کشور عراق پس از گذشت ۵ ماه از استعفای عادل عبدالمهدی، همچنان بدون دولت به سر میبرد؛ عبدالمهدی در اوایل آذرماه سال گذشته پس از دو ماه تظاهرات گسترده ضددولتی و همچنین درخواست آیتالله سیستانی، مرجع عالیقدر شیعه در نجف اشرف، مجبور به استعفا شد و پارلمان عراق نیز با استعفای او موافقت کرد.
اخبار بین الملل-فراکسیون اکثریت پارلمان عراق که باید نامزد نخست وزیری را تعیین و آن را به رئیس جمهور معرفی کند، سرانجام پس از رایزنیهای متعدد و گذشت ۲ ماه از کناره گیری عادل عبدالمهدی، «محمد توفیق علاوی» وزیر پیشین ارتباطات را در ۱۲ بهمن ۹۸ رسما مأمور تشکیل کابینه جدید کرد.
علاوی یک ماه بعد در نامهای به برهم صالح، رئیس جمهور عراق به «فشار برخی گروههای سیاسی برای سهم خواهی در کابینه» اشاره و انصراف خود از تشکیل دولت جدید را رسما اعلام کرد.
پس از علاوی و ناتوانی پارلمان عراق در معرفی نامزد بعدی در زمان ۱۵ روزه قانونی، سرانجام رئیس جمهور عراق شخصا وارد عمل شد و در ۲۷ اسفند ۹۸، «عدنان الزرفی» از چهرههای سیاسی عراق و استاندار سابق نجف را مأمور تشکیل کابینه جدید عراق کرد؛ جریانهای مختلف سیاسی این اقدام رئیسجمهور را خلاف قانون اساسی عراق و دورزدن اکثریت پارلمان، اعلام کردند.
مخالفت گسترده جریانهای سیاسی و نقض قانون اساسی این کشور از سوی رئیس جمهور، به برکناری الزرفی در ۲۱ فروردین و معرفی شدن «مصطفی الکاظمی» رئیس سابق دستگاه اطلاعات به دنبال توافق گروههای شیعی و کردها و اهل سنت برای تشکیل کابینه منجر شد.
وی طبق قانون اساسی عراق از زمان دریافت حکم مکلف شدن ۳۰ روز مهلت دارد کابینه خود را برای کسب رای اعتماد به مجلس معرفی کند.
مأمور تشکیل دولت عراق در اولین سخنان خود گفت: «ما دولتی پاک و متخصصی میخواهیم که بتوانند با بحرانها مقابله کرده و کشور را به سوی موفقیت سوق بدهند و خواستههای مردم را برآورده کنند».
بسیاری از کارشناسان سیاسی، شانس کسب رای اعتماد کابینه الکاظمی را با توجه به حمایت جریانهای سیاسی شیعه، کرد و اهل سنت در مجلس عراق، بسیار بالا ارزیابی کردهاند.
برخی منابع نیز مدعی شدند در کابینه جدید سهم شیعیان ۱۱ وزیر، سُنیها ۶ وزیر است و ۳ وزیر به کُردها و یک یا دو وزیر هم به اقلیتهای مسیحی و ترکمن اختصاص خواهد داشت.
هنوز اسامی رسمی وزرای کابینه مصطفی الکاظمی اعلام نشده و زمان تشکیل جلسه پارلمان برای تأیید صلاحیت این کابینه نیز مشخص نیست، اما رسانهها و منابع خبری عراق گمانهزنیها درباره ترکیب دولت آینده این کشور را از چند روز گذشته آغاز کردهاند. گفته میشود جلسه رأی اعتماد پارلمان برای بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی الکاظمی اوایل هفته آینده برگزار خواهد شد.
طبق اعلام منابع عراقی، پس از نشست مصطفی الکاظمی ، نخست وزیر جدید عراق با شماری از گروها و احزاب به منظور بررسی اسامی وزرای پیشنهادی، وزرای کابینه الکاظمی به شرح ذیل خواهد بود:
۱- وزارت خارجه: برای ریاست دستگاه دیپلماسی عراق هماکنون دو گزینه مطرح است. دکتر محمد حسن، متولد ۱۹۷۲ در کربلا. وی پیشتر به عنوان کارمند در وزارت خارجه فعالیت داشت و هم اکنون نیز به تدریس در یکی از دانشگاههای ایتالیا مشغول است.
همچین برخی منابع از «عبدالکریم هاشم» که هم اکنون معاون ارشد در بخش روابط بین الملل و امور سیاسی وزارت خارجه عراق است.
۲- وزارت حمل و نقل: دکتر علاء محمود حسین، مشاور بسیاری از شرکتهای شهرسازی و فارغ التحصیل از فرانسه در سال ۱۹۷۰ و همچنینجواد عبدالرضا، فارغالتحصیل مهندسی مکانیک از دمشق و فعال بخش خصوصی است، نیز گزینههای مطرح برای وزارت حملونقل هستند.
۳- وزارت برق: نزار قحطان حسن جبر، مهندس مکانیک که پیش از این در این وزارتخانه فعالیت داشته و در زمینه تجارت انرژی تجربه دارد.
۴- وزارت نفت: عبدالجبار لعیبی، وزیر پیشین نفت که در دانشگاه کلامورکان ولز نیویورک مهندسی شیمی خوانده است.
۵-وزارت کار: کاظم هیلان السهلانی، مدرس در دانشگاه بصره و فعال مدنی.
۶- وزارت آموزش عالی: دکتر ابراهیم بحر العلوم. وی دکترای خود در رشته مهندسی نفت را از دانشگاه نیومکزیکو دریافت کرده و وزیر اسبق نقت عراق بوده و دارای تجربهای فراوان در عرصه پژوهشهای علمی است.
۷- وزارت منابع آبی: جاسم محمد الاسدی، از مدیران کل بازنشسته این وزارتخانه با ۳۰ سال تجربه در این عرصه است و همچنین وی نماینده عراق در بخش منابع طبیعی یونسکو است.
۸- وزارت ارتباطات: دکتر حسن شمس الدین الخطیب، دکترای مهندسی برق و کامپیوتر خود را از دانشگاه کالیفرنیا اخذ کرده و پیش از این مدیر اجرایی مایکروسافت بوده است. گفته میشود از وی ۵۶ اختراع در عرصه جهانی به ثبت رسیده و موسس مجموعه شرکتهای حوزه ارتباطات است. همچنین در حوزه امنیت شبکه اینترنت و ارتباطات نیز فعالیت دارد.
۹- وزارت فرهنگ و گردشگری: دکتر هشام صالح داود، مدرس علم انسانشناسی. وی در پژوهشگاه ملی فرانسه تحصیل کرده و در موزه نیز پاریس فعالیت داشته و هم اکنون رئیس پژوهشکده فرانسه در عراق است.
۱۰- وزارت بهداشت: دکتر جعفر صادق علاوی، وزیر کنونی. وی مدرک خود را از دانشگاه لندن اخذ کرده و در چندین انجمن علمی بیماریهای قلب، غدد و دیابت عضو است.
۱۱- وزارت کشاورزی: محمد شیاع السودانی. السودانی یکی از نخستین گزینههای نخست وزیری بود که مورد تایید احزاب سیاسی قرار نگرفت. کارشناسی کشاورزی دارد و در چند وزارتخانه فعالیت داشته است.
۱۲- وزارت برنامه ریزی: دکتر خالد البتال، رئیس کنونی دانشگاه الانبار است و دکترای خودرا در رشته مهندسی عمران از دانشگاه ناتینگهام انگستان اخذ کرده و در حوزه برنامه ریزی راهبردی تجریبات فراوانی دارد.
۱۳- وزارت بازرگانی: دکتر ماهر حماد، نایب رئیس کنونی وزارت برنامه ریزی.
۱۴- وزارت آموزش و پرورش: دکتر مزاحم الخیاط، رئیس دانشگاه موصل.
برخی منابع از «فلاح محمود احمد» نیز نام برده اند که دکترای روان شناسی و لیسانس حقوق دارد و هم اکنون در آموزش عالی فعالیت دارد و در وزارت آموزش و پرورش نیز پستهای متعددی داشته است.
۱۵- وزارت دارایی: فؤاد حسین، وزیر کنونی به عنوان گزینه ریاست این وزارتخانه معرفی شده است.
۱۶- وزارت دادگستری: خالد شوانی، عضو سندیکای وکلا و انجمن حقوق دانان عراق است. هچنین در سال ۲۰۱۴ نماینده پارلمان عراق شد و هم اکنون نیز وزیر امور دولتی حزب اتحادیه میهنی کردستان عراق است.
۱۷- وزارت شهرداریها، ریزان محمد که هم اکنون وزیر مسکن در اقلیم کردستان است.
برخی منابع نیز از نامزدی «نازنین محمد وسو» برای ریاست وزارت شهرداریها خبر میدهند؛ محمد ورسو دارای مهندسی عمران و کارمند بخش مسکن و شهرسازی بوده است.
۱۸. وزارت صنعت و معدن: فلاح حسن زیدان. وی از سال ۲۰۰۶ تاکنون در پارلمان عراق فعالیت میکند.
۱۹. جوانان و ورزش: حسین سعید. وی دارای لیسانس کشاورزی است و سالهای متعدد بازیکن فوتبال بوده است و جوایز متعددی کسب کرده است.
۲۰. وزیر مهاجرت و آوارگان: ایفان فایق یعکوب، فعال مدنی و مسیحی، مهمترنی گزینه مطرح در رسانهها برای این وزراتخانه است.و
۲۱. وزیر امور زنان: غادة محمد حمید. فعال مدنی و مدافع حقوق زنان و ترکمن است.
گفتنی است تاکنون هیچ نامی برای ریاست وزارت دفاع در رسانههای عراق مطرح نشده است.