برخی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس و به همراه آنها، برخی کشورهای آفریقایی نزدیک به عربستان، بر خلاف میل محمد بن سلمان و محمد بن زاید (ولیعهد عربستان و ابوظبی)، در جبهه محور سعودی قرار نگرفتند تا همراه ریاض و ابوظبی، قطر را مجازات و وادار به فرمانبرداری کنند.
به نوشته الاخبار، این کشورها بر اساس محاسبات راهبردی و تاکتیکی مربوط به خودشان، تصمیم گرفتند مواضعی متفاوت با مواضع ریاض و ابوظبی اتخاذ کنند.
در چنین وضعیتی، دوحه بهترین شانس را برای تقویت اعتبار خود در برابر دشمنان [ریاض و ابوظبی] پیدا کرد؛ این امر نگرانی عربستان سعودی و امارات عربی متحده را برانگیخت و آنها را به تجدید نظر در روابط خود با کشورهای مخالف تحریم قطر و جستجوی راههایی برای بازنگری واداشت.
کشورهای کویت، عُمان و اردن اولین چالش ریاض و ابوظبی برای هجوم به قطر بودند. دومین چالش نیز سودان و کشورهای مغرب عربی و شاخ آفریقا بودند؛ مناطقی که باید در مقابل پاتک قطر از آن حفاظت میشد چرا که از جمله مناطقی است که شاهد پویایی فعالیت جدید ترکیه و اخوانیهاست که از جمله عوامل اصلی آغاز جنگ علیه دوحه نیز به شمار میرود.
میتوان نشانههای این تقابل را که عراق و یمن نیز از پیامدهای آن در امان نیستند، به وضوح در مجموعهای از اسناد درز کرده از سفارتخانههای امارات در مسقط، خارطوم، رباط و بغداد دید.
در این اسناد، توجه زیاد سفرای ولی عهد ابوظبی (معمار طرح تحریم قطر) به همه جزئیات تحرکات جاری بین دوحه و کشورهایی که نامشان در بالا ذکر شد، نشان داده میشود.
این اسناد دروغ ادعاهای مکرر عربستان و امارات در کوچک شمردن بحران و موارد نقض حقوقی و بشری مربوط به آن را ثابت میکند تا بدین ترتیب اظهارات عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان است که بحران قطع رابطه با قطر را «بسیار بسیار کوچک» برشمرده بود، رد شود.
جنگی فراتر از امیرنشین قطر
ریاض و ابوظبی فارغ از اظهارات آشکار خود میدانند که جنگ آنها اهدافی فراتر از جغرافیای امیرنشین قطر دارد، بنابراین بی تردید این قضیه پیامدهایی در داخل و خارج منطقه خلیج (فارس) دارد و این اسناد گواه تلاش اماراتیها برای فهم پیامدها و ارزیابی نحوه واکنش به آن را ثابت می کند.
الاخبار با انتشار اسناد درز کرده از سفارت امارات در مسقط آغاز کرده که ارزیابی (پنهان) امارات از موضع سلطاننشین عُمان و چگونگی برخورد با آن را نشان میدهد. [طبق برداشت و تحلیل سفیر امارات در مسقط] این اسناد نشان میدهد که مسقط در بحران اخیر بین ریاض و ابوظبی عملا در کنار دوحه ایستاده است اگرچه در ظاهر امر سعی داشته خود را بی طرف نشان دهد.
یکی از اسناد امضا شده توسط «محمد سلطان السویدی»، سفیر امارات در مسقط نشان میدهد که عربستان و امارات با اظهار ناخوشایندی از رفتار عمان درصدد «تشویق یا تهدید» مسقط برای دور کردن آن از دوحه هستند.
در این نامه گزینههای متعددی برای تهدید عمان مطرح شده که از باج گیری اقتصادی نظیری چیزی که در اردن اتفاق افتاد شروع میشود و تا انجام اقدامات تحریکآمیز دیپلماتیک ادامه مییابد که «یوسف العتیبه»، سفیر امارات در واشنگتن با ادعای حمایت عمان از حوثیها به کار گرفت.
یکی دیگر از گزینهها برای دور کردن عمان از قطر هدف گرفتن امنیت آن خواه از طریق اقدامات جاسوسی است که برخی از آن مربوط به سال ۲۰۱۱ فاش شده است و خواه از طریق ملتهب کردن مرزهای عمان، نظیر درگیریهایی که امروز در استان المهره واقع در دورترین نقطه شرق یمن در مرز با استان ظفار عمان جریان دارد.