به گزارش افکار نیوز به نقل از ایرنا،بر اساس اعلام منابع خبری 'شیخ حمد بن جاسم آل خلیفه' امیر قطر در راس هیاتی برای انجام یك دیدار رسمی سه روزه یكشنبه ۲۰ فروردین (۸ آوریل) وارد دهلینو شد. این سومین سفر امیر قطر به هند است . وی در سالهای ۱۹۹۸ و ۲۰۰۵ نیز به هند سفر كرده است. 'مان موهان سینگ' نخست وزیر هند نیز در سال ۲۰۰۸ به قطر سفر كرد. وی اولین نخست وزیر هند بود كه به كشور قطر سفر كرد.

قرار است امیر قطر در این سفر با رییس جمهور، معاون رییس جمهور و نخست وزیر هند دیدار و در خصوص مسائل مربوط به روابط دوجانبه تبادل نظر کند. دو موضوع افزایش واردات گاز از قطر و حمایت از هندی های مهاجر در قطر محور های اصلی مذاکره مقامات دو کشور را تشکیل می دهند. همچنین موضوعات منظقه ای و تحولات اخیر در منطقه خاورمیانه و افغانستان موضوعات حاشیه ای این سفر را تشکیل می دهند.

* روابط دو جانبه هند و قطر


روابط هند و قطر تاریخ طولانی دارد و بیشتر مبتنی بر امور اقتصادی و رابطه مردم دو کشور است اما اکنون این رابطه بسیار نزدیک، غنی و چند بعدی است. جامعه هندی های مهاجر در قطر همانند یک کاتالیزور(عامل تسریع کننده) در روابط دوجانبه عمل می کند و یکی از پشتوانه های مهم این رابطه همکاری های مبتنی بر انرژی است. ملاقات سران دو کشور، همکاری نهادها و مشارکت سیاسی ابعاد جانبی این رابطه را نشان می دهد.

در سال ۲۰۰۸ هند و قطر ' معاهده همکاری دفاعی ' امضا کردند که این معاهده در برگیرنده همکاری های نظامی، آموزش پرسنل نظامی و نیروی دریایی است. در این قرارداد هند متعهد شد که از دارایی و منافع قطر در برابر تهدیدات خارجی محافظت کند. این بند از معاهده سبب شد همکاری های دفاعی هند و قطر متمایز از روابط دفاعی هند با دیگر کشورها گردد. به عبارتی هند به دنبال حفاظت از منافع نفتی و گازی و خطوط انتقال انرژی قطر است. یکی از پایگاههای بزرگ نظامی امریکا در قطر قرار دارد اما دوحه به دنبال ایجاد اعتماد و اطمینان بیشتر برای خود است.

در سال ۲۰۰۷ هند و قطر معاهده دفاعی دیگری جهت تولید مشترک سلاح و تجهیزات نظامی امضا کردند. به عبارتی قطر در کنار ایالات متحده، انگلیس، فرانسه، افریقای جنوبی، سنگاپور، آلمان، ایتالیا و ژاپن به عنوان شریک مهم دفاعی - نظامی هند تبدیل شده است. اما سئوال آن است که قطر چه اهمیتی برای هند دارد؟

به لحاظ استراتژیک کشور قطر حائز اهمیت بسیار زیادی است زیرا از منظر جغرافیایی در منطقه خلیج فارس، نزدیک منابع عظیم نفتی قرار گرفته و دارای ذخایر انرژی بسیاری است. قطر که در همسایگی ایران، عراق و عربستان قرار دارد به لحاظ تاریخی کمتر به کشورهای همسایه خود اعتماد کرده و با وجود حضور ناوگان دریایی امریکا همواره نگران امنیت خود بوده است.

قطر در زمره کشورهای ریز قدرت قرار می گیرد که تلاش می کند جایگاه خود را ارتقا دهد. تلاش برای ارتقای امنیت از طریق مشارکت با قدرت های برتر خاصیت ریز قدرت ها است. تقلای قطر برای ارتقای جایگاه خود، خوشایند عربستان نیست لذا رقبای منطقه ای و هویتی(کشورهای عربی به خصوص عربستان) به موانع اصلی برای قطر تبدیل شده اند. قطر یکی از ثروتمند ترین کشورهای دنیا(و بر اساس برخی آمارها همانند آمار بانک جهانی ثروتمند ترین کشور) محسوب می شود. ' الجزیره ' به عنوان ' فروشگاه دیدگاههای سیاسی ' در خاورمیانه در این کشور قرار دارد.

تفسیر های انتقادی و گزارش های زنده این شبکه موج شدیدی را علیه دیگر شبکه های وابسته ایجاد کرده است. این تفاسیر گاهی علیه رژیم صهیونیستی، امریکا و حتی کشورهای اسلامی همانند عربستان جهت گیری می شود تا جایی که امریکا گاهی احساس می کند که الجزیره شبکه ای است که در جهت نگرش های رادیکال تبلیغ می نماید. از سویی عربستان نمی خواهد شاهد رشد روابط نظامی قطر و امریکا باشد زیرا این رابطه در تضاد با نقش منطقه ای و کدخدایی است که ریاض برای خود تعریف کرده می کند.

روابط نظامی – دفاعی قطر و هند هیچ کدام از این نگرانی ها را برای کشورهای منطقه و یا امریکا بر نمی انگیزد و آنها را تحریک به فشار به قطر نمی کند.

زیرا هند قدرتی است که تقریبا مورد قبول تمامی طرفهای منطقه ای است. همچنین هند می تواند بدون ایجاد تنش و درگیری روابط خود با قطر را ارتقا و روابط خود با دیگر کشورها را متعادل نماید. قطر که سومین ذخایر گاز در دنیا را دارد هند را به عنوان یک بازار بزرگ برای منابع خود می داند. شرکت قطری ' راس گاز ' قرارداد ۲۵ ساله ای با هند امضا کرده که بر اساس آن قرار است سالانه ۵/۷ میلیون تن گاز مایع به هند تحویل دهد. هنگامی که کشورهای نفت خیز به دنبال افزایش قیمت های انرژی بودند، قطر قرارداد تحویل ۵/۱ میلیون تن گاز را با هند امضا کرد.

این اقدام سبب نجات اقتصادی دهلی نو شد و زمینه را برای ارتقای روابط فراهم کرد. همچنین هند و قطر در کنار امریکا، انگلیس، فرانسه، آلمان، استرالیا و پاکستان نیروی مشترک دریایی تشکیل دادند. این نیروی مشترک، برترین نیروی دریایی است که در خلیج عدن حضور دارد. هند ۶۰ درصد منابع انرژی خود را از غرب آسیا به خصوص از خلیج فارس وارد می کند. از آنجایی که هند ۸۰ درصد انرژی خود را از کشورهای خارجی وارد می کند، خلیج فارس اهمیت بسیار زیادی برای هند دارد و نقش قطر در مباحثانرژی این کشور بی بدیل است.

هند بانیروی دریایی بزرگ خود می تواند بسیاری از خطراتی را که ترانزیت انرژی از قطر را تهدید می کند برطرف نماید. این امر سبب می شود هند به یک قدرت سرآمد در بین تنگه هرمز و تنگه مالاکا تبدیل شود. حضور نظامی هند در این منطقه می تواند نیروهای امریکا را صرف نگرانی های بزرگ این کشور یعنی افغانستان و پاکستان نماید.

*موضوعات محوری در مذاکرات هند و قطر



دو موضوع افزایش واردات گاز از قطر و حمایت از هندی های مهاجر در قطر محور های اصلی مذاکره مقامات دو کشور را تشکیل می دهند. گفته می شود نزدیک به دو میلیون هندی در کشورهای خلیج فارس حضور دارند. یک سوم هندی های مهاجر که اغلب برای یافتن شغل به کشورهای خلیج فارس سفر کرده اند در کشور قطر ساکن هستند. اخیرا این گروههای که ' جامعه هند قطر ' خوانده می شود خواستار حمایت بیشتر از منافعشان که شامل مسائل شغلی و حقوقی است شده اند.

هندی ها بیشترین مهاجر خارجی در قطر را تشکیل می دهند لذا برای دوحه نیز حفظ این میزان از نیروی کار برای به حرکت درآوردن چرخ های اقتصاد قطر الزامی است. از ۷/۱ میلیون نفر جمعیت قطر ۵۰۰ هزار نفر را هندی ها تشکیل می دهند که به لحاظ شغلی اغلب در سطوح میانی و کم درآمد قرار می گیرند. جامعه هند قطر از رهبران دو کشور درخواست کرده است تا درباره موضوع حقوق مهاجران هندی در قطر مذاکره نمایند.

کشورهای عربی اعتراض و خروج نیروهای هندی از کشورهای خود را به عنوان تهدیدی بالقوه احساس کرده اند. مساله دریافت ویزا یکی از تقاضاهایی است که گروههای مهاجر هندی خواستار پیگیری آن هستند. همچنین مجوز خروج کارگران هندی از کشور قطر که باید توسط کارفرمایان صادر شود، مانع دیگری در برابر فعالیت های آزادانه هندی ها در قطر است. این اقدام به نوعی از استثمار کارگران هندی تفسیر شده است.

هند سالانه ۵/۷ میلیون تن گاز طبیعی از قطر وارد می کند این امر بر اساس آمارهای سال ۲۰۱۱ اثبات شده است اما گفته می شود که شیخ حمد به دنبال افزودن ۳ میلیون تن دیگر به این رقم است تا حجم دریافت هند از گاز قطر را افزایش دهد.

* مسائل منطقه ای در مذاکرات هند و قطر



در مذاکرات هیات قطری و مقامات هندی سه موضوع در منطقه خاورمیانه و کشور افغانستان حایز اهمیت است. در مورد افغانستان هند تمایل دارد از آخرین اطلاعات در مورد مسائل افغانستان به خصوص بحثایجاد دفتری سیاسی برای طالبان در قطر مطلع گردد. اخیرا طالبان و قطر در مورد ایجاد دفتری سیاسی به توافق رسیده اند. طالبان می خواهد برای مذاکره مستقیم با دیگر کشورها به خصوص با امریکا دریچه ای باز نماید و قطر می تواند به چارچوب های این دریچه تبدیل شود. قرار گرفتن افغانستان در محیط استراتژیک هند سبب حساسیت هند نسبت به موضوع طالبان و تحرکات آن شده است.

یکی دیگر از موضوعات حاشیه ای سوریه و تحولات جاری در آن است. قطر در کنار دیگر کشورها باعثایجاد موج مداخله جویانه جدیدی در مسائل داخلی سوریه شده است و تلاش می کند تا دیگر کشورها را با خود همراه کند. در قبال اوضاع سوریه هند تاکنون موضع قابل توجهی که سمت و سوی خاص داشته باشد اتخاذ نکرده است و این رویکرد محتاطانه بیش از هر چیز دیگری منافع ملی را مورد توجه قرار داده است.

شاید مهمترین موضوع حاشیه ای که می تواند منجر به عمل در سیاست خارجی هند گردد بحثایران و تحریم این کشور است. در گذشته روابط نفتی هند با قطر به عنوان جایگزین جمهوری اسلامی ایران تلقی می شد. اکنون که هند با اتخاذ یک سیاست خارجی مستقل از دستورات کشورهای مداخله گر سرپیچی کرده می توان گفت که راهکارهای دیگری برای همگام ساختن آن در دستور کار قرار گرفته است.

شاید هیچ چیز موثرتر از 'دام منابع نفتی' نباشد. این موضوع مرتبط با سود بیشتر قطر و یافتن یك تقاضا كننده مطمئنی خواهد بود كه ۸۰ درصد از انرژی خود را از خارج وارد می كند. آنچه به عنوان طمع برای همراه كردن هند عمل می كند سه رای هند در آژانس بین المللی انرژی اتمی علیه جمهوری اسلامی است. اما اكنون هند سیاست خارجی مستقلی دارد كه در خدمت منافع ملی این كشور است و سبب ابتكار عمل دهلی نو در ارتباط با كشورهای خلیج فارس شده است.