توانند مفید باشند اما باید سلطه‌ی دشمن را از آنها سلب، و به‌گونه‌ای عمل کرد که فضای مجازی به وسیله‌ای برای نفوذ و سلطه‌ی فرهنگی دشمن تبدیل نشود.
خروج از حالت انفعال در عرصه فضای مجازی و حضور فعال و تأثیرگذار و تولید محتوای اسلامی متقن و جذاب یکی از کلیدی‌ترین نکاتی است که رهبر معظم انقلاب برآن تاکید دارند و لازمه حضور فعال و تأثیرگذار در فضای مجازی، «تمرکز در تصمیم‌گیری»، «جدیت در اجرا بدون از دست دادن زمان»، «هماهنگی میان دستگاه‌ها» و «پرهیز از موازی‌کاری و تعارض» می دانند.
