بنا بر اعلام مقامات آمریکایی و عرب، وزیر خارجه قطر ماه گذشته به طور غیرمنتظره به ریاض سفر و با مقامات سعودی دیدار کرد، پیشرفتی دیپلماتیک که حاکی از جدیترین تلاش برای پایان دادن به دو سال و نیم شکاف بین این دو متحد آمریکا در منطقه خلیج (فارس) است.
اخبار بینالملل-مقامی عرب که این سفر را تأیید کرد و گفت: شیخ محمد بن عبدالرحمان الثانی، وزیر خارجه قطر، زمانی که در ریاض بود، با پیشنهاد غیرمنتظره برای پایان دادن به این شکاف گفت دوحه مایل است روابط خود را با اخوان المسلمین- جنبش سیاسی اسلامگرایی که مورد اعتماد عربستان سعودی و متحدانش نیست- قطع کند. این اقدام، درخواست مهمی را که عربستان سعودی، امارات عربی متحده و برخی دیگر از کشورهای عربی، سال ۲۰۱۷، هنگام قطع روابط دیپلماتیک و ارتباطات حمل و نقل خود با قطر مطرح کردند، برآورده خواهد کرد. این کشورها قطر را به حمایت از تروریسم متهم کرده اند، اتهامی که قطر رد میکند.
یک مقام عرب گفت: عربستان سعودی مشغول بررسی پیشنهاد قطر است. باید دید آیا طرفها میتوانند توافق کنند. همچنین برخی از دیپلماتهای فعلی و سابق آمریکا و مقامات منطقه درباره امکان رفع این اختلافات در آینده نزدیک ابراز تردید کردند.
شکاف در شورای همکاری خلیج (فارس) که شش عضو دارد، آمریکا را در وضع نامناسبی قرار داده و تلاشهای این کشور را برای متحد کردن شورای همکاری خلیج (فارس) برای مقابله با ایران، دشوار کرده است. این شکاف، سعودیها و اماراتیها را که روابط امنیتی و اقتصادی نزدیک با آمریکا دارند، در برابر قطر قرار میدهد که میزبان بزرگترین پایگاه هوایی آمریکا در این منطقه است.
بنا بر اعلام منابع آگاه، سفر الثانی به ریاض، که قبلاً گزارش نشده است، پس از چند دور دیپلماسی فشرده انجام شد که بیشتر آن با میانجیگری کویت بود. این منابع بدون اشاره به جزئیات اعلام کردند: تابستان دیدارهایی در حاشیه اجلاس گروه ۲۰ در ژاپن برگزار شد.
عربستان سعودی، امارات عربی متحده، بحرین و مصر ژوئن ۲۰۱۷ قطر را تحریم کردند. آنها فهرستی از ۱۳ خواسته از قطر ارائه کردند که توقف حمایت مالی قطر از تروریسم، تعطیلی شبکه تلویزیونی الجزیره و محدود کردن روابط با ایران را شامل میشد. قطر اخوان المسلمین را یک گروه تروریستی نمیداند و در عین حال که تأمین مالی این گروه را انکار میکند، پیشنهاد حمایت سیاسی از گروههای اخوان المسلمین و اعضای آن را داده است.
به گفته یک مقام عربی، پیشنهاد قطر برای پایان دادن به روابط خود با این گروه، امیدوارکنندهترین فرصتی است که تاکنون برای توقف این مناقشه ایجاد شده است. وی گفت: ”فکر میکنم این یک پیشنهاد جدی باشد. این اقدامی بیسابقه است. کمی تردید وجود دارد و باید اقداماتی (از سوی قطر) صورت گیرد تا نشان دهد که این پیشنهاد، جدی است.“
یک مقام بلندپایه قطری در پاسخ به سؤالی درباره تحولات دیپلماتیک گفت از زمان آغاز این بحران، ”ما از هر فرصتی برای فیصله دادن به محاصره (اقتصادی) موجود از طریق گفتگوهای شفاف و احترام متقابل به حاکمیت و استقلال هر کشور، استقبال کردهایم.»
مقام عرب مذکور گفت: ”ما شاهد شتاب رو به جلو هستیم، اما در بدو امر، اینگونه نیست که همه اطمینان داشته باشند و اعتماد وجود داشته باشد. ما باید به مذاکرات ادامه دهیم و اعتماد کسب کنیم تا بتوانیم به سطحی از تفاهم برسیم.“
به نوشته وال استریت ژورنال، تلاشهای دیپلماتیک عربستان سعودی، بخشی از اقدام گستردهتر عربستان برای حل خصومتهای منطقهای است که وجهه بینالمللی این کشور را خدشه دار کرده است. عربستان همچنین برای خلاصی از جنگ یمن و آغاز گفتوگوهای جدید با ایران تلاش میکند.
افراد آگاه از این موضوع اعلام کردند: در حالی که شاید سعودیها آماده سازش با قطر باشند، امارات عربی متحده و محمد بن زاید، ولیعهد ابوظبی و حاکم عملی امارات، همچنان در اینباره تردید دارد.