خبر تهاجم تروریستهای داعش به استان صلاحالدین در روز شنبه گزارش شد. این حمله گروه تروریستی داعش به منطقه «مکیشیفه» در شمال سامرا اعضای گروه مقاومت الحشد الشعبی را نشانه رفت.
اخبار بین الملل-در پی این یورش تروریستی، تعدادی از اعضای الحشد الشعبی به شهادت رسیدند. این حمله هرچند طی چند ماه اخیر بیسابقه بود، تحرکات اخیر تروریستهای داعش در سه استان صلاحالدین، دیالی و کرکوک و اقدامات مشکوک اخیر آمریکا طی دو ماه اخیر چنین رویدادی را تا حدی پیشبینی میکرد. اکنون این سه استان شمالی عراق وارد یک فاز امنیتی شده تا بتواند توطئه جدید داعش را دفع کند. البته این حملات محدود به یک روز و یک شب نبود. بامداد امروز دوشنبه هم از عراق خبر رسید که نیروهای الحشد الشعبی حمله دیگری از سوی عناصر داعش در منطقه جرف الصخر در استان بابل را دفع کردهاند. در واقع براساس گزارشها درگیری الحشد الشعبی با عناصر داعشی از دوشنبه هفته گذشته آغاز شده و همچنان ادامه دارد.
واکنشهای به حمله تروریستهای داعش به الحشد الشعبی
مصطفی الکاظمی، نخست وزیر پیشنهادی عراق که مامور به تشکیل کابینه شده طی نامهای به فراکسیونهای پارلمان این کشور، در واکنش به حمله روز شنبه تروریستهای داعش به صلاح الدین گفت: «با نهایت تاسف و افتخار خبر شهادت شماری از قهرمانان الحشد الشعبی را که در حال دفاع از وطنشان در برابر تروریستهای داعش در مناطق مکیشیفه و بلد در شمال بغداد بودند، دریافت کردیم».
او ضمن عرض تسلیت به خانوادههای شهدا، تاکید کرد: «تعهد میدهیم که عناصر تروریستها را به هر جا که فرار کردند پیگرد کنیم و سرانجام آنها به دست فرزندان عراق، قهرمانان نیروهای مسلح و الحشد الشعبی شجاع نزدیک است».
سید عمار حکیم، رهبر جریان حکمت ملی عراق هم به شهادت شماری از نیروهای الحشد الشعبی در عملیات مبارزه با داعش واکنش نشان داد و طی پیامی در حساب توئیتری خود نوشت: «شهادت و زخمی شدن دهها نفر از نیروهای الحشد الشعبی و پلیس فدرال پس از ایستادگیشان در برابر زنجیرهای از حملات تروریستی در مناطق گوناگون استان صلاحالدین و اطراف شهر سامرا خبری ناگوار بود».
شیخ قیس الخزعلی، دبیرکل عصائب اهل الحق عراق نیز طی بیانیهای به تجاوز اخیر داعش واکنش نشان داد و اعلام کرد: «حملات اخیر داعش قسمتی از سریال فعالسازی دوباره این گروه تروریستی از سوی آمریکا است. حملات داعش پیش از مذاکرات واشنگتن با دولت عراق در ماه ژوئن درباره خروج نیروهایش از عراق انجام شده است».
او در ادامه تاکید کرد: «حملات داعش برای توجیه تداوم اشغالگری آمریکا در عراق در چارچوب محاسبات مربوط به امنیت اسرائیل و سیطره بر نفت است».
در ادامه به نکتهای که الخزعلی در رابطه با نقش آمریکا به آن اشاره کرده را با دقت بیشتری بررسی خواهیم کرد.
تحرکات مشکوک آمریکا و تجدید قوای تروریستهای داعش
همزمان با شیوع گسترده ویروس کرونا در نقاط مختلف جهان و تمرکز افکار عمومی بر این مساله، عراق طی ماههای گذشته در عرصه میدانی و سیاسی دچار تحولاتی شده است. این تحولات همچنان همان سلسله رویدادهایی است که واشنگتن یک سمت آن است. طی ماههای گذشته، آمریکا ثابت کرد که تمام تلاش خود را معطوف به حفظ نفوذ خود در عراق کرده و در اینباره نیز گامهای استراتژیکی برداشته است. واشنگتن طی ماههای اخیر مشغول زورآزمایی در دو میدان متفاوت در عراق است. عرصه سیاسی و انتخاب نخستوزیر دلخواه عرصهای است که آمریکا در ماههای گذشته بر آن متمرکز بوده است. اما میدان دیگر زورآزمایی آمریکا با میل و اراده مردم عراق در عرصه حضور نظامی است، جایی که مردم عراق تصمیم قاطع خود را برای خروج نظامیان آمریکایی از کشورشان اعلام کردند. در این گزارش تحرکات آمریکا در این دو عرصه متفاوت را بررسی میکنیم.
شکست پروژه آمریکایی نخستوزیری عدنان الزرفی
برهم صالح با استفاده از اختیارات ریاستجمهوری، با وجود مخالفت احزاب شیعی در عراق به اعلام نام «عدنان الزرفی» به عنوان نخستوزیر پیشنهادی اصرار ورزید و او را به پارلمان عراق معرفی کرد. این سیاستمدار شیعه عراقی، که پیش از این فرماندار نجف هم بوده، تبعیت آمریکا را هم دارد. الزرفی به عنوان شخصی مطرح شد که تحت حمایت کامل واشنگتن قرار داشت و یک مهره تمام آمریکایی به حساب میآید. به نظر میرسد، رئیسجمهور عراق تحت فشار آمریکا مجبور به پیشنهاد عدنان الزرفی به عنوان نخستوزیر در عراق شد.
الزرفی مخالفان زیادی در بین احزاب شیعه دارد و انتخاب وی از سوی رئیس جمهور در حالی که میداند وی مورد تایید اکثریت احزاب شیعه نیست، امری تعجبآور بود. با این وجود تیم منتسب به الزرفی رایزنی خود را آغاز کرد، ولی طبق پیشبینیها نتوانست حمایت فراکسیونهای شیعه نظیر الفتح را جلب کند. وی نهایتا علیرغم تلاشهای فراوان، مجبور به اعلام استعفاء شد.
عدنان الزرفی که بود؟
عدنان الزرفی تا قبل از سقوط صدام حسین دیکتاتور عراق، یکی از شخصیتهای مبارز در بین گروههای شیعه بهشمار میرفت. وی عضوی از حزب الدعوه عراق بوده و همچنین نقش مهمی در شورشهای علیه صدام داشته است. الزرفی در سال ۱۹۹۵ از عراق خارج شد و پس از چندی به آمریکا رفت. بر اساس گفتهها، الزرفی هنگام حضورش در آمریکا، روابط بسیار محکمی با مراکز امنیتی و محافل سیاسی این کشور برقرار کرد. وی همچنین در شورشهای اخیر در نجف نقش ویژهای داشته و در کنار معترضان این شهر قرار گرفته است. بعد از تحرکات مشکوک الزرفی، او تحت رصد سایر احزاب شیعی قرار گرفت.
ادعای «الحره» مبنی بر اختلافافکنی آمریکا بین احزاب شیعی
در این بین اما پایگاه خبری عربزبانِ الحره (که گفته میشود وابسته به نهادهای امنیتی آمریکاست) با انتشار گزارشی متناقض، مدعی ایجاد اختلاف بین احزاب شیعه پس از ترور سپهبد سلیمانی و ابومهدی المهندس شده است. الحره ایجاد شکاف بین این احزاب را در حد یک دستآورد برای آمریکا بیان کرده که نتیجه ترور فرماندهان مقاومت بوده است.
الحره با استناد به گزارشی که رادیو فردا آن را منتشر کرده، آورده است: «با روی کار آمدن عبدالعزیز المحداوی (ابوفدک) به عنوان جانشین ابومهدی المهندس در الحشد الشعبی، اختلافات بالقوه در میان احزاب شیعی بالا گرفته و هر کدام که خود را مستحق جانشینی المهندس میدیدند، به اختلافات درون گروهی پس از انتصاب ابوفدک، دامن میزنند».
الحره سپس مدعی شده که سفر اخیر سردار قاآنی، فرمانده سپاه قدس سپاه پاسداران به عراق را در همین چارچوب بوده و گفته که وی به دنبال از بین بردن اختلافات بوده است. قلم مغرضانه الحره در حالی این فرضیه را طرح کرده که چهرههای ارشد مقاومت در عراق همچون العامری و الخزعلی پس از ترور فرماندهان مقاومت هم قسم شدند که راه مقاومت را مصممتر از گذشته ادامه دهند. البته نباید از تلاش آمریکا برای ایجاد اختلاف میان احزاب شیعه در عراق نیز غافل شد، چهرههایی مانند الزرفی در عراق که تحت حمایت آمریکا هستند، اقداماتی را در ایجاد اختلاف انجام دادهاند.
وحشت آمریکا از پایان ضربالاجل گروههای مقاومت برای خروج از خاک عراق
اما عرصه دیگری که تبدیل به یک دردسر بزرگ برای آمریکا شده، ادامه حضور نظامی این کشور در عراق است. رای پارلمان عراق به اخراج نظامیان تروریستی آمریکایی در پی ترور سپهبد سلیمانی، مقامات آمریکایی را دچار سردرگمی کرد. خطای استراتژیک ترامپ در ترور سپهبد سلیمانی برای آمریکا بسیار گران تمام شد و احتمالا موجب پشیمانی او هم شده باشد. اما تحرکات نظامی آمریکا در عراق آن هم طی هفتهای که گذشت، بیشتر مرتبط با پایان ضربالاجل نیروهای مقاومت به نظامیان آمریکایی برای خروج از خاک عراق بود.
۱۳ فروردین ماه پایان ضرب الاجل مقاومت عراق به آمریکا برای خروج بی چون وچرا از خاک عراق بود. آمریکا ضمن تخلیه چند پایگاه در عراق، اقدام به افزایش پروازهای نظامی در آسمان عراق کرد. برخی از شواهد طی روزهای اخیر گویای وحشت آمریکا از هرگونه اقدام نظامی گروههای مقاومت با توجه به انقضای ضربالاجل است:
• اصرار آمریکا به استقرار سامانه دفاعی پاتریوت در جنب پایگاه هوایی عینالاسد، حاکی از ترس واشنگتن از اقدامات تلافیجویانههای هستههای مقاومت علیه مراکز نظامی آمریکا در عراق است. بر اساس آخرین تحرکات نظامی آمریکا در عراق، میتوان حدس زد که آمریکا به دنبال ایجاد یک مرکز امن و انتقال عمده نیروهای نظامی خود به آن نقطه است. برخی از نظامیان آمریکایی پس از ترک سه پایگاه عراقی، به عینالاسد منتقل شدهاند.
• دونالد ترامپ طی توئیتی مدعی شد که ایران درصدد یک حمله به منافع حیاتی آمریکا در عراق است. او این را هم مدعی شد که واکنش آمریکا به یک اقدام نظامی بسیار سخت خواهد بود. البته این ادعای ترامپ درحالی مطرح شده که ایران بارها اعلام کرده که آغازکننده هیچ جنگی نخواهد بود. اما در هر صورت این توئیت ترامپ نشانگر ترس از یک حمله نظامی است، مخصوصا اینکه سیلی سخت ایران در بمباران پایگاه عینالاسد و عدم پاسخ از سوی آمریکا، مسیر را برای یک حمله همهجانبه دیگر از سوی مقاومت عراق به منافع آمریکایی مهیا کرده است.
• پروازهای جنگندههای آمریکایی بر فراز آسمان عراق اقدامی نظامی است که نشانگر انتظار آمریکا برای یک حمله نظامی از سوی مقاومت عراق است.
• درست طی آخرین روزهای پایان ضربالاجل برای خروج نظامیان آمریکایی از عراق، واشنگتن خبر از خروج نظامیان خود از سه پایگاه عراقی داد. میتوان این گام آمریکا را اقدامی نمایشی دانست تا قدری فشارهای موجود از سوی احزاب و گروههای عراقی را کاهش دهد. سه پایگاه تخلیه شده در حاشیه عراق قرار داشتند و هدف اصلی آنها مبارزه با تروریستهای داعش بود؛ بنابراین پایگاههایی که بیشترین دخالت در استقلال حاکمیت عراق و همچنین جنبه اطلاعاتی هم داشتند، همچنان به فعالیت خود ادامه میدهند. پایگاه التاجی در شمال بغداد و یک مرکز نظامی دیگر در فرودگاه بغداد که نقش اساسی در ترور سپهبد سلیمانی داشت، همچنان به فعالیت خود ادامه میدهند.
پایگاههای استراتژیک آمریکا در عراق همچنان فعالاند!
نظامیان آمریکایی طی هفتههای گذشته، سه پایگاه مهم در چارچوب مبارزه با گروههای تروریستی از جمله داعش را تخلیه کردند. پایگاه القیاره و قائم همانطور که در تصویر زیر مشخص شده هرچند که در نقاط استراتژیکی قرار داشتند و به بهانه مبارزه با داعش تشکیل شدند، اما در عمل هیچ گام مفیدی در اینباره برنداشتند. این دو پایگاه از لحاظ جغرافیایی درست در خط مقدم مبارزه با تروریستها قرار داشتند.
پایگاه هوایی K۱ سومین مرکز نظامی آمریکایی است که نیروهای ائتلاف بینالمللی ضد داعش شنبه دو هفته پیش آن را ترک کردند. بر اساس بیانیه وزارت دفاع آمریکا در اینباره، نیروهای ائتلاف بینالمللی ضد داعش که عمده آنها آمریکایی هستند، پایگاه K۱ در شمال استان کرکوک عراق را به ارتش این کشور تحویل دادند. این پایگاه نیز میتوانست با توجه به جغرافیای خود نقش عمدهای را در مبارزه با داعش ایفاء کند.
سخن پایانی
اتفاقات و تحرکات نظامی اخیر آمریکا در عراق را میتوان عقبنشینی ظاهری این کشور از عراق قلمداد کرد. این گام رو به عقب البته به طور دقیقی طراحی شده که منافع واشنگتن را تحت تاثیر قرار ندهد. حربه بزرگ آمریکا طی سالهای اخیر در منطقه، ایجاد ناامنی و حمایت از گروههای تروریستی بوده تا بدین واسطه هم حضور نظامی خود در غربآسیا را تضمین کند و هم اینکه با حذف بشار اسد، به خیال خود زنجیره یکپارچه مقاومت از شرق ایران تا مدیترانه را قیچی کند. این واقعیت را حتی ترامپ بارها تاکید کرد که داعش محصول دوران ریاستجمهوری باراک اوباما بوده است؛ بنابراین اکنون و با شکست نسبی داعش در عراق و سوریه، ناکامی بزرگی برای سیاست پنهان آمریکا رقم خورد. اکنون آمریکا ظاهرا توانسته با تخلیه سه پایگاه قدری از خشم عراقیها را بکاهد، اما همین عقبنشینی نیز خبر از خطری جدید میدهد.
اخبار ضدونقیضی از فرار برخی از عناصر داعشی از زندانهای تحت نظارت آمریکا در سوریه به گوش میرسد. برخی از منابع آگاه همچنین از انتقال شماری از سرکردگان داعشی از زندانهای «قسد» در شمال سوریه به عراق به دست نظامیان آمریکایی خبر دادند، از سویی دیگر واشنگتن مراکز نظامی خود در خط مقدم به اصطلاح مبارزه با داعش را تعطیل کرده است (هرچند که در زمان حضورشان هیچ اقدام قاطعی در مبارزه با تروریستها انجام ندادند)، بدین معنا که دیگر حتی مجبور نیست برای ظاهرسازی وارد تقابل با آنها هم بشود!
از سوی دیگر تمرکز جهان در شرایط فعلی بر مساله کرونا درگیر شده و تروریستها راحتتر توانستهاند مجددا خود را تجهیز کنند. از همه مهمتر گروههای مقاومت و احزاب عراقی درگیر یک مساله عمیق سیاسی داخلی شدهاند که توان زیادی را هدر داده و خلا قدرت موجب تضعیف این کشور شده است. بنابر همه سناریوهای جاری که اتفاقا در همه آنها پای سیاستهای آمریکا در میان است، سریال پیدایش مجدد خطر تروریستها، دور از ذهن نیست!