«محمداشرف غنی» رئیس جمهوری، «عبدلله عبدالله» رئیس اجرایی دولت وحدت ملی، «محمد حنیف اتمر» مشاور پیشین شورای امنیت ملی افغانستان از چهره‌های سرشناسی هستند که نامزد انتخابات ریاست جمهوری شده‌اند.
«رحمت‌الله نبیل» رئیس پیشین امنیت ملی، «عبداللطیف پدرام» عضو پیشین مجلس نمایندگان و رهبر حزب کنگره ملی، «احمد ولی مسعود» رئیس جریان وفاق ملی، «نورالحق علومی» وزیر پیشین کشور، «شیدا محمد ابدالی» سفیر پیشین افغانستان در هند؛ «زلمی رسول» وزیر پیشین امور خارجه، «فرامرز تمنا» رئیس پیشین مرکز مطالعات استراتژیک وزارت امور خارجه، «گلبدین حکمتیار» رهبر حزب اسلامی، «ابراهیم الکوزی»، «حکیم تورسن»، «سید نورالله جلیلی»، «نورالرحمان لیوال» ، «محمد شهاب حکیمی» و «عنایت الله حفیظ» نامزدهای دیگر انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۸ ه. ش افغانستان هستند.
در این گزارش، به معرفی فشرده و کوتاه نامزدان انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۹ افغانستان، پرداخته شده است.
محمداشرف غنی
«محمداشرف غنی» با معرفی «امر الله صالح» به عنوان معاون اول و «سرور دانش» به عنوان معاون دوم خود وارد رقابت های انتخاباتی شده است.
محمداشرف غنی متولد سال ۱۳۲۸ ه. ش در ولایت «لوگر» است. وی از پشتون‌های قبیله «احمدزی» است که پس از رسیدن به کاخ ریاست جمهوری، نام قوم خود را حذف کرد.
غنی، هرچند تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در کابل گذرانده اما برای تحصیلات دانشگاهی به لبنان رفت و در دانشگاه آمریکایی بیروت به تحصیلات خود ادامه داد و در همانجا با «رولا غنی» همسر کنونی خود آشنا شد و ازدواج کرد. در کنار آن، غنی دو مدرک دکتری افتخاری دیگری را نیز کسب کرده است؛ یک مدرک افتخاری را در سال ۲۰۰۷ از دانشگاه سکرانتن آمریکا و مدرک دیگری را در سال ۲۰۰۸ از دانشگاه گیلف کانادا به دست آورد.
غنی، در سال ۲۰۰۲ به عنوان مشاور ویژه نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد در امور افغانستان به کار آغاز کرد.
با شکل گیری دولت جدید افغانستان در سال ۲۰۰۲، به عنوان مشاور ارشد «حامد کرزای» وزیر اقتصاد و رئیس اداره هماهنگ کننده کمک‌های بین المللی در افغانستان به کار خود ادامه داد. البته از سال ۲۰۰۲-۲۰۰۴ به عنوان وزیر اقتصاد به ایفای وظیفه می پرداخت.
نخستین بار، وی در سال ۲۰۰۹ درانتخابات ریاست جمهوری افغانستان شرکت کرد و با کسب ۳ درصد آرا، پس از حامد کرزای، عبدالله عبدالله و رمضان بشردوست، قرار گرفت.
اشرف غنی در دور دوم دولت حامدکرزای، مسئولیت برنامه انتقال مسئولیت های امنیتی از نیروهای خارجی به نیروهای امنیتی افغانستان را به عهده گرفت و سرانجام در سال ۲۰۱۴ میلادی بار دیگر در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد.
در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۴، غنی، ژنرال «عبدالرشید دوستم» از قوم تاجیک را به عنوان معاون اول و سرور دانش را از قوم هزاره به عنوان معاون دوم خود تعیین کرد.
در دور اول انتخابات ریاست جمهوری، غنی با عبدالله عبدالله شدیدا به رقابت‌های انتخاباتی پرداخت که در دور اول، هیچ کدام آن‌ها نتوانستند، ۵۰ درصد آرا را به دست آورند و سرانجام انتخابات به دور دوم کشیده شد. با این وجود باز هم به دلیل تقلبات گسترده در انتخابات، عبدالله نتیجه انتخابات را نپذیرفت و سرانجام، دولت وحدت ملی شکل گرفت. محمداشرف غنی به عنوان رئیس جمهور و عبدالله عبدالله به عنوان رییس اجرایی دولت وحدت ملی افغانستان تعیین شدند.
محمدحنیف اتمر
محمدحنیف اتمر با معاونت اول «یونس قانونی» و معاونت دوم «محمد محقق» نامزد انتخابات ریاست جمهوری سال پیش رو است.
محمد حنیف اتمر متولد ۱۳۴۷ از ولایت «لغمان» است. اتمر در آغاز دولت وحدت ملی، پس از تشکیل ریاست اجرایی، اولین مقام دولتی بود که به عنوان مشاور امنیت ملی افغانستان به کار آغاز کرد.
اتمر در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در رشته مطالعات و توسعه روستایی و روابط بین الملل در انگلیس کسب تحصیل کرده است.
وی در جریان جنگ‌های داخلی افغانستان به عنوان مشاور با موسسه‌های خیریه افغانستانی در پاکستان و افغانستان همکاری نمود و در سال ۱۳۷۳ نیز در کمیته نروژ در امور افغانستان به عنوان مدیر روابط عمومی به ایفای وظیفه می پراخت.
اتمر بعد از سقوط رژیم طالبان و شکل گیری دولت تازه به افغانستان بازگشت و به عنوان وزیر در وزارت‌های توسعه روستایی، آموزش و پرورش و کشور وارد کابینه افغانستان شد.
در آخرین روزهای دولت حامد کرزای، موضوع توافقنامه امنیتی بین کابل-واشنگتن یکی از جنجالی‌ترین موضوعات در افغانستان بود و این موضوع در دومین روز دولت وحدت ملی توسط حنیف اتمر به عنوان مشاور امنیت ملی، امضا شد.
اتمر پس از استعفای خود از وزارت کشور در سال ۱۳۸۹، با شماری از شخصیت‌های سیاسی، اقدام به تاسیس حزب «حق و عدالت» نمود. حزب حق و عدالت به رهبری وی، در انتخابات سال ۲۰۱۴ از حامیان اصلی اشرف غنی بود.
وی در جریان تاسیس حزب حق و عدالت، موضع گیری خود را در نقش اپوزیسیون اعلام کرد و پس از کناره‌گیری از قدرت در زمان دولت کرزای، کمتر در رسانه‌ها حاضر می شد و کمتر به انتقاد علیه دولت کرزای می‌پرداخت. به همین دلیل، همکاران و نزدیکان وی، اتمر را شخصیت آرام و با ثبات عنوان می‌کردند.
عبدالله عبدالله
دکتر عبدالله عبدالله با معاونت اول «عنایت‌الله بابر فرهمند» و معاونت دوم «اسدالله سعادتی» نامزد انتخابات ریاست جمهوری آتی افغانستان شده است.
عبدالله عبدالله متولد سال ۱۳۳۸ ه. ش در ولایت کابل است. عبدالله تحصیلات اولیه خود را در کابل به پایان رساند و در دانشگاه پزشکی کابل در رشته چشم پزشکی دکترا گرفت. وی به زبان‌های دری، پشتو، انگلیسی، عربی و فرانسوی تسلط دارد.
عبدالله در جریان فراگیری تحصیلات عالی به دلیل آنکه وضعیت داخلی افغانستان متشنج شد، به پاکستان مهاجرت کرد و در آنجا مشغول فعالیت‌های فرهنگی و سیاسی شد.
زمانی که جهاد مردم افغانستان علیه اشغال این کشور توسط ارتش سرخ شوروی آغاز شد، عبدالله جهت پیوستن به صفوف مجاهدین، در سال ۱۳۶۴ وارد ولایت «پنجشیر» شد و در کنار «احمدشاه مسعود» قهرمان ملی این کشور در جهاد افغانستان شرکت کرد.
پس از پیروزی افغانستان، عبدالله در سال ۱۳۷۱، به عنوان سخنگوی وزارت دفاع ملی ایفای وظیفه کرد و در سال ۱۳۷۵ به عنوان معاون وزارت امور خارجه به فعالیت خود ادامه داد و در سال ۱۳۷۷ نیز به عنوان وزیر امور خارجه کشور افغانستان انتخاب شد.
با تشکیل دولت موقت افغانستان در سال ۱۳۸۱ تا سال ۱۳۸۵ همچنان به عنوان وزیر امور خارجه در دولت کرزای ایفای وظیفه کرد.
عبدالله در سال ۱۳۸۸ با شعار ایجاد «تغییر و امید» در وضعیت سیاسی و سرنوشت مردم افغانستان به عنوان نامزد انتخابات ریاست جمهوری، عملا وارد کارزارهای انتخاباتی شد اما در دور دوم این انتخابات حاضر نشد که وارد رقابت با حامد کرزای شود.
پس از انتخابات سال ۱۳۸۸، عبدالله جنبش سیاسی ائتلاف «تغییر و امید» را به ائتلاف ملی افغانستان تبدیل کرد که این ائتلاف نقش اپوزیسیون را علیه حامد کرزای بازی می‌کرد.
عبدالله بار دیگر در سال ۱۳۹۲، نامزدی خود را برای احراز کرسی ریاست جمهوری اعلام کرد و وارد انتخابات ریاست جمهوری شد. در این دور انتخابات، رقابتی که بین عبدالله و اشرف غنی جریان داشت، هیچ کدام نتوانستند، ۵۰ درصد آرا به دست آورند و انتخابات به دور دوم رفت و دور دوم انتخابات چالش ها فراگیر شد و سرانجام، منجر به امضای توافقنامه بین عبدالله-غنی گردید تا که قدرت ۵۰-۵۰، تقسیم و براساس آن دولت وحدت ملی تشکیل گردید.
رحمت الله نبیل
رحمت الله نبیل با معاونت اول «مرادعلی مراد» و معاونت دوم «مسعوده جلال» نامزد انتخابات ریاست جمهوری سال آینده افغانستان است.
نبیل متولد سال ۱۳۴۷ در ولایت «میدان وردک» است. نبیل فارغ التحصیل رشته مهندسی ساختمان است.
وی در سال ۱۳۸۳ به عنوان معاون روابط داخلی شورای امنیت ملی افغانستان فعالیت می کرد و پس از آن، به عنوان رئیس محافظت رئیس جمهوری افغانستان (PPS) به فعالیت خود ادامه داد.
رحمت الله نبیل در سال ۱۳۸۹، از سوی حامدکرزای رئیس جمهوری پیشین به عنوان رئیس عمومی امنیت ملی معرفی شد که توانست اعتماد مجلس نمایندگان این کشور را به دست آورد. وی از سال ۱۳۸۹ تا سال ۱۳۹۲ به عنوان رئیس عمومی امنیت ملی افغانستان ایفای وظیفه کرده است.
گلبدین حکمتیار
گلبدین حکمتیار رهبر حزب اسلامی افغانستان است وی با معاونت اول «هادی وزین» و معاونت دوم «احسان نقیب» نامزد انتخابات ریاست جمهوری آتی افغانستان شده است.
گلبدین حکمتیار متولد سال ۱۳۲۶ در ولایت «قندوز» است. وی برای دوره کوتاهی در رشته مهندسی در دانشگاه کابل تحصیل کرد ولی قبل از تکمیل تحصیل به خاطر فعالیت‌های سیاسی از دانشگاه اخراج شد. وی در آن زمان متهم به قتل «سیدال سخندان» دانشجویی در دانشگاه کابل شد که طرفدار مائوئیسم بود.
حکمتیار از سال ۱۳۵۱ تا ۱۳۵۲، زندانی بود و پس از کودتای «محمد داودخان» به پاکستان فرار کرد. پس از کودتای هفتم ثور، وی با حمایت دولت پاکستان، حملات چریکی را علیه دولت افغانستان به رهبری حزب دموکراتیک خلق آغاز کرد.
گلبدین حکمتیار، نخست عضو حزب جمعیت اسلامی به رهبری «برهان الدین ربانی» بود ولی در سال ۱۳۵۸، از جمعیت جدا و حزب دیگری را به نام «حزب اسلامی» تاسیس و رهبری آن را به عهده گرفت. حزب اسلامی به رهبری گلبدین حکمتیار، با داشتن نوعی مرکزیت گرایی و رهبری کاریزماتیک در میان احزاب جهادی افغانستان طرفداران بیشتری دارد.
با تشکیل دولت موقت افغانستان در سال ۱۳۸۰، حکمتیار با نظام سیاسی افغانستان همراه نشد و عملا، حملات مسلحانه ای را بر علیه نیروهای خارجی و دولت کرزای ادامه داد.
سرانجام با تشکیل حکومت وحدت ملی افغانستان به ریاست محمد اشرف غنی، حکمتیار توافقنامه صلح با کابل را امضا کرد و اکنون در نظام سیاسی افغانستان همراه شده است.
احمدولی مسعود
احمدولی مسعود با معاونت اول «فریده مومند» و معاونت دوم «عبدالطیف نظری» نامزد انتخابات ریاست جمهوری سال آینده افغانستان است.
احمدولی مسعود رئیس بنیاد شهید احمدشاه مسعود و رئیس جریان وفاق ملی افغانستان است. وی قبل از تشکیل دولت موقت، سفیر افغانستان در انگلیس بود.
در طول ۱۸ سال گذشته، مسعود سمت دولتی نداشته و همواره در پی انتقاد از کارکرد دولت های افغانستان در طی سال های اخیر بوده است.
نورالحق علومی
نورالحق علومی با معاونت اول «بشیر بیژن» و معاونت دوم «نعیم غیور» نامزد انتخابات ریاست جمهوری آتی افغانستان است.
علومی، متولد سال ۱۳۲۰ از ولایت قندهار در جنوب افغانستان است. وی از اعضای برجسته حزب دموکراتیک خلق افغانستان بود و در آن زمان به عنوان شهردار ولایت قندهار فعالیت می کرد.
وی تحصیلات عالی خود را در رشته نظامی از دانشگاه نظامی کابل به پایان رسانیده است.
نورالحق علومی در سال ۲۰۰۳ میلادی، حزب متحد ملی افغانستان را تاسیس کرد و به نمایندگی از مردم قندهار، به مجلس نمایندگان راه یافت. در دوره دولت وحدت ملی، علومی مدتی به عنوان وزیر کشور ایفای وظیفه می کرد.
فرامرز تمنا
فرامرز تمنا با معاونت اول «قیاس سعیدی» و معاونت دوم «امین رشادت» نامزد انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۸ است. وی با یک تیم دانشگاهی، وارد کارزارهای انتخاباتی شده است.
تمنا، متولد ولایت هرات است. وی در رشته‌های روابط بین الملل از دانشگاه تهران و مطالعات بین المللی از دانشگاه جواهر لعل نهروی هندوستان دکترا گرفته است.
وی ده سال تجربه تدریس در دانشگاه‌های مختلف افغانستان را دارد و نیز، چندین سال به عنوان رئیس مطالعات استراتژیک وزارت امور خارجه افغانستان فعالیت کرده است.
عبداللطیف پدرام
عبدالطیف پدرام با معاونت اول «احسان الله حیدری» و معاونت دوم «صادق وردک» نامزد انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۸ است.
پدرام متولد سال ۱۳۴۲ از ولایت «بدخشان» است. تحصیلات ابتدایی را در ولایت بدخشان تمام کرده و پس از آن در رشته زبان فارسی، وارد دانشگاه کابل شد.
در زمان حاکمیت طالبان، وی حزب کنگره ملی افغانستان را در خارج از کشور تاسیس کرد و در سال ۲۰۰۱، این حزب به افغانستان انتقال داده شد.
پدرام، برای نخستین بار در سال ۲۰۰۴، نامزد انتخابات ریاست جمهوری بود و در سال ۲۰۰۹ نیز برای دومین بار کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری شد.
در مجموع فعالیت‌های سیاسی خود، همواره تاکید بر تغییر نظام سیاسی داشت و تلاش می کرد تا نظام فدرالی را در افغانستان پیاده کند.
زلمی رسول
زلمی رسول با معاونت اول «عبدالجبار تقوا» و معاونت دوم «غلام علی وحدت» نامزد انتخابات آینده ریاست جمهوری افغانستان شده است.
رسول، تحصیلات اولیه را را در کابل و تحصیلات عالی خود را در مقطع از دانشگاه فرانسه کسب کرده است.
وی در زمان دولت حامدکرزای، در سال ۲۰۰۲ مشاور امنیت ملی افغانستان بود و در کنار آن، در زمینه هماهنگ سازی فعالیت‌های امنیتی و سیاست خارجی افغانستان نقش ایفا می‌کرد و در سال ۲۰۱۰، از سوی حامد کرزای به عنوان وزیر امور خارجه تعیین شد.
زلمی رسول در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۴ میلادی، کاندید انتخابات ریاست جمهوری افغانستان شد اما نتوانست آرای لازم را به دست آورد.
شیدا محمد ابدالی
شیدا محمد ابدالی با معاونت اول «عبدالبصیر سالنگی» و معاونت دوم «ذولفقار امید» وارد رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۸ شده است. وی سفیر پیشین افغانستان در هند بود و نزدیک به ۶ سال در این سمت باقی ماند و با نزدیک شدن انتخابات ریاست جمهوری از سمتش استعفا کرد.
محمدشهاب حکیمی
محمدشهاب حکیمی با معاونت اول «نورالحبیب حصیر» و معاونت دوم «عبدالعلی سرابی» نامزد انتخابات ریاست جمهوری شده است.
حکیمی پیش از این رئیس نهاد مبارزه افغان‌ها علیه مین های زمینی (ACBL)، استاد دانشگاه کابل و عضو کمیته رهبری اداره هماهنگی کمک‌های حقوق بشری و توسعه ای در امور افغانستان (ACBAR) بوده است.
حکیم تورسن
حکیم تورسن با معاونت اول «نادرشاه احمدزی» و معاونت دوم «شفیع قیصاری» نامزد انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۸ است.
سید نورالله جلیلی
نورالله جلیلی با معاونت اول «خلیل رومان» و معاونت دوم «چراغ علی چراغ» نامزد انتخابات ریاست جمهوری سال آینده افغانستان شده است.
عنایت الله حفیظ
عنایت الله حفیظی با «معاونت اول جنت خان فهیم» و معاونت دوم «عبدالجمیل شیرانی» نامزد انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۸ شده است.
ابراهیم الکوزی
ابراهیم الکوزی با معاونت اول «خدیجه غزنوی» و معاونت دوم «سید سامع کیانی» نامزد انتخابات ریاست جمهوری آتی افغانستان شده است.
نورالرحمان لیوال
نورالرحمان لیوال نیز با معاونت اول «عبدالهادی ذوالحکمت» و معاونت دوم «یحیی ویار» برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری آتی افغانستان ثبت نام کرده است.
