ارزیابی‌های اولیه در رابطه با اعلام روسیه مبنی بر تجهیز دمشق به سامانه دفاع موشکی اس 300 و دیگر سامانه‌های دفاعی تاکیدی بر بحرانی شدن مذاکرات سیاسی محرمانه بین تل‌آویو و مسکو در خصوص ساقط شدن هواپیمای شناسایی روسیه در سوریه است. به این ترتیب مسکو تلاش دارد فشار بر تل‌آویو را افزایش دهد.
با توجه به منابع گسترده روسیه در سوریه به نظر می‌رسد اعلام این خبر برای مسکو هدفی فراتر از فشار بر اسرائیل و محدود کردن حاشیه مانور این رژیم در واکنش به ساقط شدن هواپیمای شناسایی روسیه باشد. بلکه به نظر می‌رسد مسکو تلاش دارد از اتفاق مذکور برای محدود کردن گزینه‌های نظامی دشمنان روسیه و سوریه در این کشور استفاده کند.
به هر حال هر دو احتمال در این زمینه وجود دارد. علاوه بر اینکه ممکن است اعلام تصمیم تجهیز سوریه به سامانه دفاعی اس 300 مستقل از اقدامات آینده در رابطه با تحویل دادن این موشک به دمشق باشد.
روسیه به این ترتیب رژیم صهیونیستی را در برابر دو گزینه قرار می‌دهد، اول اینکه تسلیم اراده و شرایط مسکو در راستای محدود کردن مانورهای نظامی خود در سوریه باشد و دوم اینکه به دنبال ایجاد موانع مادی و جلوگیری از انتقال موشک‌های اس 300 به سوریه بر آید. در هر حال به نظر می‌رسد فشارهای روسیه وقت زیادی برای تل‌آویو قرار نداده، چرا که موضوع تحویل اس 300 را به دو هفته آینده مرتبط کرده است.
بر اساس این سناریو روسیه تلاش دارد از حادثه سقوط هواپیمای خود بهره‌برداری کند و اقداماتی را انجام دهد که قبل از سقوط هواپیما امکان آن وجود نداشت. اقدامی که شامل تقویت توانمندی‌های دفاعی سوریه برای جلوگیری یا بازدارندگی در برابر تهدیدات احتمالی آینده است. اگر این سناریو درست باشد این موضوع به معنی جدی بودن تصمیم روسیه در تحویل سامانه مذکور است و تحویل دادن این سامانه نیز ارتباط زیادی با مواضع اسرائیل و تسلیم شدن این رژیم در برابر شرط‌های روسیه نخواهد داشت.
احتمال دوم این است که روسیه این موضوع را تنها برای افزایش فشار بر رژیم صهیونیستی محدود کرده باشد و امکان عقب‌نشینی از این تصمیم وجود داشته باشد. نگاهی به مواضع و بیانیه‌های صادر شده از سوی مسکو و رفتارها و اقدامات مقامات روسیه نشان می‌دهد که این کشور خود را متعهد به تحویل دادن سامانه مذکور به دمشق می‌داند و به دنبال بازگشت از تصمیم خود نیست. علاوه بر اینکه اعتبار و جایگاه روسیه این تصمیم را یک تصمیم غیر قابل برگشت معرفی می‌کند.
هرکدام از احتمال‌های فوق که درست باشد، به قطع و یقین رژیم اسرائیل آسیب‌های فراوانی را پذیرفته است. این موضوع بر خلاف برداشت‌های اولیه از این حادثه بود که در نتیجه مواضع نرم ولادیمیر پوتین ایجاد شده بود. به نظر می‌رسد مواضع روسیه برای بهره‌برداری از این حادثه کاملاً تغییر کرده است و اسرائیل نیز نمی‌تواند در پشت درهای بسته از شدت و حدت این خسارت‌ها و تاثیرات آن بکاهد.
در سایه این شرایط رژیم صهیونیستی در برابر دو اتفاق همراه با هم قرار دارد. اول اینکه توانمندی‌های ارتش سوریه در برابر تهدیدات اسرائیل افزایش پیدا می‌کند و از سوی دیگر حاشیه مانور رژیم صهیونیستی در ارتش سوریه از طریق موانع نظامی روسیه کاهش پیدا خواهد کرد.
در این شرایط باید دید آیا منافع مسکو نیز در این اقدام تامین می‌شود؟ پاسخ به این سوال علاوه بر اینکه به جدیت و قاطعیت روسیه مربوط است، تنها منحصر به بررسی مواضع و واکنش‌های رژیم صهیونیستی نیست، بلکه به سایر ساختارهای محور مقابل روسیه از جمله متحدان رژیم صهیونیستی از جمله آمریکا نیز مرتبط است.
در درجه اول به نظر می رسد مسکو اصرار زیادی بر تأکید بر این نکته دارد که سامانه‌های مذکور با انگیزه دفاعی به سوریه داده می‌شود و به دنبال موضع‌گیری‌های هجومی از سوی دولت سوریه نیست. مشخص است مسکو می‌خواهد سوریه از این سامانه ها در اهداف دفاعی خود استفاده کنند و دیگران را به سمت مداخله نظامی در سوریه و آسیب دیدن منافع روسیه نکشاند. این موضوع را می‌توان در اظهارات و مواضع دیروز مقامات روس و تأکید بر رویکرد دفاعی و حمایتی این سامانه مشاهده کرد.
در هر حال باید گفت این اقدام نه تنها تاثیرات منفی بسیاری بر رژیم صهیونیستی خواهد داشت، بلکه در صورت وقوع می‌تواند آسیب جدی به تمامی ساختارهای اردوگاه مقابل سوریه وارد کند و گزینه‌های خصمانه آنها را در قبال این کشور محدود نماید. اگر این اتفاق رخ دهد، بازدارندگی در سوریه ایجاد خواهد شد که دیگر در تجاوزهای احتمالی آینده نمی‌تواند از سوی دشمنان سوریه و روسیه نادیده گرفته شود.
الاخبار در مقاله‌ای دیگر تاکید می‌کند که تحویل سامانه دفاع موشکی اس 300 به سوریه به تحرکات رژیم صهیونیستی در حریم هوایی سوریه آسیب می‌زند و اتفاقی را محقق می‌کند که تل‌آویو از آن وحشت داشت. این اتفاق همان بازسازی توانمندی‌های ارتش سوریه بود که پیش از این بر اساس توافق‌های نظامی صورت گرفته بین دمشق و تهران بخشی از آن محقق شده بود. متحدان دمشق فارغ از تحولات و رویکردهای روسیه پیش از این در این مسیر گام برداشته بودند.
بیانیه سخنگوی کاخ کرملین در اعلام این مطلب تاکید کرد که این اقدام با هدف حمایت از نیروهای روسیه در سوریه انجام می‌شود و ضد هیچ کشور سومی نیست. از سوی دیگر وزیر دفاع روسیه نیز تأکید کرده که تحویل سامانه دفاعی اس 300 طی دو هفته آینده انجام خواهد شد. وی به این موضوع اشاره کرد که کادر سوری پیش از این آموزش‌های لازم برای استفاده از این سامانه را قبل از توقف معامله تحویل این سامانه در سال 2013 دریافت کرده‌اند.
یک منبع نظامی سوریه در گفتگو با روزنامه الاخبار تاکید کرد که تحویل گرفتن سامانه اس 300 از سوی سوریه باعث خشم اسرائیلی‌ها شده است، چراکه این موضوع بر آزادی تحرکات هواپیماهای آنها در حریم هوایی سوریه تاثیرگذار خواهد بود. البته برخی شاخص‌ها در خصوص تعداد یگانهای ناوگان موشکی و نحوه استقرار آنها و نوع مهمات آنها وجود دارد که در رابطه با میزان قدرت و تاثیرگذاری این سامانه باید به صورت دقیق مشخص شود.
مشخصات سامانه اس 300
سامانه دفاع موشکی ضد هوایی 300 در سال 1978 مورد بهره برداری قرار گرفت. هر یک از یگانهای این سامانه شامل یک مرکز فرماندهی و کنترل، یک ایستگاه رادار و یک سکوی پرتاب موشک است. قیمت هر ناوگان از این موشک در بازارهای جهانی بالغ بر 250 میلیون دلار است.
بیشترین برد افقی برای مشخص کردن هدف: 500 کیلومتر
بیشترین تعداد اهدافی که این سامانه می‌تواند آنها را با موشک‌های خود رهگیری کند: 12 هدف.
بیشترین برد افقی برای تخریب اهداف هوایی: 250 کیلومتر.
بیشترین سرعت موشک‌ها: 2800 متر بر ثانیه
مدت زمان آماده سازی موشک: 7.5 ثانیه
